Τούτες τις μέρες στη χώρα μας είναι σε κινητοποίηση οι αγρότες και οι φοιτητές. Οι πρώτοι αγωνίζονται για την επιβίωσή τους και ενάντια στην κοροϊδία των «αποζημιώσεων» για τις καταστροφές του καλοκαιριού, που ακόμα δεν έχουν δοθεί. Βέβαια ο αγώνας τους συμπίπτει με μια πανευρωπαϊκή κινητοποίηση των αγροτών μπροστά στην συντελούμενη αγροτοδιατροφική αναδιάρθρωση που τους βγάζει εκτός, δηλαδή τους εξαφανίζει. Οι δεύτεροι αγωνίζονται ενάντια στην ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων και τη συνολική υποβάθμιση της δημόσιας τριτοβάθμιας παιδείας.
Ανεξάρτητα από την άποψη που έχει ο καθένας για τον τρόπο με τον οποίο αγωνίζονται οι αγρότες και οι φοιτητές, ανεξάρτητα από όσες κριτικές μπορούν να εκφραστούν για πλευρές των δυνάμεων που κινούνται στα πλαίσιά τους και για το τι «παιχνίδια» παίζονται, τόσο το θέμα της πρωτογενούς παραγωγής, όσο και αυτό της παιδείας και της ιδιωτικοποίησής της είναι κεντρικά ζητήματα.
Κι εδώ χρειάζεται να εκτιμήσουμε πώς στέκεται απέναντι σε αυτές τις κινητοποιήσεις η κεντρική διοίκηση, η κυβέρνηση Μητσοτάκη. Προωθώντας όλες τις προδιαγραφές της Ε.Ε. και της παγκοσμιοποίησης σε όλα τα επίπεδα, άρα και σε αυτούς τους δύο τομείς της κοινωνικής ζωής, εντούτοις διαφοροποιεί τη στάση της για επικοινωνιακούς λόγους:
- Στους μεν φοιτητές προσφέρει άφθονη τηλεκπαίδευση και τηλε-εξετάσεις, ως υπέρβαση της «ανομίας» στην οποία προβαίνει μια «μειοψηφία» φοιτητών (ίσως και ληστών, όπως τους παρομοίασε ο Μητσοτάκης σε συνέντευξή του). Συνοδεύει το μενού με «επείγουσα εισαγγελική εξέταση» και απειλές, ενώ δείχνει ξεδιάντροπα και ότι το αυτοδιοίκητο των ΑΕΙ το έχει γραμμένο στα παλαιά υποδήματά της. Ο αυταρχισμός και η ψηφιακή παιδεία πάνε μαζί.
- Στους δε αγρότες εμφανίζει υποκριτικά πιο φιλικό πρόσωπο. Ο Μητσοτάκης τάχα επιζητεί διάλογο, πηγαίνει σε ορισμένα μπλόκα (πάντα αυστηρά προστατευμένος) και υπόσχεται δεκαχίλιαρα που θα δοθούν γρήγορα. Νομίζει πως έτσι θα κάμψει τις αντιστάσεις και αργά ή γρήγορα τα μπλόκα θα υποχωρήσουν. Μπορεί να υπολογίζει και στο ότι αυτό το σκηνικό έχει επαναληφθεί αρκετές φορές τα προηγούμενα χρόνια. Κάτι σαν καθιερωμένη άσκηση ετοιμότητας που λήγει χωρίς πολλά-πολλά. Μόνο που τώρα τα προβλήματα είναι πολύ πιο οξυμένα, και αυτό ακριβώς τον αναγκάζει σε ελιγμούς.
Μήπως βρισκόμαστε μπροστά σε ένα «εργάτες – αγρότες – φοιτητές»; Παρόλο που κάτι τέτοιο θα ήταν μια σπουδαία εξέλιξη (αν ήταν αυθεντικό, αν συνδέονταν μεταξύ τους οι διάφοροι τομείς και πρόβαλλαν πολιτικά αιτήματα και μια πρόταση εναλλακτική για το υπαρξιακό πρόβλημα της χώρας), βρισκόμαστε για πολλούς λόγους μακριά από αυτό το σημείο.
Το «κοινωνικό» είναι ακόμα εγκλωβισμένο στα γρανάζια του πολιτικού συστήματος και των παραφυάδων του, δεν μπορεί να εκφραστεί αυτοδύναμα και αυθεντικά, δεν μπορεί ακόμα να ενοποιηθεί σε στόχους και προτάσεις, δεν μπορεί να υπάρξει ως «λαϊκό κίνημα». Του λείπουν βάσεις, συνείδηση, πολιτική. Θα εκφράζεται λοιπόν διασπασμένα και όπως μπορεί και, στην καλύτερη μορφή, θα εκφράζει την τάση της αντίστασης της κοινωνίας. Η αντίπαλη πλευρά θα έχει περιθώρια να το χειρίζεται και να το αντιμετωπίζει χωρίς μεγάλο κόστος…
Γι’ αυτό ολόκληρο το πολιτικό σύστημα ασχολείται όχι με την έκφραση της κοινωνικής δυσαρέσκειας, αλλά με το τι ποσοστά θα αποσπάσει κάθε τμήμα του στην επόμενη εκλογική αναμέτρηση, στις ευρωεκλογές. Πόση διαφορά ο πρώτος από τους υπόλοιπους, ποιος θα είναι δεύτερος, ποιος τρίτος, ποιοι θα πάρουν το 3% και θα εκλέξουν ευρωβουλευτή, ποιοι το 1,5% που επιτρέπει την (οικονομική) επιβίωση ενός κόμματος. Μάχη εσωτερικής φύσης δηλαδή. Καμία συζήτηση για το πού βαδίζει η Ευρώπη και ποιες οι σχέσεις Ελλάδας-Ε.Ε., καμία συζήτηση για άλλα κρίσιμα ζητήματα, εθνικά και κοινωνικά. Αυτά θα είναι στα αζήτητα ξανά.
Από πολλές απόψεις χρειάζεται μια «ευρύτερη ματιά» για τον συσχετισμό δυνάμεων, για τους τρόπους αλλαγής του, για την κατάσταση πνευμάτων εντός της κοινωνίας, για την αγωνιστική διάθεση, την αντίσταση και τη συνείδηση. Για να γίνουν προχωρήματα ουσιαστικά και με προοπτική!
