Στην Ελλάδα, σήμερα, υπάρχει τριπλή εκμετάλλευση: οι εργαζόμενοι ξεζουμίζονται από τα αφεντικά τους, ο ελληνικός λαός ξεζουμίζεται μέσω των φόρων από το κράτος για να πληρωθεί η εθνική και η διεθνής τοκογλυφία και, τέλος, ο κοινός πλούτος των Ελλήνων, τα δημόσια αγαθά, ετοιμάζονται να παραδοθούν βορά σε Γερμανούς και Αμερικανούς. Η Ελλάδα σήμερα έχει απολέσει την κυριαρχία της: δεν μπορεί να αποφασίσει για την οικονομική πολιτική που θα ακολουθήσει σε οποιοδήποτε επίπεδο, η εξωτερική πολιτική της καθορίζεται από τη βούληση των ΗΠΑ και της Ε.Ε. και με την όξυνση των τουρκο-ισραηλινών ανταγωνισμών στην περιοχή κινδυνεύει να οδηγηθεί σε απώλεια κυριαρχικών δικαιωμάτων.
Στην Ελλάδα υπάρχει έλλειμμα δημοκρατίας που εκφράζεται από το ατιμώρητο κλεπτοκρατικό σύστημα των κυρίαρχων πολιτικών κομμάτων, από την ευνοιοκρατία, την αναξιοκρατία και τη ρουσφετολογική πολιτική εξαγορά, από την όλο και διευρυνόμενη απόσταση ανάμεσα στον κρατικό μηχανισμό και τους διαχειριστές του, από τη μία, και, στη λαϊκή βούληση, από την άλλη και, τέλος, από τα τρομοκρατικά, μονοφωνικά ΜΜΕ που με κραυγαλέο τρόπο μας υπενθυμίζουν ότι δεν πέρασε η εποχή του Γκέμπελς.
Ενάντια σε αυτή την παρακμή και την καθίζηση της χώρας καλείται να παλέψει ένα αντιμνημονιακό μέτωπο που θα επιδιώξει τη μέγιστη συσπείρωση, ταξικά και πολιτικά, ετερόκλητων δυνάμεων. Δεν πρόκειται, απλώς, για έναν οικονομικό αγώνα, για έναν αγώνα ενάντια στις συνέπειες του νεοφιλελευθερισμού. Πρόκειται για αγώνα πολιτικής ανάτασης του λαού, πρόκειται για αγώνα υπεράσπισης της ανεξαρτησίας της χώρας, πρόκειται για έναν αγώνα υψηλών ιδανικών για τη σωτηρία της Ελλάδας. Δεν πρόκειται για αγώνα ενάντια στο θάνατο, αλλά για αγώνα για τη ζωή.
Σε ένα τέτοιο αγώνα δίνονται μάχες, μικρές και μεγάλες. Το αντιμνημονιακό μέτωπο είναι εργαλείο μάχης. Προσπαθεί να οργανώσει το λαό για τις μάχες που έρχονται. Και η πρώτη μάχη που θα πρέπει να δοθεί σήμερα, είναι να σηκωθεί ξανά ο κόσμος από τον καναπέ του. Να μετατρέψει τη δυσαρέσκεια και την αγωνία του σε ενεργητική αντίσταση, σε λαϊκό ξεσηκωμό. Στο μέτωπο πέφτει το βάρος να προτείνει στο λαό τους τρόπους και τα μέσα, με απόλυτο ρεαλισμό και κυρίως με πρακτική αποτελεσματικότητα. Στο μέτωπο πέφτει το βάρος να καθορίσει τα όρια κάθε μάχης – την τακτική της επίθεσης και της υποχώρησης. Η μάχη του κινήματος «Δεν πληρώνω» στα διόδια, αποτελεί υπόδειγμα μιας τέτοιας δουλειάς, μολονότι δεν έγινε από κάποιο μέτωπο. Φανταστείτε τί πολλαπλάσια αποτελεσματικότητα θα υπήρχε αν οι δυνάμεις που τότε δρούσαν παράλληλα, από την ΚΟΕ και το ΚΚΕ μέχρι το ΣΥΝ και την υπόλοιπη Αριστερά, αλλά και κάθε απλώς πολίτης ήταν συσπειρωμένοι σε ένα μέτωπο. Επίσης, δόθηκε η νικηφόρα μάχη του λαού της Κερατέας -η μόνη που κατατρόπωσε το Ραγκούση και την παρέα του- και δίνονται ή μέλλει να δοθούν και άλλες. Όπως αυτή για το δημόσιο πανεπιστήμιο, η μάχη για τη μη πληρωμή του χαρατσιού στα ακίνητα, αλλά και η μάχη του Ελληνικού – στην οποία με συγκινητική αυταπάρνηση και νεανικό ενθουσιασμό πρωτοστατεί ο Μίκης Θεοδωράκης.
Το αντιμνημονιακό μέτωπο και οι εκλογές
Το μέτωπο δεν είναι μια εκλογική συμμαχία. Μπορεί να εκφρασθεί από μία εκλογική συμμαχία, όταν πρόκειται να δώσει την εκλογική μάχη. Η σημασία αυτής της μάχης είναι μεγάλη και γίνεται μεγαλύτερη όσο ο λαός δεν βρίσκεται σε κίνηση, όσο ο λαός δεν έχει σηκώσει κεφάλι. Γιατί μέσω αυτής της μάχης ο λαός προσπαθεί να εκφράσει τη δυσαρέσκειά του, να ψηφίσει και να μαυρίσει. Σήμερα, βρισκόμαστε προ των πυλών αυτής της μάχης και ο ΣΥΡΙΖΑ έχει προτείνει τη συγκρότηση αντιμνημονιακού μετώπου: μιας εκλογικής συμμαχίας αριστερών και προοδευτικών δυνάμεων με στόχο την εξουσία. Κακή συγκυρία για την πρόταση ενός πραγματικού αντιμνημονιακού μετώπου και όχι μιας εκλογικής συμμαχίας. Ειδικά όταν προέρχεται από έναν πολιτικό σχηματισμό με ένοχο παρελθόν σε προεκλογικές ενότητες και μετεκλογικές φαγωμάρες.
Ωστόσο, η πρόταση έχει ορθή πολιτική βάση. Οι δυνάμεις που απελευθερώνονται από το δικομματισμό, τόσο σε επίπεδο πολιτικών στελεχών όσο και ψηφοφόρων, θα πρέπει να ενταχθούν και να εκφρασθούν εκλογικά από έναν πολιτικό σχηματισμό που να υπερβαίνει τα όρια της Αριστεράς.
Όμως, η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ έχει και προβλήματα. Το πρώτο πρόβλημα είναι το κόστος που θα προκύψει για τον αντιμνημονιακό αγώνα από μια ενδεχόμενη αποτυχία στην οποία το σχήμα θα λάβει μικρό ποσοστό. Αρκεί γι’ αυτό να θυμηθούμε τις περιφερειακές εκλογές. Το δεύτερο πρόβλημα συνίσταται στο γεγονός ότι αυτή η εκλογική συμμαχία έχει να αναμετρηθεί με την αποχή. Τι σημαίνει για μια αντιμνημονιακή δύναμη να λαμβάνει, έστω υψηλό ποσοστό, με μεγάλη αποχή; Μετέχει σε κοινοβούλιο λαϊκής μειοψηφίας; Εντάσσεται στο κάδρο του απαξιωμένου πολιτικού προσωπικού; Τα προβλήματα αυτά εντείνονται από το γεγονός ότι το ΚΚΕ, η ΔΗΜΑΡ και η ΑΝΤΑΡΣΥΑ έχουν ήδη αρνηθεί τη συνεργασία. Με δυο λόγια, το πρόβλημα είναι ότι μία αναιμική εκλογική συμμαχία, χωρίς πολιτική συνέχεια, μπορεί να φράξει το δρόμο στη συγκρότηση ενός πραγματικού αντιμνημονιακού μετώπου. Βεβαίως, μένει να φανεί αν θα επιβεβαιωθούν οι σκεπτικιστές και οι επικριτές της πρότασης για την εκλογική συμμαχία ή αν η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί πρόπλασμα μιας ειλικρινούς συμβολής σε ένα αντιμνημονιακό μέτωπο.
Οι όροι της αντιμνημονιακής ενότητας
Όμως, για τη συγκρότηση ενός αντιμνημονιακού μετώπου θα πρέπει, πρώτα, όλοι να πεισθούμε για ορισμένα πράγματα. Το πρώτο είναι ότι πρέπει, απαραιτήτως, να φύγει από την Ελλάδα η τρόικα και από την εξουσία οι ντόπιοι υπηρέτες της και να καταργηθούν κάθε μνημονιακού τύπου συμφωνίες. Αυτός ο στόχος είναι η βάση της ενότητας των αντιμνημονιακών δυνάμεων οι οποίες πρέπει να παραμείνουν ενωμένες μέχρι την τελική νίκη. Στο πλαίσιο αυτή της ενότητας οι αντιμνημονιακές δυνάμεις πρέπει να είναι αυτόνομες στη λειτουργία τους και ανεξάρτητες στη δράση τους. Κάθε πολιτική θέση και κάθε πρακτική πολιτική δραστηριότητα που δεν θίγει αυτή την ενότητα όχι μόνο είναι ανεκτή, αλλά και επιθυμητή. Οι πολιτικές δυνάμεις που θα συγκροτήσουν το μέτωπο θα πρέπει να κάνουν θετικές παραχωρήσεις, όχι υποχωρήσεις.
Δεν πρέπει να αποτελεί εξωτερικό, αλλά οργανικό στοιχείο της πολιτικής τους η συγκρότηση του μετώπου, όχι υποχώρηση από το γενικό σχέδιό τους αλλά θετικό βήμα στη γενική κίνησή τους. Θα πρέπει ανάμεσα στις δυνάμεις που συγκροτούν το μέτωπο να υπάρχει αμοιβαίος σεβασμός. Αυτό δεν σημαίνει να είμαστε τυπικά ευγενικοί, μολονότι η ευγένεια είναι πρόοδος για τα ήθη της Αριστεράς. Όμως, σημαίνει την απουσία εκβιασμών και πιέσεων. Δεν θα πρέπει κάποιος να εκβιάζεται να δεχθεί κάτι που δεν θέλει ή δεν είναι έτοιμος να δεχθεί. Επίσης, οι συμφωνίες που γίνονται πρέπει να τηρούνται και οι όποιες αποφάσεις να υλοποιούνται χωρίς υπεκφυγές. Τέλος, ο αμοιβαίος σεβασμός δεν συνεπάγεται τη φίμωση της κριτικής χάριν μιας μουγκής ενότητας. Η διαπάλη των ιδεών η κριτική και η αυτοκριτική είναι όρος για να είναι αποτελεσματική η ενότητα. Πέραν αυτών θα πρέπει να επιδιώκεται η αμοιβαία ανάπτυξη των συνιστωσών του μετώπου διότι μέσω αυτής αναπτύσσεται το ίδιο το μέτωπο. Το μέτωπο δεν συγκροτείται για να φάει ο ένας τις σάρκες του άλλου, ούτε για να αναδιανείμουμε πολιτικά στελέχη. Όσο ισχυρότερη γίνεται κάθε συνιστώσα, τόσο πιο ισχυρό θα γίνεται το μέτωπο. Ενότητα σε ένα Κοινό Πρόγραμμα, Αυτονομία και ανεξαρτησία, Αμοιβαίος σεβασμός και αμοιβαία ανάπτυξη. Υπάρχουν πολιτικά υποκείμενα που να μπορούν να υλοποιήσουν αυτές τις προϋποθέσεις της αντιμνημονιακής ενότητας; Με σκεπτικισμό, ομολογουμένως, θα έλεγα ότι και αυτό είναι κάτι που μένει να αποδειχθεί.
Κλείνοντας, θα ήθελα να μπορούσα να επαναλάβω, παραφρασμένα, αλλά με το ίδιο πάθος που ειπώθηκαν την πρώτη φορά, τα λόγια του Μάο, τριάντα πέντε χρόνια μετά το θάνατό του: «Όχι, η Ελλάδα δεν μπορεί να υποταχθεί στην Ε.Ε. και στο ΔΝΤ, τελικά θα νικήσει… Όχι η Ελλάδα δεν μπορεί να νικήσει γρήγορα. Ο πόλεμος της αντίστασης θα είναι ένας παρατεταμένος πόλεμος».
Η συγκρότηση του πραγματικού αντιμνημονιακού μετώπου αποτελεί βασική προϋπόθεση για να περάσουμε από το επιθυμητό στο πραγματικό, για να οργανωθεί ο πόλεμος της αντίστασης.
Σημείωση: Ο τίτλος του άρθρου είναι εμπνευσμένος από τη ρήση του Μάο τσε Τουνγκ στην Ακαδημία Τεχνών Lu Xun την 1η Οκτωβρίου 1938: Αντιγιαπωνέζικος ρεαλισμός, Επαναστατικός Ρομαντισμός. Ο Μάο τσε Τουνγκ πέθανε πριν από 35, στις 9 Σεπτεμβρίου του 1976
