Η κυβέρνηση που σχηματίστηκε στην Αυστρία δύο μήνες μετά τις εκλογές* προκάλεσε κύματα υποκριτικών αντιδράσεων από τμήμα του λεγόμενου δημοκρατικού τόξου της Ευρώπης. Η συμμετοχή του ακροδεξιού Κόμματος Ελευθερίας της Αυστρίας (FPÖ) στο νέο κυβερνητικό σχήμα είναι πράγματι επιβλητική: ο επικεφαλής του, ο Χάιντς-Κρίστιαν Στράχε, έγινε αντιπρόεδρος, ενώ στελέχη του ανέλαβαν 4 από τα 11 υπουργεία. Κι όχι όποια κι όποια: Εθνικής Άμυνας, Εσωτερικών, Υγείας-Κοινωνικών Υποθέσεων και Υποδομών. Τα υπόλοιπα 7 υπουργεία αναλήφθηκαν από στελέχη του δεξιού Αυστριακού Λαϊκού Κόμματος (ÖVP) με επικεφαλής τον νέο καγκελάριο Σεμπάστιαν Κουρτς.
Η υποκρισία έγκειται αφενός στο γεγονός ότι ο μόλις 31 ετών Κουρτς (όλα τα ΜΜΕ υπερτόνισαν το νεαρό της ηλικίας του για να μην αναλύσουν την ουσία των απόψεών του) δεν έχει και πολύ διαφορετικές απόψεις από τους ακροδεξιούς συνεταίρους του σε όλα τα κρίσιμα θέματα: απώθηση προσφύγων, ακραία νεοφιλελεύθερη πολιτική, κατάργηση δημοκρατικών ελευθεριών κ.ο.κ. Αφετέρου, υποκριτικό είναι και το δήθεν σοκ για τη συγκυβέρνηση με την Ακροδεξιά, αφού δεν είναι διόλου η παρθενική της συμμετοχή σε αυστριακή κυβέρνηση. Δεν αναφερόμαστε μονάχα στη συγκυβέρνηση Δεξιάς-Ακροδεξιάς το 1999-2006 (που τότε είχε ξεσηκώσει ακόμη και «θεσμικές» αντιδράσεις από τις Βρυξέλλες) αλλά και στην πρώτη φορά που το FPÖ βρέθηκε στα κυβερνητικά έδρανα. Πρόκειται για μια «παλιά ιστορία» που το λεγόμενο δημοκρατικό τόξο προσπαθεί να συγκαλύψει και να ξεχάσει: ήταν η συγκυβέρνηση του 1983-1986 με το… σοσιαλδημοκρατικό SPÖ, και μάλιστα υπό την καγκελαρία του ιστορικού «συνεπούς σοσιαλιστή» Μπρούνο Κράισκι.
Η αυστριακή κυβέρνηση εκφράζει τη βούληση να υπάρξει μια αδιαπέραστη υγειονομική ζώνη στην κεντρική Ευρώπη, που θα κρατήσει απ’ έξω τη «μουσουλμανική εισβολή» – και, μαζί μ’ αυτήν, τις «ξεπερασμένες και αποτυχημένες» αξίες του ευρωπαϊσμού
Δημιούργημα της απενοχοποίησης
Η ουσία είναι ότι η σημερινή συγκυβέρνηση Κουρτς-Στράχε αποτελεί δημιούργημα της απενοχοποίησης για το σκοτεινό ναζιστικό παρελθόν της Αυστρίας και συνακόλουθα των πλέον ακροδεξιών αντιλήψεων, που πάντα υπέβοσκαν σε μεσοστρώματα της αυστριακής κοινωνίας. Και το σύνθημα για τη «συμφιλίωση με το παρελθόν» το έδωσε μάλλον ο Κουρτς και η «δημοκρατική» Δεξιά παρά ο Στράχε… Το πρόβλημα δεν αφορά βέβαια αποκλειστικά την Αυστρία, αφού και στη Γερμανία γινόμαστε μάρτυρες της ανάδυσης ενός νέου γερμανικού εθνικισμού, που έχει όμως μεγάλο ιστορικό βάθος. Αποτελεί «παγγερμανική» πλέον πεποίθηση το… ιστορικό δικαίωμα του γερμανικού ιμπεριαλισμού να επεκτείνει εκ νέου την επιρροή του βασισμένος στην ισχύ και το δυναμισμό του. Σκοντάφτει βέβαια στην καταραμένη συνεχιζόμενη πολιτική αστάθεια του Βερολίνου και στις αντίρροπες φιλοδοξίες άλλων δυνάμεων, αλλά δυναμώνει σαν αντίληψη.
Θα ήταν οπωσδήποτε λάθος να θεωρηθεί ότι πρόκειται για μια νοσταλγική ματιά 2.912.000 Αυστριακών** στο… ένδοξο παρελθόν του παγγερμανικού εθνικισμού και της ενεργητικής συμμετοχής στο «χιλιόχρονο Ράιχ» που κυβερνούσε ο συμπατριώτης τους Αδόλφος. Η ψήφος (και η κυβέρνηση που έβγαλε) αντιστοιχεί στη βούληση να υπάρξει μια αδιαπέραστη υγειονομική ζώνη στην κεντρική Ευρώπη, που θα κρατήσει απ’ έξω τη «μουσουλμανική εισβολή» – και, μαζί μ’ αυτήν, θα ξεφορτωθεί τις «ξεπερασμένες και αποτυχημένες» αξίες του πάλαι ποτέ φιλελεύθερου ευρωπαϊσμού. Γι’ αυτό και η συγκρότηση της κυβέρνησης Κουρτς-Στράχε χαιρετίστηκε με ενθουσιασμό από σύμπασα την ευρωπαϊκή Ακροδεξιά (και όχι μόνο, όπως θα δούμε παρακάτω). Από την Μαρίν Λεπέν ως τους ακροδεξιούς κεντροευρωπαίους και ανατολικοευρωπαίους κυβερνήτες, όλοι παρελαύνουν στη Βιέννη και χειροκροτούν.
Συνοδοιπορεί και η αφρόκρεμα των Βρυξελλών
Σε κάθε περίπτωση, η νέα αυστριακή κυβέρνηση ενδύει με το κύρος της, καθώς σ’ αυτήν ηγείται η… δημοκρατική Δεξιά του Κουρτς, σύμπασα την ευρωπαϊκή Ακροδεξιά – που νιώθει ότι ήρθε η ώρα να επιβάλει τις πολιτικές της «ομάδας του Βίζεγκραντ» σε ολόκληρη την Ε.Ε. Οι πρόσφατες προτάσεις του «κεντροδεξιού ευρωπαϊστή» Ντόναλντ Τουσκ, προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, εντάσσονται ακριβώς σ’ αυτή τη γραμμή, που συσπειρώνει τις κυβερνήσεις της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης. Κι αν κάποιος ήθελε αφελώς να πιστεύει ότι πρόκειται για… παρέκκλιση του Τουσκ, ήρθε προχθές ο (πολύ πιο «ευρωπαϊστής») πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ να επιβεβαιώσει ότι πρόκειται για μια γραμμή που κάθε άλλο παρά καταγγέλλεται από το ιερατείο της Ε.Ε.
Υποδεχόμενος τον νέο Αυστριακό καγκελάριο στις Βρυξέλλες, ο Γιούνκερ δεν είχε παρά ύμνους για την «ξεκάθαρη φιλοευρωπαϊκή στάση» της κυβέρνησης Κουρτς-Στράχε. Κι όταν προκλήθηκε από δημοσιογράφους που τον ρωτούσαν για την καθοριστική συμμετοχή της Ακροδεξιάς, ο πρόεδρος της Κομισιόν διαδήλωσε την… αμεροληψία του και αναρωτήθηκε: «Γιατί κάνουμε ολόκληρο θέμα για την Αυστρία όταν εθελοτυφλούμε σε ό,τι αφορά άλλες χώρες;». Παρεμπιπτόντως, το πρώτο σχετικό παράδειγμα που ανέφερε (τρολάροντας με αλαζονεία χαρακτηριστική ενός Επικυρίαρχου) ήταν η Ελλάδα: «Θα συνεργαστώ με όλους τους Αυστριακούς υπουργούς με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, όπως συνεργάζομαι άλλωστε με τον ακροδεξιό κυβερνητικό εταίρο του κ. Τσίπρα»! Δεν χρειαζόταν πάντως να ταπεινώσει έτσι την κυβερνώσα «αριστερά» της ελληνικής αποικίας: θα ήταν η τελευταία που θα αποδοκίμαζε τον «ξεκάθαρα φιλοευρωπαϊκό» συνασπισμό των Κουρτς-Στράχε…
** Τόσες ψήφους πήραν μαζί το δεξιό ÖVP και το ακροδεξιό FPÖ στις τελευταίες εκλογές, αριθμός που αντιστοιχεί στο 57,5% όσων ψήφισαν και στο 46% των εγγεγραμμένων.
Παλιές αυστριακές ιστορίες…
Η υποκρισία των πιο βαθιών συστημικών κέντρων δεν είναι στοιχείο που χαρακτηρίζει μόνο τη σημερινή κατάσταση, παρόλο που θεωρείται πλέον όλο και πιο «φυσιολογικό» να μην κρατιούνται ούτε τα προσχήματα. Όμως και σε μια προηγούμενη ιστορική περίοδο, που τη θυμόμαστε πιο «τακτοποιημένη» και λιγότερο άναρχη από τη σημερινή, το διεθνές σύστημα λειτουργούσε με παρόμοιο τρόπο. Και δεν είναι τυχαίο ότι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είχε αυστριακό άρωμα: πρόκειται για την περίπτωση του εικονιζόμενου Κουρτ Βαλντχάιμ, ΥΠΕΞ της Αυστρίας (1968-1970), γενικού γραμματέα του ΟΗΕ (1972-1981), και προέδρου της Αυστρίας (1986-1992). Όπως έγινε αργότερα γνωστό, όλες οι μεγάλες δυνάμεις γνώριζαν για τη «δράση» του ως αξιωματικού του ναζιστικού στρατού κατοχής στη Γιουγκοσλαβία και την Ελλάδα και για την ανάμιξή του σε εγκλήματα πολέμου (μαζικές εκτελέσεις αμάχων, αποστολή των Εβραίων της Θεσσαλονίκης στα στρατόπεδα εξόντωσης κ.λπ.). Κι όμως τον κρατούσαν στη θέση του, και τον ανέχθηκαν ως πρόεδρο της Αυστρίας μετά την «επιτυχή» θητεία του στον ΟΗΕ.
Δύο συμπεράσματα μπορούν να βγουν: Πρώτον, σε ό,τι αφορά την Αυστρία, το «γερμανικό» παρελθόν και η εμπλοκή επιφανών αξιωματούχων της στα ναζιστικά εγκλήματα (όπως και η ανοχή τους από τους υπόλοιπους) δεν αφορούσε εξαιρετικές περιπτώσεις. Δεύτερον, δεν είναι κάτι νέο η χρησιμοποίηση των ναζί –και σήμερα των νεοναζί– από το βαθύ καπιταλιστικό σύστημα. Κι αυτό δεν αφορά μονάχα τη μακρινή εποχή της διάσωσης χιλιάδων ναζί εγκληματιών πολέμου από τις ΗΠΑ για να χρησιμοποιηθούν εναντίον του τότε σοσιαλιστικού στρατοπέδου. Στις δεκαετίες που ακολούθησαν, μέχρι και σήμερα, ακροδεξιοί και νεοναζί γίνονται αποδεκτοί «εταίροι» του λεγόμενου δημοκρατικού τόξου στο όνομα της κυβερνησιμότητας και της πολιτικής σταθερότητας. Ακόμη και οι πολιτικές τους συχνά υιοθετούνται αυτούσιες από αυτό το τόξο. Σήμερα μάλιστα αυτό γίνεται με εντελώς κυνικό τρόπο, όπως δείχνει η αντίδραση του Γιούνκερ: οι ακροδεξιοί είναι μια χαρά συνεργάτες, αρκεί να έχουν «φιλοευρωπαϊκή στάση». Ή και όχι, εν ανάγκη…
