Ο ντόρος και οι «κριτικές» για τη νέα ταινία του Κώστα Γαβρά συνεχίζονται, κι ας μην έχει γίνει ακόμα η επίσημη πρεμιέρα της στην Ελλάδα…
Τα κύρια πυρά προέρχονται από αυτούς που θεωρούν πως το μεγαλύτερο έγκλημα των τελευταίων χρόνων στην Ελλάδα έγινε το 2015 με την «ανεύθυνη» διαπραγμάτευση Βαρουφάκη. Από τους οπαδούς της άνευ όρων συνθηκολόγησης με τον Σόιμπλε και την ευρωκρατία.
Ούτε στον ΣΥΡΙΖΑ τρελαίνονται για τους «Ενήλικους στο Δωμάτιο». Λογικό αφού το φιλμ του Γαβρά βασίζεται στο βιβλίο του Γ. Βαρουφάκη. Του ανθρώπου που απέπεμψε ο Αλ. Τσίπρας αμέσως μετά το δημοψήφισμα, για να θεωρήσει αργότερα ως μεγάλο λάθος την επιλογή και τοποθέτησή του στο υπουργείο Οικονομικών.
Με τους «Ενήλικους» διαφωνούν κι άλλοι, σχεδόν όλοι όσοι δεν συμπαθούν πολιτικά τον Γ. Βαρουφάκη. Για παράδειγμα, η Ζωή Κωνσταντοπούλου έστειλε μια επιστολή στον σκηνοθέτη, διαμαρτυρόμενη γιατί βάσισε το έργο του στις μαρτυρίες του πρώην υπουργού Οικονομικών.
Η ταινία γενικώς δεν αρέσει σε πολλούς πριν τη δουν. Αυτό από μόνο του, μάλλον θερμαίνει το ενδιαφέρον για αυτή. Δεν είναι όμως σίγουρα αυτός ο λόγος που κάνει την ταινία του Γαβρά να μοιάζει με σημαντικό γεγονός πριν καν προβληθεί.
Το φιλμ του Γαβρά, λοιπόν, θα δώσει την αφορμή να διεξαχθεί μια συζήτηση σε ευρύτερη κλίμακα. Το αν αυτή μπορεί να έχει ένα βάθος, να οδηγήσει σε αξιόλογο προβληματισμό ή και κάποια πιο σοβαρά συμπεράσματα, θα φανεί
Είναι αλήθεια ότι εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι ενδιαφέρονται για αυτή την κινηματογραφική ταινία και σίγουρα πάρα πολλοί θα θελήσουν να τη δουν στις αίθουσες. Αυτό, από μόνο του επιζητά μια ερμηνεία.
Τα γεγονότα του 2015, ανεξάρτητα από τον ρόλο που έπαιξε ο καθένας σε αυτά, έχουν ξεχωριστή σημασία. Το ίδιο βέβαια και όσα συνέβησαν τα χρόνια πριν την κορύφωση του δράματος, ξεκινώντας από την «πρεμιέρα» στο Καστελόριζο.
Η σκληρή, κυνική στάση απέναντι στην Ελλάδα, η αντιμετώπισή της σαν πειραματόζωο της Ευρώπης, δεν έχουν ξεχαστεί από κανέναν. Το δημοψήφισμα, και στη συνέχεια η κατάργησή του από το πολιτικό προσωπικό, με επικεφαλής τον τότε πρωθυπουργό, που κατέληξε στην από κοινού ψήφιση του τρίτου Μνημονίου, ήταν ένα μεγάλο σοκ για τον ελληνικό λαό. Τόσο μεγάλο που πήρε τραυματικές διαστάσεις.
Έκανε τον κόσμο όχι να «επαναστατήσει», αλλά να σαστίσει μπροστά στις εξελίξεις και για καιρό να μην θέλει να ακούει για όσα συνέβησαν. Τίποτα παράλογο σε αυτό, αφού η πολιτική συμπεριφορά των πολλών δεν καθορίζεται από γραμμικά σχήματα και εξισώσεις.
Η πλήρης αγνόηση και διαστροφή της θέλησης του κόσμου, οδήγησε σε μακρά αποστροφή για την πολιτική, σε γύρισμα της πλάτης ή και κλείσιμο στο καβούκι. Η επεξεργασία όσων συνέβησαν ήταν δύσκολη και κυρίως πολύ επίπονη.
***
Τώρα, έχουν περάσει λίγα χρόνια και ένας κύκλος έχει κλείσει. Η απόσταση δεν είναι πολύ μεγάλη, με ιστορικούς όρους είναι ελάχιστη, αλλά επιτρέπει, κάνει πιο εφικτή μια νέα ματιά σε όσα έγιναν. Σήμερα, οι περισσότεροι δεν έχουν την πεποίθηση ότι κάτι διαφορετικό μπορεί να γίνει, αλλά και δεν έχουν χάσει το ενδιαφέρον τους για το τι και πώς συνέβη, με ποιο τρόπο οδηγηθήκαμε ως εδώ.
Έτσι, ένα κινηματογραφικό έργο, και μάλιστα από έναν σημαντικό σκηνοθέτη, κεντρίζει την «περιέργεια» και προκαλεί το ενδιαφέρον. Τι γινόταν τελικά στα κλειστά συμβούλια, στις άτυπες μαζώξεις όπου φαινότανε να κόβεται και να ράβεται το μέλλον της χώρας;
Σίγουρα το παιχνίδι δεν κρίθηκε ακριβώς εκεί, και τελικά δεν επρόκειτο καθόλου για ένα θέμα καλής ή κακής, σκληρής ή ανεύθυνης διαπραγμάτευσης, όπως πιστεύουν πολλοί από διαφορετικές πλευρές. Αλλά οι συμβολισμοί είναι μεγάλοι, το ίδιο και τα παιχνίδια εξουσίας και επιβολής που παίχτηκαν με πρωταγωνιστές τους Ευρωπαίους γραφειοκράτες μηχανορράφους.
Το φιλμ του Γαβρά, λοιπόν, θα δώσει την αφορμή να διεξαχθεί μια συζήτηση σε ευρύτερη κλίμακα. Το αν αυτή μπορεί να έχει ένα βάθος, να οδηγήσει σε αξιόλογο προβληματισμό ή και κάποια πιο σοβαρά συμπεράσματα, θα φανεί.
Πολλοί εξανίστανται γιατί το έργο βασίστηκε στο βιβλίο του Βαρουφάκη. Οι «δεξιοί» τον έχουν στο στόχαστρο, μελετάνε πώς μπορούν να αποδοθούν και ποινικές ευθύνες για τη διαπραγμάτευσή του. Έτσι, είναι λογικό η ταινία να τους χαλάει τη σούπα.
Οι «κεντροαριστεροί» δεν θα ήθελαν την ηρωοποίησή του υπουργού που κι αυτοί θεωρούν ανεύθυνο. Αλλά μάλλον μια ταινία με τον διάδοχό του Ευκλείδη Τσακαλώτο στα Eurogroup θα ήταν από ρομαντική μέχρι βαρετή…
Οι «πιο αριστεροί» δεν έχουν καθόλου άδικο για τις μεγάλες ευθύνες (έως και «συνενοχή» μέχρι ενός σημείου) του Βαρουφάκη από τη Συμφωνία της 20ης Φεβρουαρίου 2015 μέχρι την κατάληξη του «έργου». Αλλά μάλλον, για μια φορά ακόμα, χάνεται το μέτρο όταν ζητάνε τον λόγο από των Κώστα Γαβρά γιατί επέλεξε να βασίσει την ταινία του στο βιβλίο του πρώην υπουργού Οικονομικών.
Κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί ότι το βιβλίο είναι ένα σημαντικό ντοκουμέντο που βασίζεται σε μια συγκεκριμένη εμπειρία και αναμφίβολα σε ορισμένα στοιχεία. Όπως για παράδειγμα στα ηχητικά από το Eurogroup που ο ίδιος ο σκηνοθέτης έχει ακούσει και, μιας και το έφερε η κουβέντα, δεν έχουμε καταλάβει γιατί δεν έχουν ακόμα δοθεί αυτούσια στη δημοσιότητα, στη διάθεση του ελληνικού λαού.
Η συνέχεια επί της οθόνης…
