O Όσκαρ Λαφοντέν, εμβληματική μορφή του γερμανικού κόμματος της Αριστεράς, ανακοίνωσε την αποχώρησή του από το κόμμα που συνίδρυσε το 2007. Πριν από αυτό το γεγονός, που έβγαλε για πρώτη φορά μεταπολεμικά τη γερμανική Αριστερά από το περιθώριο, ο Λαφοντέν είχε διατελέσει πρόεδρος του κρατιδίου του Σάαρλαντ (1985-1998), ηγέτης του SPD (1995-1999) και ομοσπονδιακός υπουργός Οικονομικών (1998-1999). Από το 2007 ως το 2010 ήταν επικεφαλής της Αριστεράς – σε αυτό το διάστημα το κόμμα απέσπασε το υψηλότερο ποσοστό του (11,9% το 2009).
Έκτοτε σταδιακά περιθωριοποιήθηκε, και αντικαταστάθηκε από πιο μετριοπαθείς, ενώ ο ίδιος μπήκε στο στόχαστρο εχθρών και «φίλων»*. Τα τελευταία χρόνια τηρούσε όλο και πιο επικριτική στάση για τη συμβιβαστική πολιτική της ηγεσίας του κόμματος της Αριστεράς και την επιδίωξή της να συγκυβερνήσει πάση θυσία. Πολιτική η οποία κάθε άλλο παρά απέδωσε: στις τελευταίες ομοσπονδιακές εκλογές η Αριστερά κατρακύλησε στο 4,9%**. Αντί να προβληματιστεί, η κομματική ηγεσία επέμεινε πεισματικά στην ίδια γραμμή, και ταυτόχρονα αύξησε την πίεση σε όσους δεν ευθυγραμμίζονταν.
Δηλώσεις μετανοίας από την ηγεσία της Αριστεράς
Η οριστική ρήξη επήλθε λόγω… Ουκρανίας: στην έκτακτη συνεδρίαση της ομοσπονδιακής Βουλής μετά τη ρωσική εισβολή, ο καγκελάριος Σολτς παρουσίασε την πρότασή του για τεράστια αύξηση του γερμανικού «αμυντικού» προϋπολογισμού, σκληρές κυρώσεις στη Ρωσία, και αποστολή χιλιάδων βαρέων όπλων και πυραύλων στην Ουκρανία. Τότε η ηγεσία της Αριστεράς έσπευσε να κάνει την αυτοκριτική της για την προηγούμενη αντιΝΑΤΟϊκή στάση της: το σύνθημα έδωσε η «αλεπού» του κόμματος, ο πάλαι ποτέ Ανατολικογερμανός «κομμουνιστής» Γκρέγκορ Γκίζι, κι ακολούθησαν οι υπόλοιποι.
Μάλιστα ο Ντίτμαρ Μπαρτς, συμπρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας της Αριστεράς, έφτασε να τη βγει από τα… δεξιά στον Σολτς: τον κάλεσε να ακολουθήσει το παράδειγμα των ΗΠΑ και να διακόψει εντελώς την εισαγωγή ρωσικού φυσικού αερίου στη Γερμανία! Είναι ο ίδιος που στη διάρκεια της τελευταίας προεκλογικής καμπάνιας, για να δείξει ότι η Αριστερά είναι «υπεύθυνη» κι άρα πρέπει να της επιτραπεί να συγκυβερνήσει, διαβεβαίωνε ότι το κόμμα του θα υποστηρίξει τις «ειρηνευτικές αποστολές του γερμανικού στρατού σε τρίτες χώρες» και την παραμονή της Γερμανίας στο ΝΑΤΟ…
Το μαύρο πρόβατο με τις ενοχλητικές απόψεις
Ο Λαφοντέν για μια ακόμη φορά αρνήθηκε να ευθυγραμμιστεί με αυτές τις τοποθετήσεις. Ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι, και η κομματική ηγεσία ξεκίνησε τις διαδικασίες για τη διαγραφή του. Η ένταση είχε ήδη ανέβει εξαιτίας των τοποθετήσεων του Λαφοντέν μετά τη ρωσική εισβολή:
«Η επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία πρέπει να καταδικαστεί εξίσου έντονα με τους άλλους επιθετικούς πολέμους που έχουν διεξαχθεί τα τελευταία χρόνια. Το διεθνές δίκαιο ισχύει για όλους. Η βάναυση παραβίασή του από τον Πούτιν δεν μπορεί να δικαιολογηθεί με την αναφορά στους πολέμους των ΗΠΑ και των συμμάχων τους, οι οποίοι επίσης παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο… Όσον αφορά τις κυρώσεις, θα έμπαινε κανείς στον πειρασμό να πει: πρέπει τώρα να τιμωρήσουμε τον Πούτιν με τον ίδιο τρόπο που τιμωρήσαμε τον Κλίντον, τον Μπους και τον Ομπάμα για τους παράνομους πολέμους τους. Σήμερα ζούμε το παράδοξο, οι πιο “εξοργισμένοι” να είναι εκείνοι που δικαιολόγησαν όλους τους επιθετικούς πολέμους στο παρελθόν, που κουρέλιασαν το διεθνές δίκαιο και προκάλεσαν εκατομμύρια νεκρούς… Αν η Ευρώπη θέλει να επιβιώσει, δεν πρέπει να παρασυρθεί στην αντιπαράθεση των πυρηνικών υπερδυνάμεων ΗΠΑ, Ρωσίας και Κίνας. Χρειαζόμαστε μια ανεξάρτητη ευρωπαϊκή εξωτερική και αμυντική πολιτική που θα διασφαλίζει ότι η ήπειρός μας δεν θα γίνει πεδίο πυρηνικής μάχης».
Τελικά το μαύρο πρόβατο έφυγε πριν διαγραφεί. Στο κείμενο που ακολουθεί εξηγεί τους λόγους.
Γιατί αποχωρώ
Το κόμμα της Αριστεράς ιδρύθηκε για να αντιστρέψει τις κοινωνικές περικοπές και τη συμπίεση των μισθών της «Ατζέντας 2010»***. Επιπλέον, μετά τη συμμετοχή της Γερμανίας στον πόλεμο στη Γιουγκοσλαβία, ο οποίος ήταν αντίθετος με το διεθνές δίκαιο, καθώς και στον πόλεμο στο Αφγανιστάν, έπρεπε να αναδυθεί μια νέα δύναμη που θα υπερασπιζόταν εκ νέου και με συνέπεια την ειρήνη, τον αφοπλισμό και τον σεβασμό του διεθνούς δικαίου. Με μια πολιτική προσανατολισμένη σε αυτούς τους στόχους, πετύχαμε 11,9% στις εκλογές του 2009 για την ομοσπονδιακή Βουλή.
Ωστόσο, η μετέπειτα ηγεσία του κόμματος της Αριστεράς άρχισε να αλλάζει πολιτική πορεία. Η Αριστερά μετασχηματίστηκε σταδιακά σε ένα κόμμα που επιδιώκει παρόμοιους στόχους και απευθύνεται στην ίδια δεξαμενή ψηφοφόρων με τους Πράσινους. Ως αποτέλεσμα, πολλοί εργαζόμενοι και συνταξιούχοι απομακρύνθηκαν από την Αριστερά: είτε επέστρεψαν στο SPD, είτε σταμάτησαν να ψηφίζουν, είτε ψήφισαν το AfD ή άλλα κόμματα σε ένδειξη διαμαρτυρίας. Στις τελευταίες ομοσπονδιακές εκλογές, μόλις το 5% των εργαζομένων ψήφισε την Αριστερά. Δεν μπορεί πλέον να παραβλέπεται ότι οι απλοί εργαζόμενοι και οι χαμηλόμισθοι, ακόμη και οι συνταξιούχοι, δεν αισθάνονται πλέον πως εκπροσωπούνται από το κόμμα.
Πρώτα καταργήθηκε το κοινωνικό προφίλ της Αριστεράς. Τώρα παίρνουν σειρά οι αρχές της για μια πολιτική ειρήνης. Ο πόλεμος κατά της Ουκρανίας, ο οποίος παραβιάζει το διεθνές δίκαιο, χρησιμοποιείται ως ευκαιρία. Το πρωί της ειδικής συνεδρίασης της ομοσπονδιακής Βουλής, όπου ο καγκελάριος Σολτς ανακοίνωσε το πρόγραμμά του για γιγαντιαίο επανεξοπλισμό, ο εκπρόσωπος εξωτερικής πολιτικής της κοινοβουλευτικής ομάδας της Αριστεράς, Γκρέγκορ Γκίζι, ο ηγέτης του κόμματος Χένιγκ-Βέλσοφ κ.ά. τοποθετήθηκαν υπέρ της πρότασης της κυβέρνησης – η οποία προωθούσε την αύξηση των στρατιωτικών δαπανών και σημαντικές παραδόσεις όπλων στην Ουκρανία.
Αμέσως μετά, ανακοινώθηκε δημοσίως από τη διοίκηση του κόμματος ότι όσοι υποστηρίζουν την κοινωνική και φιλειρηνική πολιτική που αποτελεί το ιδρυτικό θεμέλιο της Αριστεράς, και εγώ ονομαστικά, πρόκειται να διωχθούν από το κόμμα… Κάποτε έφυγα από το SPD επειδή είχε γίνει ένα κόμμα που, σε αντίθεση με την παράδοση της σοσιαλδημοκρατίας του Βίλι Μπραντ, προωθούσε χαμηλούς μισθούς, περιέκοπτε συντάξεις και κοινωνικές παροχές και υποστήριζε τη συμμετοχή της Bundeswehr [ομοσπονδιακός στρατός] σε πολέμους που παραβίαζαν το διεθνές δίκαιο. Ήθελα να υπάρχει στο πολιτικό φάσμα μια αριστερή εναλλακτική στην πολιτική της κοινωνικής ανασφάλειας και της ανισότητας, γι’ αυτό και συνίδρυσα το κόμμα της Αριστεράς. Η σημερινή Αριστερά έχει εγκαταλείψει αυτό το αίτημα.
Δεν θέλω πλέον να ανήκω σε ένα κόμμα στο οποίο τα συμφέροντα των εργαζομένων και των συνταξιούχων, καθώς και μια εξωτερική πολιτική προσανατολισμένη προς το διεθνές δίκαιο και την ειρήνη, δεν έχουν πια κεντρική θέση.
17/3/2022
Όσκαρ Λαφοντέν
* Βλ. μεταξύ άλλων «Το νέο όραμα είναι… κοκκινο-κοκκινο-πράσινο;» (φύλλο 346).
** «Η αστάθεια καλά κρατεί» (φύλλο 559).
*** Η «Ατζέντα 2010» υιοθετήθηκε το 2003 από την τότε συγκυβέρνηση Σοσιαλδημοκρατών-Πράσινων υπό τον καγκελάριο Σρέντερ. Ήταν το μεγαλύτερο πρόγραμμα νεοφιλελεύθερων περικοπών και εργασιακής «μεταρρύθμισης» στη μεταπολεμική ιστορία της Γερμανίας. Αποτέλεσε την αιτία της οριστικής αποχώρησης του Λαφοντέν κ.ά. από το SPD.
