Την στιγμή που το Αιγαίο έχει ήδη μετατραπεί σε περιοχή πολέμου χαμηλής ισχύος και οι πληροφορίες από τις δύο πλευρές του Αιγαίου αναδεικνύουν συστηματική πρόθεση «πρόκλησης ατυχήματος» αυξάνονται στο έπακρο οι τουρκικές διεκδικήσεις-προκλήσεις σε όλο τον άξονα Θράκη, Αιγαίο, Κύπρος.
Μέσα στη βδομάδα που πέρασε είχαμε από την τριάδα Ερντογάν-Τσαβούσογλου-Ακάρ επαναλαμβανόμενες δηλώσεις αμφισβήτησης του δικαιώματος των νησιών του Αιγαίου (Καστελόριζο, Κάρπαθος, Ρόδος, Κρήτη) να διαθέτουν ΑΟΖ. Ακόμα είχαμε προειδοποιήσεις ότι σχεδιάζονται άμεσα γεωφυσικές έρευνες και γεωτρήσεις στη θαλάσσια περιοχή νότια της Κρήτης.
Θα ήταν λάθος να θεωρηθούν οι απειλές αυτές κάλπικες. Η Τουρκία επαναλαμβάνει συστηματικά και μεθοδικά όσα έχει επιβάλλει στην Κύπρο ως τετελεσμένα. Και εκεί η επιχείρηση περικύκλωσης του νησιού και αμφισβήτησης της κυριαρχίας της Κυπριακής Δημοκρατίας ξεκίνησαν με αντίστοιχες δηλώσεις. Και κατέληξαν από τις δοκιμαστικές «πολιτικές γεωτρήσεις», με την έννοια της δοκιμασίας των διεθνών αντιδράσεων, σε μη αδειοδοτημένα «οικόπεδα» εντός της χωρικών υδάτων της Κύπρου ή έστω σε περιοχές ευθύνης της Ιταλικής ΕΝΙ –που δεν είχε πρόθεση ή δυνατότητες αντίδρασης–, σε νέα γεώτρηση στο οικόπεδο 8 και με στόχο, σύμφωνα με τις έρευνες, το κοίτασμα φυσικού αερίου.
Την πολιτική αυτή εφαρμόζει πια η Τουρκία και στο Αιγαίο. Έχοντας εξασφαλίσει την ανοχή της λεγόμενης διεθνούς κοινότητας, αξιολογώντας ως θετικές για τους σχεδιασμούς της τις ασφυκτικές πιέσεις που δέχεται η Ελλάδα από τους δυτικούς συμμάχους της για «ειρηνική διευθέτηση και δίκαια μοιρασιά» των απαιτήσεων σε βάρος κυριαρχικών της δικαιωμάτων αλλά και την προθυμία των Αθηνών να συμμορφωθεί προς τις υποδείξεις ανεβάζει διαρκώς τον πήχη των διεκδικήσεων σχεδιάζοντας να επιτύχει περισσότερες παραχωρήσεις με ή χωρίς προσφυγή σε θερμό επεισόδιο.
Γκριζάρισμα ολόκληρου του Αιγαίου
Όχι τυχαία, και αμέσως μετά την «έκκληση Μητσοτάκη» για προσφυγή στη Χάγη η Άγκυρα, με τον πιο επίσημο τρόπο, έβαλε τα δικά της όρια στην ατζέντα προσφυγής στο Διεθνές Δικαστήριο. Τώρα δεν τίθεται απλά και μόνο ο ορισμός της υφαλοκρηπίδας ως μοναδικής ελληνοτουρκικής διαφοράς. Σύμφωνα με την Άγκυρα τα προβλήματα προς διευθέτηση αφορούν: α) Διευθετήσεις σχετικές με τα χωρικά ύδατα, την υφαλοκρηπίδα και τις περιοχές θαλάσσιας δικαιοδοσίας, συμπεριλαμβανομένων των περιορισμών αυτών των περιοχών. β) Αφοπλισμό των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου στο πλαίσιο της Συνθήκης της Λοζάνης του 1923, της Συνθήκης του 1947 και άλλων διεθνών εγγράφων. γ) Το νομικό καθεστώς κάποιων γεωγραφικών σχηματισμών (σ.σ. αμφισβητείται η κυριότητα 16 κατοικημένων και μη νησιών του Αιγαίου). δ) Η κατάργηση του ισχυρισμού ότι η Ελλάδα διαθέτει εθνικό εναέριο χώρο στα 10 ναυτικά μίλια και της ευθύνης για τη ζώνη πληροφοριών πτήσης (FIR). ε) Επανακαθορισμό των ορίων για δραστηριότητες έρευνας και διάσωσης (SAR).
Η Τουρκία έχοντας εξασφαλίσει την ανοχή της «διεθνούς κοινότητας» και την προθυμία των Αθηνών να συμμορφωθεί προς τις υποδείξεις ανεβάζει διαρκώς τον πήχη των διεκδικήσεων σχεδιάζοντας να επιτύχει περισσότερες παραχωρήσεις με ή χωρίς προσφυγή σε θερμό επεισόδιο
Δεν υπάρχει στην ιστορία πιο κατάφωρη παρερμηνεία των διεθνών συνθηκών που καθορίζουν τα σύνορα και ορίζουν τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των δύο χωρών όπως συμφωνήθηκαν μετά από παγκόσμιες συρράξεις. Η Τουρκία την ίδια στιγμή που ζητά επισήμως την κατάργηση της Συνθήκης της Λοζάνης ταυτόχρονα την ερμηνεύει σύμφωνα με τις διεκδικήσεις της και επιχειρεί να δημιουργήσει διπλωματικά, στρατιωτικά και νομικά τετελεσμένα εκ των προτέρων. Το σημαντικότερο, αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία μια χώρα να επιδιώκει την προσφυγή σε Διεθνές Δικαστήριο και να οδηγηθεί σε έναν συμβιβασμό που αφορά την εδαφική της ακεραιότητα και τα κυριαρχικά της δικαιώματα. Ο υπαινιγμός ότι δήθεν θα «δικαιωθούμε» αποτελεί όχι ψευδαίσθηση αλλά αναζήτηση άλλοθι για τον ήδη επαγγελλόμενο «επώδυνο συμβιβασμό».
Κανένα διεθνές δικαστήριο δεν «δικάζει» ερήμην του συσχετισμού ισχύος μεταξύ των χωρών που προσφεύγουν στην δικαιοδοσία και ερήμην του διεθνούς συσχετισμού.
Η Τουρκία εκτιμά ότι, χωρίς δεσμεύσεις για το σύνολο μελλοντικών διεκδικήσεών της, έχει εξασφαλίσει ήδη να δημιουργήσει νομικά τετελεσμένα που θα τις επιτρέψουν να αποσπάσει σημαντικό μέρος των βλέψεών της.
Στο παιχνίδι και η Θράκη
Άλλωστε για αυτό η Τουρκία συνεχώς αναβαθμίζει και επεκτείνει τις διεκδικήσεις. Πρόσφατα η ελεγχόμενη από το καθεστώτος Ερντογάν εφημερίδα Γενί Σαφάκ, επίσημος προάγγελος των επόμενων κινήσεων της τουρκικής κυβέρνησης, έθεσε επιτακτικά το θέμα Θράκης. Με δημοσίευμα της πληροφορεί για τη δημιουργία «Ιδρυτικής Βουλής Δυτικής Θράκης» η οποία μάλιστα φέρεται να έστειλε επιστολή προς την ελληνική κυβέρνηση, με την οποία ζητεί τη δημιουργία ειδικού καθεστώτος στη Δυτική Θράκη. Θέτει μάλιστα και ημερομηνία συμμόρφωσης έως τις 21 Αυγούστου 2020. Το δημοσίευμα δεν διευκρινίζει τις ακριβείς θέσεις της «Ιδρυτικής Βουλής». Αν θυμηθούμε όμως τα συμβάντα κατά την τελευταία επίσκεψη Ερντογάν στη Θράκη ζητήθηκε η αναγνώριση τουρκικής μειονότητας στην περιοχή, η εγκατάσταση μουφτήδων σύμφωνα με τις επιταγές της Άγκυρας και η νομιμοποίηση του δικαιώματος παρεμβάσεων της Άγκυρας στη διοίκηση της περιοχής. Τώρα ιδρύθηκε και ο «αρμόδιος φορέας» διεκδικήσεων…
Να το σημειώσουμε άλλη μια φορά. Η στάση εξευμενισμού της Τουρκίας, κοινή επιλογή των κυβερνήσεων των τελευταίων δεκαετιών, και η εμμονή στις «εγγυήσεις» ασφάλειας των δυτικών συμμάχων όχι μόνο δεν αποτρέπουν τους επώδυνους συμβιβασμούς αλλά φέρνουν πιο κοντά ένα θερμό επεισόδιο με απρόβλεπτες κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές επιπτώσεις.
Συνεχίζονται οι συγκρούσεις στη Λιβύη
Ασάφειες στο μέτωπο σχέδια τριχοτόμησης
Η συνδιάσκεψη του Βερολίνου είχε την τη τύχη της αντίστοιχης της Μόσχας. Οι ασφυκτικές πιέσεις που ασκήθηκαν στις αντιμαχόμενες πτέρυγες στην ρωσική πρωτεύουσα δεν στάθηκαν ικανές να οδηγήσουν να οδηγήσουν σε κατάπαυση του πυρός. Η διαφορετικής σύνθεσης, παρουσία των ΗΠΑ και χωρών της Αφρικής, συνδιάσκεψη υπό την αιγίδα της Μέρκελ οδήγησε σε μια κάλπικη συναίνεση ειρηνικής διευθέτησης ειρήνευσης που δεν μπορεί να εφαρμοστεί ούτε άλλωστε υπάρχει σχετικός μηχανισμός ελέγχου της.
Λέγεται ότι απερχόμενος από την διεθνή συνάντηση ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Λαβρόφ δήλωσε «κάναμε μια τρύπα στο νερό».
Έτσι, αν και με μειωμένη, κατά τις αμφιλεγόμενες πληροφορίες, ένταση συνεχίζεται η πολιορκία της Τρίπολης και οι συγκρούσεις μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών. Το ίδιο συνεχίζεται η τουρκική εμπλοκή στον εμφύλιο της χώρας με την συμμετοχή μεγάλου αριθμού Τουρκμένων Σύριων μισθοφόρων που στέλνονται και ενισχύονται από την Άγκυρα.
Διεθνή ανησυχία έχει προκληθεί από την απόφαση Χαφτάρ να αποκλείσει τα λιμάνια εξαγωγής του πετρελαίου της χώρας και να κλείσει τις στρόφιγγες στις πετρελαιοπηγές που ελέγχουν οι δυνάμεις του. Η αμερικάνικη πλευρά, βασικός υποκινητής του εμφυλίου στη Λιβύη και εκ των υποστηρικτών του Χαφτάρ, ζήτησε την άμεση άρση αυτής της απόφασης.
Είναι φανερό ότι η λεγόμενη «διεθνής κοινότητα» επιθυμεί τη λήξη του εμφυλίου, που η ίδια τροφοδότησε, και μια ειρηνική διευθέτηση των διαφορών των δύο κέντρων ισχύος. Διαφωνεί βέβαια στην μοιρασιά της πίττας στην κατεστραμμένη χώρα και στο βαθμό ελέγχου της κατάστασης που θα διαμορφωθεί. Για αυτό άλλωστε και οι διεθνείς συσκέψεις αποτυγχάνουν.
Η Λιβύη είναι μια σημαντική χώρα στους ανταγωνισμούς των ισχυρών. Είναι η χώρα με τα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου της Αφρικής και πέμπτη παραγωγός φυσικού αερίου. Κολοσσιαία συμβόλαια διαθέτει στην περιοχή η ιταλική ENI που την ασφάλειά τους διαφυλάττει με την βοήθεια ιδιωτικού στρατού. Τώρα μερίδιο διεκδικούν η Γερμανία και οι ΗΠΑ ενώ η Ρωσία σχεδιάζει επέκταση της επιρροής της στην Αφρική.
Όχι τυχαία, όλο και περισσότερα διεθνή δημοσιεύματα κάνουν λόγο για τριχοτόμηση της χώρας.
