Οι υπογραφές μπορεί να ακυρώνουν το κείμενο, αλλά η ουσία χτυπάει καμπανάκια. Της Έλενας Πατρικίου
Το κείμενο των 58 προσωπικοτήτων της Κεντροαριστεράς απασχόλησε ελάχιστα τη «νεοκομμουνιστική-εθνικολαϊκιστική» Αριστερά. Μαζί με το καταταλαιπωρημένο πανελλήνιο (αποτελούμενο από πρόσωπα και όχι «προσωπικότητες»), καγχάσαμε διαβάζοντας τα ονόματα των διαβόητων προσωπικοτήτων που καλύπτουν όλο το φάσμα, από την κατάσταση του ειδεχθώς ενόχου έως αυτή του ηλιθίως ακαταλόγιστου και προσπεράσαμε. Κακώς. Διότι κάθε κείμενο υπογραφών προσδιορίζεται κατ’ αρχάς από τους ανθρώπους που το υπογράφουν, ενδέχεται όμως να είναι κάτι πέραν των προσωπικοτήτων που προσδιορίζουν το πολιτικό του στίγμα. Και, περιέργως, αυτό το κείμενο, εκτός από υπογραφές, είχε και κείμενο. Οι υπογραφές το ακυρώνουν ως πολιτική πρωτοβουλία, αλλά οι ιδέες του θα επιζήσουν. Γιατί το κείμενο αυτό, είναι οφθαλμοφανώς λιγότερο «ιδρυτική πρωτοβουλία», και περισσότερο προπαγάνδα.
Και ως προπαγάνδα θα έχει μέλλον λαμπρό στην προσπάθεια της Κεντροαριστεράς να ξεφύγει από τα καταγέλαστα όσο και επικίνδυνα σαγόνια της «θεωρίας των δύο άκρων», να υπηρετήσει τη μνημονιακή πολιτική στην μεταμνημονιακή περίοδο και να διαχύσει στην κοινωνία ιδέες υποτέλειας ενδεδυμένες «αυτογνωσία» και «τεχνογνωσία». Ενδέχεται, δε, να φέρει την «νεοκομμουνιστική εθνικολαϊκιστική» Αριστερά σε πολύ άβολη θέση. Γιατί, έστω και με λογικά άλματα, το κείμενο των 58 επιπλεόντων φελλών της Κεντροαριστεράς, γραμμένο από το Άγιο Πνεύμα αυτοπροσώπως (διότι σε ποιον ή ποιαν των 58 προσωπικοτήτων θα μπορούσε να επέλθει επωφελώς τέτοια προσωπική επιφοίτηση;) παρουσιάζει τρία εξόχως ευφυή σημεία, που αποδεικνύουν όχι μόνον την εμπνευσμένη σκέψη του αγνώστου συντάκτη, αλλά και τα αριστερά κενά μας, τα οποία πολύ σύντομα θα κληθούμε να αποδείξουμε, αν είμαστε σε θέση να τα σκεφτούμε.
Σημείο πρώτο: Η μεταμνημονιακή εποχή. Το κείμενο θεωρεί δεδομένο το τέλος του Μνημονίου και τη μετάβαση στη μεταμνημονιακή ανασυγκρότηση. Άνευ αποδείξεων, αλλά με δεξιοτεχνικό χειρισμό επικοινωνιακών ενδείξεων, ξεπερνά το παρόν και εκτινάσσει τη συζήτηση στον μέλλον. Για πρώτη φορά οι κεντροαριστερές επιφυλλιδογραφούσες προσωπικότητες παραδέχονται ανεπιφύλακτα το γεγονός της καταστροφής. Και πενθούν γι’ αυτό· χωρίς να θρηνούν λαϊκίστικα, δηλαδή χωρίς να αναζητούν ευθύνες, αιτίες και, κυρίως, τον απώτερο στόχο αυτής της ολικής καταστροφής, βλέπουν το όλο Μνημόνιο ως συνέπεια ενός «χαοτικού [sic!!!] καπιταλισμού», ανεξήγητου και απροσδιόριστου σαν τις φυσικές καταστροφές. Με κοινωνική «κομψότητα», ιδανική ως ένδυμα στα τηλεοπτικά παράθυρα, και με κεντροαριστερή «σωφροσύνη», ιδανική για επιφυλλίδες στο Βήμα, «θυμωμένοι, στοχαστικοί, αλλά όχι ηττημένοι» (προσπαθώ να την εξευτελίσω, αλλά η φράση είναι όντως επιτυχής), οι επιδέξιοι της Κεντροαριστεράς περνούν επιδέξια στην επερχόμενη δεύτερη φάση: Την ανοικοδόμηση. Τραβούν έτσι το χαλί του Μνημονίου κάτω από τα πόδια της Αριστεράς που τρία χρόνια έχει επικεντρωθεί, απλώς, στην κατάργησή του: το Μνημόνιο δεν χρειάζεται να καταργηθεί, θα το κατήργησε η Ιστορία. Ας διαχειριστούμε το μόνο υπαρκτό μέλλον, το μέλλον της εκ νέου αποκατάστασης των επιδέξιων κεντροαριστερών.
Σημείο δεύτερο: Η παραγωγική ανασυγκρότηση και οι κάτοχοι της τεχνογνωσίας. Σίγουροι πως κανείς δεν θα τους θυμίσει ότι οι ανοικοδομήσεις είναι, παντού και πάντα, οι φάσεις της μεγάλης ρεμούλας και της ανοικοδομητικής κυριαρχίας των μαυραγοριτών και σίγουροι πως, στο πεδίο της προπαγάνδας τουλάχιστον, θα πουλήσουν στο κοινό την τεχνογνωσία τους, οι πνιγόμενοι κεντροαριστεροί αρπάζονται από τα μαλλιά των διδακτορικών τους. Τι δεν έχει η Αριστερά; Τεχνογνωσία. Ποιος έχει την τεχνογνωσία; Ασφαλώς η Κεντροαριστερά. Άρα, για να γλιτώσουμε από τη Δεξιά του τραμπούκικου κομματαρχικού παρελθόντος και την Αριστερά του κατσαπλιάδικου αντιευρωπαϊκού μέλλοντος, ας παραδοθούμε στην Κεντροαριστερά της σημιτικής τεχνογνωσίας και των ευρωλιγούρικων διδακτορικών.
Επειδή όμως μόνη η τεχνογνωσία δεν αρκεί για να παρηγορήσει τους πληγωμένους μεσοαστούς αναγνώστες του ψυχαρικού συγκροτήματος ούτε το πληγωμένο λαϊκό κοινό της τηλεόρασης, με εξαιρετική ευφυΐα ο κεντροαριστερός συντάκτης θέτει το know how σε δεύτερη μοίρα: πάνω από την τεχνογνωσία, η αυτογνωσία. Εκεί που η Αριστερά μιλάει δικαίως μεν, τραυλίζοντας δε, για παραγωγική ανασυγκρότηση, η Κεντροαριστερά θα σημάνει την σάλπιγγα της εθνικής ανασυγκρότησης. Ξεπέρασμα της εθνικής πόλωσης, του μίνι μνημονιακού εμφυλίου: γι’ αυτό που ζούμε δεν φταίει ο καπιταλισμός, αλλά μόνον η «χαοτική» ιδιότητά του· δεν φταίει η Ευρώπη, αλλά μόνον η «αιφνιδιασμένη, μυωπική, συντηρητική, διαιρεμένη και αναδιπλωμένη στους εθνικισμούς της» Ευρώπη· δεν φταίμε τελείως εμείς, αλλά μόνο οι φτωχοί που επιδόθηκαν στην «προσοδοθηρία» και οι μεσοαστοί που «δεν πλήρωναν τους φόρους τους». Επιδέξιο λογικό συμπέρασμα: Η «αλλαγή του κράτους και του παραγωγικού μοντέλου», δεν απαιτεί μόνο «τεχνοκρατική και διοικητική γνώση», αλλά πρωτίστως «τη μέγιστη διανοητική και συναισθηματική προσπάθεια».
Σημείο τρίτο: Τι είναι το έθνος και τι είναι η πατρίδα μας. Υπακούοντας στα μεταμοντέρνα κελεύσματα των αριστερογενών μεν, εξωνημένων δε διανοουμένων, η Αριστερά που καταγγέλλεται σήμερα ως «εθνικολαϊκιστική» έχει από δεκαετίες εγκαταλείψει το «έθνος» (ό,τι κι αν σημαίνει αυτό). Πρόσφατα η γαλλική Αριστερά έθεσε το θέμα του επείγοντος επαναστοχασμού πάνω στην σχέση εντοπιότητας, ιστορικής ταυτότητας και εθνικής ανεξαρτησίας, αλλά η καθ’ ημάς ράθυμη Αριστερά, αρνείται επιμόνως να το σκεφτεί κι εμείς παραμένουμε ανοήτως έκθετοι στις κατηγορίες τόσο περί προδοτικού διεθνισμού όσο και περί εθνικισμού και παλαιοκομμουνισμού.
Το κενό του αριστερού λόγου το καλύπτει αμφιδέξια το κεντροαριστερό κείμενο. Το μεταμνημονιακό πρόβλημα της ανασυγκρότησης είναι «πρόβλημα πολιτικό, παραγωγικό και πολιτισμικό». Αδίστακτος ο κεντροαριστερός συντάκτης, αρπάζει το έθνος και τα παράγωγά του και τα εντάσσει στο προπαγανδιστικό του πόνημα. «Εθνική πόλωση», «εθνική ανασυγκρότηση», «εθνική αυτογνωσία», «λαϊκή υπερηφάνεια», «λαϊκή σεμνότητα». Η σεμνομυθία της Κεντροαριστεράς κινδυνεύει να βλαστήσει πάνω στο κενό που άφησε η Αριστερά. Ανεξάρτητα από το αν θα τελεσφορήσει στο κομματικό-ιδρυτικό επιπεδο, η αυτογνωστική προπαγάνδα θα επανέλθει ταχύτατα. Η «μεταμνημονιακή» συζήτηση μόλις ξεκινάει. Και αν η Αριστερά δεν αρχίσει να σκέφτεται, η κεντροαριστερή προπαγάνδα έχει όλα τα περιθώρια να αποδειχθεί επιτυχής, ανεξάρτητα από την προσωπική αποτυχία μίας εκάστης των προσωπικοτήτων που υπογράφουν τα κείμενά της.
