Η Ελλάδα ήταν μόνο η αρχή απ’ όσο φαίνεται
Η Πανουκρανική Ένωση Ελευθερία (Σβόμποντα) απέσπασε στις τελευταίες εκλογές το 10%. Το Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα άλλαξε την ονομασία του σε Σβόμποντα το 2004 και μέχρι τις εκλογές του 2007 έπαιρνε μόλις 0,76%. Αλλά στις περιφερειακές εκλογές στο Τερνόπιλ, το 2009, βγήκε πρώτο κόμμα με 34,7%! Τώρα, στις βουλευτικές εκλογές, έλαβε 10% και αναδείχτηκε πρώτη δύναμη σε δύο ακόμη δυτικές περιφέρειες, δηλαδή συνολικά σε 3 από τις 27 περιφέρειες της Ουκρανίας.
Αν και άλλαξε ονομασία και σημειολογικά φρόντισε να απαλείψει κάποιους από τους ναζιστικούς συμβολισμούς, η ιδεολογία και πρακτική του παραπέμπει στη Χρυσή Αυγή. Βάση της δύναμής του αποτελεί η δυτική Ουκρανία που ανήκε στην Πολωνία των συνταγματαρχών μέχρι το 1939, η οποία προσαρτήθηκε στη Σοβιετική Ένωση. Όπως και στις Βαλτικές Χώρες, με τη ναζιστική εισβολή, ενάμισι χρόνο μετά, τα στοιχεία που ζημιώθηκαν από τη σοβιετική εξουσία μετατράπηκαν σε ντόπια τάγματα θανάτου του Χίτλερ, κάτι σαν τα Τάγματα Ασφαλείας εδώ, αλλά με πολλαπλάσιο φόρτο εργασίας… Φέτος το Σβόμποντα εξανάγκασε πολλούς φορείς να ακυρώσουν προγραμματισμένες εκδηλώσεις αντιχιτλερικής μνήμης για τις συμμορίες του ουκρανού εθνικιστή Μπαντέρα, συνεργάτη των Γερμανών, που το Σβόμποντα θεωρεί εθνικό ήρωα.
Ομοιότητες με τη Χρυσή Αυγή
Υπάρχουν κι άλλες ομοιότητες με τη Χ.Α. Πρώτον, όπως η κατάρρευση του ΛΑΟΣ εδώ έδωσε μια πρώτη ύλη της εκτόξευσης της Χ.Α., το Σβόμποντα αποτέλεσε μετά το 2007 τον υποδοχέα όλης της διάσπαρτης και ηπιότερης εθνικιστικής ακροδεξιάς της Ουκρανίας, πολλοί πρώην ηγέτες της οποίας… συνιστούν τώρα Σβόμποντα. Δεύτερον, το Σβόμποντα καρπώθηκε την πολιτική απαξίωση των φιλοδυτικών αστικών κομμάτων και ιδιαίτερα του συνασπισμού του πρώην προέδρου Γιούσενκο, «ηγέτη» της πορτοκαλί επανάστασης του 2004-5. Ο συνασπισμός του γύρω από το κόμμα «Η Ουκρανία μας» από 23% το 2002 και 14% το 2007 κατέρρευσε φέτος στο 1%. Στο Τερνόπιλ το 2009 τα φιλοδυτικά κόμματα της φυλακισμένης τώρα Τιμοσένκο και του Γιούσενκο, από πρώτο και δεύτερο αντίστοιχα στις περιφερειακές εκλογές του 2006, ήρθαν το 2009 τέταρτο και έκτο. Τρίτον, το Σβόμποντα συνδέεται με το οργανωμένο έγκλημα, κυρίως στις δυτικές περιοχές της Ουκρανίας. Τέλος, το Σβόμποντα παρά τις επίσημες επικρίσεις για το ρατσισμό και ναζισμό του, έχαιρε μέχρι τώρα οικονομικής στήριξης από επιχειρηματίες και κυρίως πολιτικής στήριξης από το φιλοδυτικό αντιρωσικό μπλοκ της πορτοκαλί επανάστασης.
Το Σβόμποντα όχι μόνο δεν δέχεται κριτική και πίεση από τις πορτοκαλί φιλοδυτικές δυνάμεις της… δημοκρατίας αλλά υπάρχει σχεδόν αγαστή συνεργασία. Μάλιστα, τον φετινό Ιανουάριο συνήφθη και επίσημο συμφωνητικό ανάμεσα στις δυνάμεις αυτές και το Σβόμποντα για αμοιβαία αποφυγή της αναμεταξύ τους πολιτικής κριτικής, ενώ για τις μονοεδρικές εκλογικές περιφέρειες συνήφθη επιπλέον συμφωνία αμοιβαίας υποστήριξης απέναντι στο φιλορωσικό συνασπισμό του προέδρου Γιανουκόβιτς. Ταυτόχρονα, από τότε που εκλέχτηκε ο τελευταίος πρόεδρος και παρά τον αντιρωσισμό του Σβόμποντα, τα κρατικά Μέσα άρχισαν να φιλοξενούν και να προβάλλουν συστηματικά το νεοφασιστικό μόρφωμα, ώστε αυτό να κερδίζει σε βάρος του υπόλοιπου φιλοδυτικού συνασπισμού, όντας -υποτίθεται- ένας λιγότερο επικίνδυνος αντίπαλος… Όχι πολύ διαφορετικά από τη φημολογούμενη ενίσχυση της Χ.Α. εδώ από το ΠΑΣΟΚ ενάντια στη Ν.Δ. παλιότερα και από τη Ν.Δ. ενάντια στην πατριωτική Δεξιά πιο πρόσφατα, αλλά σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα και πιο ανοιχτά. Στην πραγματικότητα, το Σβόμποντα συμμετείχε στην υποκινούμενη από τη Δύση πορτοκαλί επανάσταση υπέρ της… δημοκρατίας και ο ίδιος ο Τιάνιμποκ, αρχηγός του Σβόμποντα και στέλεχος τότε του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος, είχε εκλεγεί βουλευτής με την «Ουκρανία μας» του Γιούσενκο το 1998 και 2002, απ’ όπου εκδιώχθηκε μόλις το καλοκαίρι του 2004 επειδή υποστήριξε πως η Ουκρανία «ελέγχεται από μια εβραιομοσχοβίτικη μαφία». Παραμένει προς διερεύνηση αν ο Γιούσενκο τους έδιωξε από αντιρατσιστική ευαισθησία (πράγμα απίθανο) ή γιατί του το συνέστησαν οι Δυτικοί αρωγοί της πορτοκαλί επανάστασης…
Μια διαφορά της Χ.Α. με το Σβόμποντα είναι ότι το τελευταίο υπηρετεί ανοιχτά φιλοδυτικές πολιτικές ενάντια στο ρωσικό παράγοντα, όπως και ο Μπαντέρα παλαιότερα και ενώ ο Τιάνιμποκ αρνείται τα περί ξενοφοβίας και αντισημιτισμού, δεν αρνείται ότι ο εθνικισμός ενάντια στη Ρωσία και το ρωσικό 17% του πληθυσμού παραμένει η κύρια γραμμή του κόμματος. Είναι γι’ αυτό που έχει τη στήριξη του φιλοδυτικού μπλοκ και της Δύσης και είναι γι’ αυτό που συμμετέχει σε πολλές αντικυβερνητικές διαδηλώσεις όταν στην εξουσία βρίσκεται ο φιλορώσος Γιανουκόβιτς…
Ενισχύεται και στην Πολωνία
Για δεύτερη χρονιά η πορεία που οργάνωσαν στη Βαρσοβία νεοφασιστικές οργανώσεις την Ημέρα της Ανεξαρτησίας, 11 Νοέμβρη, οδήγησαν σε εκτεταμένες συγκρούσεις με την αστυνομία. Οι ακροδεξιοί που πήραν μέρος στα επεισόδια υπολογίζονται σε 20.000, ενώ η επίσημη πορεία με τη συμμετοχή και του προέδρου της χώρας, Κομορόφσκι, είχε 100.000. Η πορεία των ακροδεξιών που οργανώνεται χρόνια τώρα από το Εθνικό Ριζοσπαστικό Στρατόπεδο και την Πανπολωνική Νεολαία μαζικοποιήθηκε πέρυσι όταν πήραν μέρος σύλλογοι φιλάθλων, δηλαδή χούλιγκαν. Οι οργανώσεις αυτές όπως και η Εθνική Αναγέννηση έχουν τις ρίζες τους σε αντισημιτικές, φιλοχιτλερικές οργανώσεις της δεκαετίας του ’30, ωστόσο συνδέονται σήμερα λιγότερο με Γερμανούς νεοναζί και περισσότερο με Άγγλους και Ιταλούς νεοφασίστες.
Αν και περισσότεροι από 50 φόνοι στα χρόνια μετά την παλινόρθωση αποδίδονται σε εθνικιστές και παρ’ ότι στην Πολωνία υπάρχει αντιφασιστική νομοθεσία, το μόνο περιστατικό δίωξης ήταν το κλείσιμο ένα κέντρου του ΕΡΣ το 2009 «για διακίνηση φασιστικού υλικού». Ωστόσο, στις βίαιες διαδηλώσεις των ακροδεξιών οι συγκρούσεις με την αστυνομία είναι πραγματικές και γίνονται εκτεταμένες συλλήψεις, σε αντίθεση με την Ελλάδα… Όπως και στην Ουκρανία μέχρι πριν από τις περασμένες εκλογές, έτσι και στην Πολωνία καμιά νεοφασιστική οργάνωση δεν έχει εκλέξει βουλευτή, αλλά αυτό είναι πάρα πολύ πιθανό πλέον να αλλάξει.
Γιώργος Τσίπρας
