Συγκροτείται ένας ριζοσπαστικός πόλος που διεκδικεί την ανατροπή του διεφθαρμένου καθεστώτος
Σε διαρκή πολιτική και κοινωνική αναταραχή βρίσκεται η Νότια Αφρική, μία από τις ισχυρότερες (και κοινωνικά πιο άνισες) χώρες της Μαύρης Ηπείρου και μέλος των BRICS. Η κυβέρνηση του πάλαι ποτέ ιστορικού Εθνικού Αφρικανικού Κογκρέσου (ANC) υπό τον πρόεδρο Τζέικομπ Ζούμα παραπαίει, 23 χρόνια από τη διεξαγωγή των πρώτων ελεύθερων εκλογών μετά την κατάρρευση του καθεστώτος του απαρτχάιντ.
Σταδιακά αυτό που «κατάφερε» η νέα ηγεσία ήταν να σπαταλήσει το κεφάλαιο το οποίο δημιούργησαν δεκαετίες αιματηρών αγώνων, αφού επέλεξε το δρόμο της συνδιαλλαγής με τις ελίτ, βυθιζόμενη στη διαφθορά και αφήνοντας στο περιθώριο τη μαύρη πλειοψηφία της χώρας. Για τη διαιώνιση της κυριαρχίας της ποντάριζε στην επί χρόνια έλλειψη αξιόπιστης προοδευτικής εναλλακτικής λύσης, και στην κατά περιόδους δημαγωγία εναντίον της «παλιάς λευκής τάξης» με την οποία, κατά τα άλλα, συνεργάζεται αρμονικά. Όμως τα τελευταία χρόνια αναδεικνύονται νέες δυνάμεις τόσο σε πολιτικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο. Μεταξύ αυτών το κόμμα των «Μαχητών της Οικονομικής Ελευθερίας» (EFF)* και η νέα συνδικαλιστική ομοσπονδία SAFTU, που περιλαμβάνει το μαχητικό συνδικάτο των μεταλλεργατών NUMSA και απειλεί την κυριαρχία της κάποτε παντοδύναμης –και φιλοκυβερνητικής– ομοσπονδίας COSATU.
Αυτές οι νέες δυνάμεις, σε συνεργασία και με παλιότερες αριστερές και παναφρικανικές οργανώσεις, συγκροτούν σταδιακά ένα ριζοσπαστικό πόλο που διεκδικεί ανοιχτά πλέον την ανατροπή του διεφθαρμένου νεοφιλελεύθερου καθεστώτος: τις περασμένες εβδομάδες πραγματοποιήθηκαν μεγάλες λαϊκές διαδηλώσεις κυρίως του μαύρου πληθυσμού, με την πλειοψηφία να πορεύεται με τα κόκκινα χρώματα των EFF και της SAFTU απαιτώντας την παραίτηση του Ζούμα. Ήταν η «απάντηση» του μαύρου ριζοσπαστισμού στις επίσης αντικυβερνητικές διαδηλώσεις της κεντροδεξιάς αντιπολίτευσης και των λευκών, τις οποίες εκμεταλλεύθηκε το καθεστώς για να ζητήσει την ανοχή της μαύρης πλειοψηφίας. Ταυτόχρονα, οι βουλευτές του EFF και άλλων μικρότερων κομμάτων έχουν ξεκινήσει νέα διαδικασία μομφής στη βουλή, με στόχο την αποπομπή του προέδρου και τη διενέργεια πρόωρων εκλογών. Ο Ζούμα, που κατηγορείται μεταξύ άλλων για διαπλοκή με τους ινδικής καταγωγής μεγιστάνες της οικογένειας Γκούπτα, έχει βέβαια επιβιώσει μέχρι σήμερα από 8 προτάσεις μομφής. Τη διαφορά μπορεί να κάνει τώρα τυχόν απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου για μυστική ψηφοφορία των βουλευτών. Σε μια τέτοια περίπτωση πολλοί βουλευτές του κυβερνητικού ANC, κυρίως λόγω της λαϊκής πίεσης, μπορεί να υπερψηφίσουν την πρόταση μομφής.
Στο μεταξύ μια παραίτηση ανώτατης δικαστικής λειτουργού (της λευκής Μέιμπελ Γιάνσεν, μέλους του Ανώτατου Δικαστηρίου της Ν. Αφρικής) συζητείται πολύ, ως παράδειγμα της ασυλίας που απολαμβάνουν μέχρι σήμερα όσοι ρατσιστές συνεργάζονται με το καθεστώς. Η Γιάνσεν, ενθαρρυμένη από αυτήν την ασυλία, πρόσφατα δήλωσε δημόσια ότι «ο βιασμός αποτελεί μέρος της κουλτούρας των μαύρων», ξεσηκώνοντας την κατακραυγή της μαύρης πλειοψηφίας και (επιτέλους) την επίσημη καταδίκη της κυβέρνησης. Όπως τόνισαν σε σχετική ανακοίνωσή τους οι EFF: «Ο βιασμός δεν έχει χρώμα. Και χρειαζόμαστε δικαστές οι οποίοι θα εκδικάζουν τις υποθέσεις βιασμού μαύρων γυναικών χωρίς να θεωρούν ότι είναι στην “κουλτούρα” τους να βιάζονται. Καλωσορίζουμε λοιπόν την παραίτηση της κυρίας Γιάνσεν, κι ελπίζουμε να την ακολουθήσουν όλοι οι δικαστές που “κληρονομήσαμε” από το ρατσιστικό καθεστώς».
* Βλ. και φύλλο 354.
Ε.Φ.
