Θετικές πρωτοβουλίες και ελλείψεις στο νομοσχέδιο του υπ. Εργασίας
Στην Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή δόθηκε για διαβούλευση το νομοσχέδιο το οποίο καταργεί τους μνημονιακούς νόμους, ρυθμίσεις και αποφάσεις που επέβαλαν τον εργασιακό μεσαίωνα. Μεταξύ της πληθώρας διατάξεων, «διαβάζει» κανείς την προσπάθεια να βρεθεί η χρυσή τομή μεταξύ αποκατάστασης των αδικιών αφενός και πρωτοβουλιών που θα μπορούσε η «αγορά εργασίας» να χαρακτηρίσει «ακραίες» αφετέρου. Οι εργαζόμενοι από την πλευρά τους βλέπουν τις αλλαγές με καλό μάτι και πολλοί τις θεωρούν καρπούς των αγώνων τους. Αυτό καταρχάς, μιας και η διαβούλευση μεταξύ των «κοινωνικών εταίρων» μόλις ξεκίνησε. Επιπροσθέτως, το πολιτικό περιβάλλον και οι… έξωθεν εκβιασμοί θέτουν τα πάντα σε εξαιρετικά επισφαλή θέση ως προς την προβολή τους στο μέλλον. Το νομοσχέδιο αναμένεται να ψηφιστεί εντός του Μαΐου.
Επιστροφή των συλλογικών συμβάσεων
Ας εξετάσουμε τις σημαντικότερες αλλαγές. Αρχικά, επανέρχονται οι συλλογικές συμβάσεις ως βάση διαμόρφωσης των μισθών. Προστίθεται ένα νέο είδος συλλογικών συμβάσεων, οι ομιλικές, με αποτέλεσμα τα είδη των συλλογικών συμβάσεων να είναι: η εθνική γενική (που αφορά τους εργαζομένους όλης της χώρας), οι κλαδικές, οι επιχειρησιακές, οι ομιλικές (που καθιερώνονται σε επίπεδο ομίλων), οι εθνικές ομοιοεπαγγελματικές (αφορούν εργαζομένους ορισμένου επαγγέλματος σε όλη τη χώρα) και οι τοπικές ομοιοεπαγγελματικές.
Ο χρόνος ισχύος μιας συλλογικής σύμβασης εργασίας δεν μπορεί να είναι μικρότερος από ένα έτος. Η ισχύς της συλλογικής σύμβασης εργασίας αρχίζει από την ημέρα της κατάθεσής της στο αρμόδιο τμήμα Επιθεώρησης Εργασιακών Σχέσεων και λήγει με την πάροδο του χρόνου που συμφωνήθηκε ή με καταγγελία, σύμφωνα με διατάξεις του νόμου αυτού.
Τέλος, με απόφασή του που εκδίδεται ύστερα από γνώμη του Ανώτατου Συμβουλίου Εργασίας, ο υπουργός Εργασίας επεκτείνει και κηρύσσει γενικώς υποχρεωτική για όλους τους εργαζομένους του κλάδου ή επαγγέλματος μια συλλογική σύμβαση εργασίας η οποία δεσμεύει ήδη εργοδότες που απασχολούν το 50%+1 των εργαζομένων του κλάδου ή επαγγέλματος. Μάλιστα προβλέπεται πως την επέκταση μπορεί να ζητήσει και αρμόδια συνδικαλιστική οργάνωση των εργαζομένων ή των εργοδοτών με αίτηση που υποβάλει στον υπουργό. Επιπλέον, προβλέπεται η επαναφορά του χρόνου της μετενέργειας των συμβάσεων από τους τρεις στους έξι μήνες. Σημειώνεται ότι σύμφωνα με το νομοσχέδιο, κλαδική, ομιλική ή επιχειρησιακή συλλογική σύμβαση εργασίας υπερισχύει σε περίπτωση συρροής με ομοιοεπαγγελματική συλλογική σύμβαση εργασίας.
Ως προς τις κλαδικές συλλογικές συμβάσεις εργασίας, σε περίπτωση που δεν υπάρχουν εργοδοτικές οργανώσεις του κλάδου, η διαπραγμάτευση μπορεί να γίνει από μεμονωμένους εργοδότες ή από εξουσιοδοτημένο εκπρόσωπο ή εκπροσώπους τους, εφόσον αυτοί οι εργοδότες καλύπτουν το 51% των εργαζομένων στον κλάδο και μέχρι δέκα (10) εργοδότες. Προβλέπεται ακόμη ότι μπορεί να καλείται σε διαπραγμάτευση η υπερκείμενη εργοδοτική οργάνωση που καλύπτει τον κλάδο.
Σε περίπτωση μη συμφωνίας για συλλογική σύμβαση μεταξύ εργοδότη και εργαζομένων, η μία πλευρά θα μπορεί πλέον να προσφύγει στη μεσολάβηση-διαιτησία (ΟΜΕΔ), η λειτουργία της οποίας αποκαθίσταται.
Μισθολογικά
Προβλέπεται η επαναφορά του κατώτατου μισθού στον ιδιωτικό τομέα τμηματικά στα επίπεδα του Φεβρουαρίου του 2012:
α) Από την 1η Οκτωβρίου 2015 και μέχρι τις 30 Ιουνίου 2016 ο κατώτατος μισθός όλων των υπαλλήλων της χώρας, ανεξαρτήτως ηλικίας, ορίζεται στα 650 ευρώ. Το κατώτατο ημερομίσθιο όλων των εργατοτεχνιτών της χώρας, ανεξαρτήτως ηλικίας, ορίζεται στα 29,05 ευρώ.
β) Από την 1η Ιουλίου 2016 ο κατώτατος μισθός όλων των υπαλλήλων της χώρας ανεξαρτήτως ηλικίας, ορίζεται στα 751,39 ευρώ. Το κατώτατο για όλους τους εργατοτεχνίτες της χώρας ημερομίσθιο ορίζεται στα 33,57 ευρώ.
Η αύξηση των κατώτατων μισθών «σε δόσεις» και το «ξεπάγωμα» των τριετιών είναι το πρώτο βήμα ώστε στη συνέχεια να δοθεί η σκυτάλη στις ελεύθερες συλλογικές διαπραγματεύσεις. Εδώ όμως βρίσκεται και ένα σκοτεινό (τουλάχιστον) σημείο του νομοσχεδίου και αφορά τις τριετίες. Η επαναφορά των μισθολογικών ωριμάνσεων δεν ορίζεται ευκρινώς, δεν καταργείται η διάταξη που τις καθήλωνε στις τρεις τριετίες (για τους υπαλλήλους) και στις έξι (για τους εργατοτεχνίτες). Κατά τα φαινόμενα το θέμα παραπέμπεται στην όποια συλλογική σύμβαση εργασίας υπογράψουν οι εργοδότες. Μόνο με τη σύμφωνη γνώμη τους λοιπόν και σε κάθε περίπτωση χωρίς αναδρομικότητα, δηλαδή με χαμένη την προϋπηρεσία των εργαζομένων για το διάστημα 2012-2015. Το μόνο που κάνει ο νόμος είναι ότι αποσυνδέει το «ξεπάγωμα» των τριετιών από τη μείωση της ανεργίας στο 10% του εργατικού δυναμικού, αλλά από εκεί και πέρα, χωρίς συλλογική σύμβαση, οι τριετίες θα είναι και πάλι στον πάγο. Ένα μεγάλο ελάττωμα, καθώς οι προσαυξήσεις λόγω προϋπηρεσίας αποτελούσαν απαραίτητη ενίσχυση των ούτως ή άλλως και προ μνημονίου χαμηλών αποδοχών των εργαζομένων.
