Η Ελλάδα έχει γίνει το κομβικό σημείο και το σύμβολο της μεγάλης κρίσης. Σε μια στιγμή που η κοινωνία βρίσκεται σε ένα τέλμα, που βρίσκεται σε σύγχυση, σε αδράνεια, που δεν μπορεί να συνειδητοποιήσει αυτό που γίνεται, ας εμπνευστούμε από μεγάλες παραδόσεις και μεγάλες ανατάσεις που υπήρχαν και που είχαν ως χαρακτηριστικό στοιχείο το ότι υπήρξε η μετωπική δράση του λαού. Όλοι μαζί, από τα κάτω.
Σήμερα δίνουμε μια μάχη και όντως η κοινωνία θέλει μια σταθερή δύναμη που με αποφασιστικό λόγο να δείχνει ένα δρόμο. Αυτός ο δρόμος βγαίνει μέσα από μια αναζήτηση και όχι αυθαίρετα ή μέσα από κεντρικές επιτροπές ή ηγετικές αποφάσεις, επιλέγουμε και μετά ακολουθούμε αυτό το δρόμο χωρίς σκέψη. Άρα, μπορούμε να μιλάμε και για διλήμματα. Και θα ήθελα να σας πω λίγες φτωχές σκέψεις για τα διλήμματα της Αριστεράς σήμερα.
Πρώτον, τα μεγάλα διλήμματα που, παραδοσιακά, ίσχυαν στην Αριστερά, σήμερα είναι αποδυναμωμένα. (…). Δύο ήταν τα διλήμματα. Το ένα ήταν, και είναι η σχέση της ριζοσπαστικής Αριστεράς, της ιστορικής Αριστεράς με τη σοσιαλδημοκρατία, με την ελληνική εκδοχή της, το ΠΑΣΟΚ. Το άλλο ήταν η σχέση της με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Εκεί πάνω υπήρχαν παραλλαγές, πολώσεις, διαφοροποιήσεις κ.λπ. Πότε εντείνονταν αυτά τα διλήμματα; Όταν (…) η σοσιαλδημοκρατία ή η Ε.Ε. είχαν τη δυνατότητα να κάνουν μια πολιτική γοητείας, παροχών, αποπλάνησης. (…). Δεν είναι σήμερα, όταν το ΠΑΣΟΚ κάνει μια πρωτοφανή επίθεση -ούτε η χούντα δεν έκανε τέτοια- ενάντια στις κοινωνικές κατακτήσεις, η στιγμή που θα βγουν τα διλήμματα. Γι’ αυτό και δυνάμεις που ήταν προσανατολισμένες στη συνεργασία με το ΠΑΣΟΚ. είναι αναγκασμένες να λένε ακόμα και λόγια που δεν πιστεύουν, δηλαδή να κάνουν μια κριτική. Με την Ε.Ε. πότε θα ήταν το πρόβλημα; Όταν η Ε.Ε. άρχιζε να δίνει με τον τόνο τις επιδοτήσεις στους αγρότες, τα μεσογειακά προγράμματα, τα κοινοτικά πλαίσια στήριξης γίνονταν η βασική εστία χρηματοδότησης της ανάπτυξης της χώρας μας,. Τότε. Σήμερα; Σήμερα, που η Ε.Ε. έρχεται και λέει κατεδαφίστε ό,τι κέρδισε με ιδρώτα και με αίμα η εργατική τάξη και όλος ο λαός; Σήμερα;
Επομένως, είναι σημαντικό και απελευθερώνει την Αριστερά το γεγονός ότι αυτά τα δύο βαριά διλήμματα τα οποία υπήρχαν και τα οποία ορισμένοι από εμάς τα είχαμε βιώσει -άλλοι πάλι δεν τα είχαν βιώσει είχαν πάρει την μια ή την άλλη θέση- αποδυναμώνονται. Απαλλάσσεται κανείς από αυτά και έτσι απελευθερώνει ενέργειες. Θα έμπαινε ένα ερώτημα: γιατί τότε αυτό που έγινε στο Συνασπισμό; (…) Ας το σκεφτούμε αυτό το γιατί. Γιατί αναδείχτηκαν αυτές οι πολύ διαφορετικές επιλογές να στηριχθεί το ΠΑΣΟΚ σε έναν νόμο, σε μια άσχετη στιγμή π.χ ή να πάμε κόντρα του; Γιατί υπήρχαν δύο διαφορετικές επιλογές αντίστοιχα, σε σχέση με την Ε.Ε.; Όχι, τίποτα από αυτά δεν ισχύει. Ας σκεφτούμε, λοιπόν, πόσο, ενδεχομένως, εγκλωβισμένη είναι η Αριστερά ή κομμάτια της Αριστεράς σε λογικές οι οποίες δεν έχουν σχέση με την πολιτική, αλλά έχουν σχέση με τη διαχείριση της εξουσίας μέσα στην Αριστερά που δημιουργούν αυτή τη ρήξη για την οποία οι περισσότεροι από εσάς είστε χαρούμενοι, εγώ δεν είμαι χαρούμενος. Έχω, προσωπικά, πολύ διαφορετικές θέσεις (…). Η Αριστερά η οποία προσπαθούμε να παίξει έναν ρόλο καταλύτη και να ενώσει δυνάμεις θα έχει πολλά ρεύματα, θα είναι πολύχρωμη, αλλά χρειάζεται μια πολιτική η οποία θα μπορεί να ενώνει.
Είμαι χαρούμενος που σ’ αυτό το τραπέζι ακούστηκαν ιδέες για τη συγκρότηση ενός Μετώπου. Συγκρότηση ενός μετώπου σημαίνει ότι άλλοι, πολλοί άλλοι και πολλοί διαφορετικοί και πολλοί που δεν είμαστε μαζί. Λοιπόν, μέσα από το χώρο, λέμε να φύγει η κυβέρνηση. Η άποψή μου είναι ότι πρέπει να δώσουμε μάχη να φύγει η κυβέρνηση (…). Δεν μπορεί να επιτρέψουμε να περάσει το Ασφαλιστικό νομοσχέδιο. Έχει μεγάλη ευθύνη η κυβέρνηση που τολμάει μόνο που το φέρνει, διακωμωδώντας τους πάντες με όλη αυτή την κωμωδία που βλέπουμε του υπουργού Εργασίας. Έχει ευθύνη και κάθε βουλευτής του ΠΑΣΟΚ. Ο κάθε βουλευτής, στην τελική στιγμή, στα κρίσιμα σημεία. Κατά τη γνώμη μου, έχει σημασία να προωθεί την άποψη του κόμματός που τον εξέλεξε κ.λπ., αλλά είναι αντιμέτωπος και με τη συνείδησή του. Και ο κάθε βουλευτής του ΠΑΣΟΚ θα συμμετάσχει σε ένα κακούργημα σήμερα. (…) Και έχει σημασία, νομίζω, οι δυνάμεις της Αριστεράς, ειρηνικά, να οργανώσουνε παρουσία των εργαζομένων έξω από το γραφείο κάθε βουλευτή σ’ όλη την Ελλάδα, να σπάσει αυτή η αντιλαϊκή και αντικοινωνική συνοχή. Και κάνω ένα κάλεσμα από εδώ, (…) επιτέλους, η γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ οφείλει να σταματήσει να αποκλείει αυτό το αίτημα, να φύγει αυτή η κυβέρνηση. Διότι, τελικά, θα μπούμε στη λογική των άλλων που λένε ότι δεν υπάρχει εναλλακτική λύση. Όσο υπάρχουν κοινωνίες υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις οι οποίες μπορούν να προκύψουν μέσα από έναν χρόνο ο οποίος έχει εξαιρετική πυκνότητα. Μία βδομάδα μεγάλων συγκρούσεων και, μάλιστα, αν είναι νικηφόρες, σημαίνει τέσσερα και οχτώ χρόνια εξελίξεων.
Το δεύτερο δίλημμα:. (…). Σήμερα βρισκόμαστε στην ανάγκη, για να διασωθεί η κοινωνία μας από την παρακμή και την πτώση, να πούμε: Μη εφαρμογή του Προγράμματος Σταθερότητας. Όταν ένα σύνθημα το οποίο έχεις έρχεται κοντά, τότε δεν μπορείς να το λες ανέξοδα και άνετα. Σου βάζει νέα προβλήματα και νέα διλήμματα. (…). Όταν πούμε «όχι» στο Σύμφωνο Σταθερότητας σημαίνει ότι πρέπει να απαντήσουμε για το ευρώ. Δεν μπορούμε να αποφύγουμε αυτό το ζήτημα. (…). Ακούσαμε την απάντηση του Δ. Καζάκη. Στάση πληρωμών, παράλληλα αποχώρηση από το ευρώ κ.λπ. Απ’ την άλλη, ως μαρξιστής, μπορεί να σκέφτεσαι γιατί να πάμε πίσω και να μην πάμε μπροστά; (…) Μήπως τελικά έχει περισσότερη σημασία, από το αν μείνουμε ή όχι στο ευρώ, τι κυβέρνηση θα έχουμε; (…) Μήπως, όπως πιστεύω εγώ, το σημαντικό είναι να έχουμε μία λαϊκή κυβέρνηση η οποία δεν θα πάρει αυτή την πρωτοβουλία να φύγουμε από το ευρώ, αλλά θα βάλει τις προϋποθέσεις μέσα στις οποίες θα μέναμε; Δηλαδή να έχουμε ένα νόμισμα το οποίο θα μπορεί, αν όχι να το αγαπήσει, να το ανεχτεί η κοινωνία, που σημαίνει ότι θα εκφράζει πολιτικές αλληλεγγύης, ισόμετρης ανάπτυξης, στήριξης και διεύρυνσης του κοινωνικού κράτους; Αυτά είναι καινούργια διλήμματα, σοβαρά και δύσκολα διλήμματα και το πρώτο σημαντικό βήμα που έχει γίνει είναι ότι μιλάμε γι’ αυτά. (…).
Τρίτο. Είναι ένα είδος διλημμάτων σύντροφοι, το οποίο φανατίζει, το οποίο διαιρεί και το οποίο το κατασκευάζει η Αριστερά. Κι αυτά είναι τα τεχνητά διλήμματα (…).Για παράδειγμα, μου έχει κάνει τρομερή εντύπωση η προσπάθεια να αντιπαρατεθεί ο διεθνισμός με τον αντιιμπεριαλιστικό πατριωτισμό. Θα βάλουμε εμείς ζήτημα μη εφαρμογής του Συμφώνου Σταθερότητας στην Ελλάδα; Αυτό είναι εθνικιστική προσέγγιση. (…). Ή το θέμα του ΕΑΜ. Μου κάνει εντύπωση, εντάξει για κάποιους απαγορεύεται να λες ακόμα και τη λέξη πατρίδα. Αλλά να βγαίνει ο πρόεδρος του Συνασπισμού να λέει στις τηλεοράσεις ότι είναι παραδοξότητα να επικαλούμαστε το ΕΑΜ; (…). Είπαμε ότι σε μια στιγμή που η κοινωνία βρίσκεται σε ένα τέλμα, που βρίσκεται σε σύγχυση, σε αδράνεια, που δεν μπορεί να συνειδητοποιήσει αυτό που γίνεται, ας εμπνευστούμε από μεγάλες παραδόσεις και μεγάλες ανατάσεις που υπήρχαν και που είχαν ως χαρακτηριστικό στοιχείο το ότι υπήρξε η μετωπική δράση του λαού. Όλοι μαζί, από τα κάτω. (…). Σύντροφοι, ας είμαστε πιο απλοί. Τι λέμε; Να πολεμήσουμε μόνο ενάντια στη Μέρκελ και όχι στον Παπανδρέου; Όχι. Λέμε να πολεμήσουμε μόνο ενάντια στον Παπανδρέου και όχι στη Μέρκελ; Όχι. Λέμε να πολεμήσουμε ενάντια στα μέτρα του ΔΝΤ και της Ε.Ε. και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, τα οποία εφαρμόζει η κυβέρνηση Παπανδρέου που ζητάμε να φύγει. (…) Και πιστεύω η προσπάθεια αυτή της Αριστεράς να περιπλέκει τα πράγματα, να φτάνει ο ΣΥΡΙΖΑ να μη βγάζει ανακοίνωση για το δημοψήφισμα στην Ισλανδία, που ήταν ένα τεράστιο θέμα, οδηγούν σε μια αποδυνάμωση και σε μια ηττοπάθεια και εμάς τους ίδιους. (…)
Στην Ελλάδα, όπως και στην Ισπανία που μας πλησιάζει (δεν έχει φτάσει όμως ακόμα στο ίδιο σημείο, είναι πιο μεγάλη και άρα θα υπάρχουν μεγαλύτερες δυναμικές), έχει μεγάλη σημασία να αναδείξουμε τη δράση, να απαντήσουμε, να πούμε όχι στην Ε.Ε., να μην υποταχτούμε. Μου έχει κάνει τρομερή εντύπωση κάτι- που διάβαζα, την περασμένη βδομάδα, στις ξένες ιστοσελίδες. Ανέφεραν πως έπεσε το Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης για δύο λόγους: Γιατί η αγορά αυτοκινήτων στις ΗΠΑ είχε κάμψη και γιατί έγινε απεργία της ΓΣΕΕ και της ΑΔΕΔΥ στην Ελλάδα.
Μέσα από εδώ μπορεί να ξεπηδήσει, αν ξεπεράσουμε τα τεχνητά διλήμματα, τη διαίρεση -χωρίς να σημαίνει ότι δεν θα μπαίνουμε στη θεωρία και στα περίπλοκα σημεία της θεωρίας, προκειμένου να βρούμε την πιο σωστή γραμμή- μπορούμε να έχουμε μια πολύ μεγάλη και πολύ δυναμική προώθηση. Η Ελλάδα έχει γίνει το κομβικό σημείο και το σύμβολο της μεγάλης κρίσης, μπορεί να δώσει μια δυναμική στους εργαζόμενους όλων των χωρών της Ε.Ε. με τους οποίους, βέβαια, πρέπει να αναπτύσσουμε την καλύτερη συνεργασία. Δεν μπορεί να βάζουμε σε δίλημμα αν θα κάνουμε κοινούς αγώνες με τους εργαζόμενους ή θα αγωνιζόμαστε και μόνοι μας. Δεν γίνεται αυτό. Αποδυναμώνονται και οι δύο εστίες. Εάν αποφασίσουμε ότι αφήνουμε πίσω τις εξουσιαστικές λογικές, βάζουμε την πολιτική μπροστά μας, βάζουμε την κοινωνία μπροστά μας και προωθήσουμε σ’ αυτές τις μετωπικές δράσεις που ειπώθηκαν κι εδώ, μ’ ένα συγκροτημένο και ελάχιστο πρόγραμμα μπορούν πάρα πολλά να γίνουν από την Aριστερά.
* Αποσπάσματα από την ομιλία στο Φεστιβάλ Resistance
