…Δεν άκουγες τους ψιθύρους τους στ’ αφτιά σου, αλήθεια, να σου λένε πώς τα περνάνε εκεί, αν ζουν ή αν πεθαίνουν; Δεν σκέφτηκες ούτε μια φορά πως ο καθένας απ’ αυτούς είχε μια ιστορία να πει, μια δικιά του αλήθεια που εσύ του στέρησες το δικαίωμα να τη φωνάξει;»
Ένα ριάλιτι στα πρότυπα του Survivor. Ένα τηλεοπτικό «πείραμα» με δέκα ανθρώπους που βρίσκονται σε αδιέξοδο και έρχονται από κάθε γωνιά του πλανήτη. Ένα «παγκόσμιο χωριό» σε μικρογραφία. Το έπαθλο για το νικητή υψηλότατο. Τα κέρδη για έναν παραπαίοντα τηλεοπτικό κολοσσό προβλέπονται πολλαπλάσια.
Μέσα σε απόλυτη μυστικότητα οι δέκα άνθρωποι μαζί με το τηλεοπτικό συνεργείο, τον παρουσιαστή και το σκηνοθέτη καταφθάνουν σε ένα απομονωμένο νησί. Το Ίσλα Μπόα, όπως το έχει βαφτίσει η παραγωγή.
Στην αρχή όλα προχωράνε βάσει σχεδίου. Ένας τυφώνας φέρνει το πρώτο χτύπημα όταν σκοτώνονται δύο από τους παίκτες. Στη συνέχεια το «αόρατο χέρι» της παγκόσμιας κρίσης χτυπά. Η εταιρία, παρακλάδι ενός πολύπλοκου οργανισμού βασισμένου σε διάφορα «ομόλογα» και επενδύσεις, χρεοκοπεί. Συνεργείο και παίκτες εγκαταλείπονται στην τύχη τους, αφού ο θάνατος των παικτών θα δημιουργούσε ακόμη μεγαλύτερα προβλήματα σε όσους είχαν εμπλακεί…
Έτσι οι ήρωες της ιστορίας μένουν μόνοι τους να επιβιώσουν στο νησί, ως ναυαγοί. Ο συγγραφέας Χρήστος Αστερίου φτιάχνει ένα περίτεχνο παζλ της κρίσης, όπως τη βιώνουν διαφορετικοί άνθρωποι και με διαφορετικό τρόπο… Από την Αργεντινή στην Ελλάδα του Δεκέμβρη κι από ένα χωριό της Κένυας στα κινήματα της Δύσης. Είναι ένα ασυνήθιστο μυθιστόρημα που ξεφεύγει πολύ από τα ελληνικά «καθιερωμένα». Κάθε κεφάλαιό του μπορεί να ανοίξει μια μεγάλη συζήτηση. Διαπραγματεύεται και το θέμα της βίας χωρίς να καταφεύγει σε εύκολες λύσεις. Της βίας που ζούμε και της απάντησης που μπορεί να δοθεί…
Μια πρώτη γεύση για την κατασκευή του εξαιρετικού μύθου μπορείτε να πάρετε από τη συζήτηση που είχαμε με το συγγραφέα…
Διαλέξατε ένα «μη ελληνικό» θέμα και πήρατε το ρίσκο να μας παρουσιάσετε μια «Βαβέλ», καταφέρνοντας ωστόσο να είσαστε πειστικός παρουσιάζοντας τους μονολόγους πολύ διαφορετικών ανθρώπων… Τι σας οδήγησε να γράψετε αυτό το τόσο διαφορετικό μυθιστόρημα;
Προσπάθησα να αποτυπώσω αυτό που συμβαίνει σήμερα, θίγοντας κάποια κεντρικά θέματα όπως είναι η μοναξιά, ο ερωτισμός, το Διαδίκτυο, η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Η έννοια του ανθρωπισμού έχει κεντρική θέση στο βιβλίο, το οποίο είναι η προσωπική μου συγγραφική κατάθεση για την κρίση και τα παρελκόμενά της.
Μου έκανε τρομερή εντύπωση το πορτρέτο του Κενυάτη πρωταγωνιστή σας. Ένιωθες πως βρίσκεσαι μαζί του, εκεί, σε ένα χωριό της Αφρικής… Έχετε εμπειρίες από ταξίδια ή όλα τα πρόσωπα είναι απλώς προϊόντα μιας δημιουργικής φαντασίας και έρευνας;
Η αλήθεια είναι ότι δεν έχω ταξιδέψει στις περισσότερες από τις πατρίδες των ηρώων μου.
Πριν από την συγγραφή, όμως, προηγήθηκε πραγματολογική μελέτη ώστε να υπάρχει μια στέρεη βάση για την αφήγηση. Στην περίπτωση της Κένυας, για παράδειγμα, διάβασα αρκετά για τους εμφύλιους σπαραγμούς, αλλά και άρθρα γενικότερου ενδιαφέροντος για τη χώρα. Ό,τι περιγράφεται στο βιβλίο είναι, βέβαια, προϊόν φαντασίας.
Αφήνετε ένα τέλος διφορούμενο, χωρίς λύτρωση. Ένα σκοτεινό αδιέξοδο. Έχει να κάνει αυτό με το γενικότερο κλίμα της εποχής;
Νομίζω πως η λογοτεχνία περισσότερο θέτει ζητήματα παρά έχει έτοιμες απαντήσεις. Τα ζητήματα της θρησκείας ή αυτό των συλλογικοτήτων θίγονται στο βιβλίο με τέτοιο τρόπο ώστε να μένει κάθε ερμηνεία ανοιχτή. Το ίδιο συμβαίνει και στο τέλος: μια λύτρωση θα ήταν παρηγορητική, αλλά πέρα από τις δικές μου συγγραφικές προθέσεις.
Η παγκόσμια οικονομική κρίση είναι παρούσα στο μυθιστόρημά σας και ουσιαστικά καθορίζει τη ζωή των ανθρώπων που πρωταγωνιστούν στο τηλεοπτικό «πείραμα». Όμως ζωντανεύετε σε παράλληλη αφήγηση τα όσα έγιναν στην Αργεντινή, αλλά και στην Αθήνα τον Δεκέμβρη με τη δολοφονία του Γρηγορόπουλου… Τι είδους «χωριό» είναι πια ο κόσμος μας;
Οι αναλογίες Αργεντινής-Ελλάδας είναι προφανείς, από τις χούντες μέχρι την οικονομική κατάρρευση. Η παγκοσμιοποίηση έφερε κοινά προβλήματα που ανακύπτουν με παρόμοιο τρόπο σε διαφορετικά σημεία του πλανήτη. Το ερώτημα που τίθεται στο βιβλίο είναι αν και κατά πόσο μπορεί να λειτουργήσει το λεγόμενο «παγκόσμιο χωριό» και ιδιαίτερα σε συνθήκες κρίσης, όταν οι άνθρωποι επαναπροσδιορίζουν τις αξίες μέσα τους.
Το μυθιστόρημά σας βρίσκεται στη συνέχεια μιας παράδοσης που περιλαμβάνει βιβλία από τον Ροβινσώνα Κρούσο (έχετε άλλωστε και άμεση αναφορά) μέχρι τους Ναυαγούς του Ιωνάθαν και τον Άρχοντα των μυγών. Ναυαγοί που προσπαθούν να φτιάξουν τη ζωή τους σε ένα ερημονήσι… Τι καινούριο θεωρείτε πως φέρνει το Ίσλα Μπόα;
Ο Ροβινσώνας Κρούσος είναι ένα από τα αγαπημένα μου βιβλία και νομίζω πως η συγκεκριμένη παράδοση του story telling είναι έντονα παρούσα ακόμα και σήμερα, αρκεί να διαβάσει κανείς το εκτενές κείμενο του Τζόναθαν Φράνσεν, προ μηνός, στο περιοδικό New Yorker. Χρειαζόμαστε, πιστεύω, αυτό το είδος της αφήγησης καθώς γίνεται εντονότερη η ανάγκη για ιστορίες. Αυτό που προσπάθησα στο Ίσλα Μπόα είναι να εισάγω μοντέρνα στοιχεία: οι ήρωες δεν είναι ναυαγοί εξαρχής, ενώ δεν υπάρχει καν ναυάγιο. Αυτό που συμβαίνει στο νησί είναι πρωτίστως ένα πείραμα συμβίωσης και όχι απλής επιβίωσης, υπάρχει δε και ο εξωγενής παράγοντας που καθορίζει αποφασιστικά την εξέλιξη των πραγμάτων.
