Επιμέλεια:Βάννα Σφακιανάκη
Με την υπογραφή του «Ευρωπαϊκού Χάρτη Αιολικής Ενέργειας» (European Wind Charter) από τους Υπουργούς Ενέργειας 26 κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μεταξύ των οποίων και της Ελλάδας ολοκληρώθηκε το «Ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης για την αιολική ενέργεια» (Wind Power Package). «Πρόκειται για 15 άμεσες ενέργειες για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της αιολικής αλυσίδας αξίας της Ευρώπης. Το μεγαλύτερο μέρος αυτών των ενεργειών αποτελεί υποχρέωση των εθνικών κυβερνήσεων. Όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση, αυτή η ευρεία υποστήριξη δείχνει ότι οι κυβερνήσεις έχουν κατανοήσει τη στρατηγική αξία της αιολικής ενέργειας και την επείγουσα ανάγκη ενίσχυσης της αιολικής βιομηχανίας της Ευρώπης. Εκτός από τις εθνικές κυβερνήσεις, 300 εταιρείες και οργανισμοί από τον τομέα της αιολικής ενέργειας της Ευρώπης, ανάμεσά τους και η ΕΛΕΤΑΕΝ, έχουν υπογράψει τον Ευρωπαϊκό Χάρτη Αιολικής Ενέργειας. Με την υπογραφή του Ευρωπαϊκού Χάρτη Αιολικής Ενέργειας, οι 26 χώρες δεσμεύονται να εφαρμόσουν επειγόντως αλλαγές σε τομείς όπως η αδειοδότηση, η χρηματοδότηση και οι διαγωνισμοί αιολικής ενέργειας. Δεσμεύονται επίσης να επενδύσουν στην αλυσίδα εφοδιασμού της αιολικής ενέργειας της Ευρώπης και να υποστηρίξουν τις υποδομές που απαιτούνται για την επέκταση της αιολικής ενέργειας».(1)
Το Ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης για την αιολική ενέργεια
Οι στόχοι
Όλα έγιναν πολύ γρήγορα αφού το Σχέδιο Δράσης είχε δημοσιευθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 24 Οκτωβρίου. Στο προοίμιο του Σχεδίου Δράσης αναφέρεται: «Ο στόχος της ΕΕ για ποσοστό ανανεώσιμων πηγών ενέργειας τουλάχιστον 42,5 % έως το 2030 θα απαιτήσει αύξηση της εγκατεστημένης δυναμικότητας από 204 GW το 2022 σε πάνω από 500 GW το 2030. Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι ετήσιες προσθήκες αιολικής ισχύος θα πρέπει να ανέλθουν σε τουλάχιστον 329 GW ετησίως έως το 2030, ώστε να επιτευχθούν μηδενικές εκπομπές έως το 2050, υπερτετραπλασιάζοντας τα σημερινά επίπεδα ανάπτυξης (75 GW). Ωστόσο, η ευρωπαϊκή βιομηχανία αιολικής ενέργειας προσφάτως αντιμετώπισε δυσκολίες στην άσκηση των δραστηριοτήτων της. Όλοι οι μεγαλύτεροι κατασκευαστές ανεμογεννητριών ανέφεραν σημαντικές λειτουργικές ζημίες το 2022. Και με τα νέα αιολικά έργα δυναμικότητας 16 GW που εγκαταστάθηκαν το 2022, δεν πλησιάζουμε σε καμία περίπτωση στα 37 GW/έτος που απαιτούνται ως οικονομικά αποδοτική συμβολή στην επίτευξη των στόχων της Ευρώπης για το 2030. Η κατάσταση αυτή απαιτεί άμεση δράση. Η ΕΕ δεν μπορεί να διπλασιάσει τον ρυθμό ανάπτυξης της αιολικής ενέργειας χωρίς υγιή, βιώσιμη και ανταγωνιστική αλυσίδα εφοδιασμού αιολικής ενέργειας. Η δε βιομηχανία της αιολικής ενέργειας δεν μπορεί να είναι υγιής χωρίς σαφή και ασφαλή δεξαμενή έργων, που να προσελκύει την απαραίτητη χρηματοδότηση και να ανταγωνίζεται επί ίσοις όροις σε παγκόσμιο επίπεδο».(2)
Τα μέτρα και τα μέσα
Αν και τα κύρια προβλήματα της αιολικής βιομηχανίας στην Ευρώπη προκύπτουν από τον ανταγωνισμό της στην παγκόσμια αγορά με την Κίνα και την εξάρτηση της Ευρώπης από τρίτες χώρες σε πρώτες ύλες [χαλκός, σπάνιες γαίες, χάλυβας, νικέλιο, υαλόνημα και πυρίτιο] –και αυτό περιγράφεται στο Σχέδιο Δράσης– καταγράφονται μέτρα που αφορούν στην εξασφάλιση της δυνατότητας της ευρωπαϊκής αιολικής βιομηχανίας να ανταποκριθεί στην αυξημένη ζήτηση για αιολικούς σταθμούς με βάση τους στόχους που έχει θέσει η ίδια η Ε.Ε., αλλά και μια σειρά νέων προνομίων στις εταιρείες αιολικών έργων. Παραθέτουμε τα έξι (6) μέτρα του Σχεδίου Δράσης και τις δράσεις για την επίτευξη των μέτρων. Εν τέλει μέσω του Σχεδίου Δράσης μειώνεται δραματικά η περιβαλλοντική προστασία μέσα από τη νέα Οδηγία για τις ΑΠΕ (Δράση 1), ρυθμίζεται περαιτέρω η «ελεύθερη αγορά» του κατά τ’ άλλα «ώριμου» -όπως λέγεται- αιολικού τομέα με την παροχή νέων εγγυήσεων και χρηματοδοτήσεων (Δράσεις 4, 7, 8, 9), ασκείται προστατευτισμός που συνήθως χρεώνεται στους αντιπάλους και στις ακροδεξιές κυβερνήσεις (Δράσεις 11, 12, 13) και βέβαια, ανεβαίνει ο λογαριασμός για τους Ευρωπαίους πολίτες.
| ΤΑ ΜΕΤΡΑ | ΤΑ ΜΕΣΑ | |
| Ι. | Επίσπευση της ανάπτυξης μέσω αυξημένης προβλεψιμότητας και ταχύτερης αδειοδότησης | Δράση 1: Επίσπευση της μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο και της εφαρμογής της αναθεωρημένης οδηγίας για την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές.
Δράση 2: Τα κράτη μέλη θα ενισχύσουν την προβολή της δεξαμενής έργων αιολικής ενέργειας μέσω δεσμεύσεων για την αιολική ενέργεια… Δράση 3: Σχέδιο δράσης για τη διευκόλυνση της δημιουργίας δικτύων. |
| II. | Βελτίωση του σχεδιασμού των δημοπρασιών | Δράση 4: Τα κράτη μέλη θα συμπεριλάβουν στις δημοπρασίες τους αντικειμενικά, διαφανή και χωρίς διακρίσεις ποιοτικά κριτήρια και μέτρα για τη μεγιστοποίηση του ποσοστού εκτέλεσης των έργων, υποστηριζόμενα από σύσταση και καθοδήγηση της Επιτροπής.
Δράση 5: Αντιμετώπιση των κινδύνων κυβερνοασφάλειας και των πτυχών προστασίας δεδομένων. Δράση 6: Η Επιτροπή θα αυξήσει τη χρήση στρατηγικών δημόσιων συμβάσεων στο πλαίσιο της Global Gateway. |
| III. | Πρόσβαση σε χρηματοδότηση | Δράση 7: Η Επιτροπή θα διευκολύνει την πρόσβαση στη χρηματοδότηση της ΕΕ.
Δράση 8: Η ΕΤΕπ θα παράσχει εργαλεία ελαχιστοποίησης των κινδύνων και εγγυήσεις για τις εταιρείες αιολικής ενέργειας της ΕΕ. Δράση 9: Τα κράτη μέλη θα αξιοποιήσουν πλήρως την ευελιξία που παρέχεται στο πλαίσιο των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις για την αξιακή αλυσίδα της αιολικής ενέργειας της ΕΕ. Δράση 10: Η Επιτροπή θα ενισχύσει τον διάλογο με τους επενδυτές για την ενίσχυση της ελκυστικότητας των επενδύσεων στον τομέα της αιολικής ενέργειας της ΕΕ. |
| IV. | Δημιουργία δίκαιου και ανταγωνιστικού διεθνούς περιβάλλοντος | Δράση 11: Η Επιτροπή θα διευκολύνει την πρόσβαση των κατασκευαστών της ΕΕ σε ξένες αγορές.
Δράση 12: Προστασία της εσωτερικής αγοράς από στρεβλώσεις του εμπορίου και απειλές για την ασφάλεια και τη δημόσια τάξη. Δράση 13: Ενίσχυση της τυποποίησης στον τομέα της αιολικής ενέργειας. |
| V. | Δεξιότητες | Δράση 14: Μεγάλης κλίμακας συμπράξεις δεξιοτήτων για την ανανεώσιμη ενέργεια με σκοπό τον σχεδιασμό έργων που στηρίζουν την ανάπτυξη δεξιοτήτων στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης της αιολικής ενέργειας. |
| VI. | Συμμετοχή της βιομηχανίας και δεσμεύσεις των κρατών μελών | Δράση 15: Χάρτης αιολικής ενέργειας της ΕΕ.
|
Το όλο εγχείρημα συνοδεύτηκε με μπαράζ δημοσιευμάτων του τύπου «Διαστάσεις επιδημίας καταρρεύσεων και αρνητικών γεγονότων στην βιομηχανία αιολικής ενέργειας», (3) και επισημάνσεις όπως «…καταγράφηκε ρεκόρ αποεπενδύσεων από funds που δραστηριοποιούνται στον σχετικό τομέα, καθώς οι εταιρείες ήρθαν αντιμέτωπες με υψηλά επιτόκια δανεισμού και την εκτίναξη στο κόστος των πρώτων υλών». (4) Στην Ελλάδα, η χρονική σύμπτωση με την παρουσίαση του Σχεδίου Ανάπτυξης Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων (5) προκάλεσε επιθετικά δημοσιεύματα απέναντι σε όσους αντιδρούν, συμπεριλαμβανομένης της Αυτοδιοίκησης, που διαπιστώνουν κίνδυνο να δημιουργηθεί ένα νέο κίνημα, αυτή τη φορά, κατά των offshore πάρκων, από «τους πολέμιους των ΑΠΕ και τους κατ’ επάγγελμα “ευαίσθητους”»! (6)
Παραπομπές
1) Συμβούλιο Ενέργειας: Υπογράφηκε ο Ευρωπαϊκός Χάρτης για την Αιολική Ενέργεια, energypress.gr
2) Ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης για την αιολική ενέργεια, eur-lex.europa.eu
3) Διαστάσεις επιδημίας καταρρεύσεων και αρνητικών γεγονότων στην βιομηχανία αιολικής ενέργειας, energymag.gr
4) Οι επενδυτές εγκαταλείπουν τις ΑΠΕ, kathimerini.gr
5) Ωχριά η σοφιστική μπροστά στο Πρόγραμμα Ανάπτυξης Υπεράκτιων Αιολικών Σταθμών, vannasfakianaki.gr
6) Θαλάσσια αιολικά: Το νέο πεδίο δράσης για τους πολέμιους των ΑΠΕ και τους κατ’ επάγγελμα «ευαίσθητους», energymag.gr
vannasfakianaki@gmail.com
