Του Ηλία Τσούπη*
Έχοντας διανύσει έξι χρόνια μνημονίων, ο ελληνικός λαός είναι ακόμα σε σύγχυση ως προς τις αιτίες, τους υπαίτιους και τις λύσεις του προβλήματος. Οι κομματικές παρωπίδες, οι ιδεοληψίες, οι προκαταλήψεις, αλλά και η αδιαφορία κάποιων είναι τα αίτια αυτής της σύγχυσης. Υπάρχουν ακόμα ελπίδες και προσδοκίες; Ο λαός φαίνεται να έχει υποταχθεί στα σχέδια του νεοφιλελευθερισμού, μέχρι τουλάχιστον να «πιάσει πάτο» και ο τελευταίος μας, καθώς λείπει η ενσυναίσθηση και περισσεύουν η συμφεροντολογία, η υπεράσπιση των κλαδικών ή προσωπικών κεκτημένων και η ιδεοληψία.
Για όποιον θέλει να βελτιώνεται, τα έξι αυτά χρόνια άφησαν εμπειρίες και διδάγματα, κατέδειξαν τις αδυναμίες προσώπων και χώρων και, τελικά, διέψευσαν πεποιθήσεις και ελπίδες. Αν υπάρχουν ελπίδες και προσδοκίες, πού έγκεινται;
Η λύση δεν θα έρθει ούτε επειδή είμαστε ο ικανότερος ή περιούσιος του Θεού λαός, ούτε με τις μαγικές ικανότητες όποιας ιδεολογίας. Πρωταρχικές προϋποθέσεις μια λύσης είναι η μετατροπή μας από λαό ιδιωτών σε λαό πολιτών και η απομόνωση ιδεολογικών παραληρημάτων και προκαταλήψεων, ώστε να διαφανεί η ύπαρξη κοινών αναγκών και στόχων της μικρομεσαίας τουλάχιστον τάξης και η κατανόηση της εθνικής και παγκόσμιας πραγματικότητας από όλους μας. Υπάρχει ένα παγκόσμιο σύστημα που έχει συγκεκριμένο περιεχόμενο και προφανείς στόχους, έχει δημιουργήσει δίκτυο περιφρούρησης των συμφερόντων του, που όλο και περισσότερο εγκλωβίζει κράτη και λαούς, είτε μέσω διεθνών συμβάσεων και νομοθεσιών, είτε με τη βία, όπου απαιτείται. Η αντιμετώπιση αυτού του συστήματος απαιτεί καθολική συμμετοχή και οργανωμένη «αντίσταση» στις επιδιώξεις του. Για να γίνει αυτό πρέπει, από λαός «ανάθεσης» σε άλλους, να γίνουμε λαός δημιουργίας. Μπορούμε;
Στο εσωτερικό επίπεδο, αν επιλεγεί δρόμος αντίστασης, αυτός θα είναι εκ των πραγμάτων -λόγω του αντιπάλου- αριστερής κατεύθυνσης και θα στοχεύει, ενδεικτικά, σε: α) μετατροπή του πελατειακού κράτους σε κράτος ίσων ευκαιριών, δικαιοσύνης και αξιοκρατίας, β) επαναδόμηση της Παιδείας ώστε να δίνει ίσες ευκαιρίες, να δημιουργεί ενεργούς και παραγωγικούς (για την κοινωνία ) πολίτες και να αναδεικνύει τους ικανότερους, γ) αναδιοργάνωση της οικονομίας, ώστε να προσφέρει πρώτιστα στο σύνολο, εξασφαλίζοντας όμως μια επιπλέον -λογική- ανταμοιβή σ’ αυτούς που πράγματι δημιουργούν συνθήκες αύξησης του παραγόμενου προϊόντος, δ) στεγανοποίηση της πολιτικής από τα οικονομικά συμφέροντα και δημιουργία ενός Συντάγματος που θα εξασφαλίζει και θα επιβάλλει τα ανθρώπινα δικαιώματα για όλους.
Τα παραπάνω δεν φαίνονται κοντινά, αφού δεν υπάρχουν οι πρωταρχικές παραπάνω προϋποθέσεις, ενώ, επιπλέον (πάλι ενδεικτικά): 1) Διοικούμαστε από ανθρώπους που έχουν ενστερνιστεί, ιδεολογικά ή ουσιαστικά, το σύστημα και τις απόψεις του, 2) οι σοβαρά αντιπολιτευόμενοι επιβεβαιώνουν απλώς την κυριαρχία του συστήματος, αφού δεν το κατανοούν και δεν δίνουν πειστικές λύσεις αντιμετώπισής του, 3) εξακολουθούν να υπάρχουν συνδικαλιστικές ηγεσίες (κάθε βαθμού) που είναι εκπαιδευμένες στη λογική του άσπρου-μαύρου, αδιαφορώντας ουσιαστικά για την κοινωνία και προβάλλοντας απλώς είτε συμφέροντα είτε κομματικές ιδεολογίες, 4) η υπάρχουσα -μικρού κύρους- διανόηση έχει γίνει προ πολλού κρατικοδίαιτη ή ιδεολογικά συγγενική με την εξουσία, 5) απουσιάζει η συνεργατικότητα και περισσεύει η ιδιοτέλεια, ενώ έχει ενισχυθεί η ιδέα της ελάχιστης προσπάθειας, 6) υπάρχει ιδεολογική σύγχυση για τους πιθανούς συμμάχους και αντιπάλους τόσο σε κοινωνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο, με επικράτηση ιδεολογημάτων και προκαταλήψεων σε όλες τις πλευρές.
Μέσα στα παραπάνω, υπάρχουν και τα εθνικά προβλήματα, που πρέπει ταυτοχρόνως να αντιμετωπίζονται (αλυτρωτισμός γειτόνων, γεωπολιτικά παιχνίδια των μεγάλων δυνάμεων κ.λπ.) και καθιστούν τη λύση δυσκολότερη, αφού μικρό τμήμα μας ταυτίζει το εθνικό με τον εθνικισμό, παραβλέποντας τους κινδύνους.
Ανακεφαλαιώνοντας, η λύση είναι μακριά και δεν θα έρθει αν δεν διορθώσουμε όλα τα παραπάνω, ενώ οι άνθρωποι της Αριστεράς πρέπει και μπορούν να είναι η εμπροσθοφυλακή του σχετικού αγώνα, εφόσον ξεπεραστούν αγκυλώσεις που την ταλαιπωρούν και απομακρύνουν συμπολίτες μας που θα μπορούσαν να είναι μαζί της.
*Ο Ηλίας Τσούπης είναι δικηγόρος
