Μονόδρομος η ρήξη με το πολιτικό σύστημα
Του Βασίλη Ξυδιά
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ θα έχει δύο ανοιχτά μέτωπα· το εξωτερικό, που αφορά την ανατροπή του Μνημονίου και τη διαπραγμάτευση με την τρόικα, και το εσωτερικό, δηλαδή τη ρήξη με το πολιτικό σύστημα. Παρ’ όλο που και τα δύο είναι εξίσου κρίσιμα, θα τολμούσα να ισχυριστώ ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα κριθεί κυρίως στο δεύτερο μέτωπο. Διότι ο λαός θα μπορούσε ίσως να συγχωρέσει κάποιες ανακολουθίες, υπαναχωρήσεις και συμβιβασμούς με την τρόικα, αν αποδειχθεί ότι ο συσχετισμός δυνάμεων είναι ανυπέρβλητος, σε καμιά περίπτωση όμως δεν θα ανεχθεί ενδεχόμενη σύμμειξη της νέας κυβέρνησης με τη διαπλοκή. Μ’ άλλα λόγια, αν η αποτυχία στο πρώτο μέτωπο εκληφθεί ως ήττα, η αποτυχία στο δεύτερο θα θεωρηθεί προδοσία.
Το κρίσιμο ερώτημα είναι μέχρι πού θα το τραβήξει ο ΣΥΡΙΖΑ. Θα προσπαθήσει να ανατρέψει αυτό που ο κόσμος αντιλαμβάνεται ως «πολιτικό σύστημα» και «διαπλοκή» ή θα αρκεστεί σε έναν «προωθητικό συμβιβασμό» μαζί τους; Τρία συν ένα είναι τα μεγάλα ζητήματα στα οποία θα κριθεί ο πόλεμος. Τα τρία πρώτα είναι το Συνταγματικό-πολιτειακό πλαίσιο, τα ΜΜΕ, κυρίως τα ραδιοτηλεοπτικά, και η λαϊκή απαίτηση για τιμωρία των υπευθύνων, κυρίως του πολιτικού προσωπικού. Υπάρχει και το τέταρτο πεδίο, αυτό της διοικητικής ανασυγκρότησης του κράτους που εμπλέκεται άμεσα κι αυτό με το πρόβλημα της διαπλοκής και του πολιτικού συστήματος, όμως εδώ τα πράγματα θα κινηθούν με άλλους ρυθμούς.
Στα τρία πρώτα πεδία το παιχνίδι θα κριθεί αμέσως, και θα εξαρτηθεί απολύτως από τις κινήσεις που θα κάνει η κυβέρνηση.
- Νέο Σύνταγμα από το λαό: Ως προς το Σύνταγμα ο ΣΥΡΙΖΑ τήρησε μέχρι τώρα μια αμήχανη αμυντική θέση, αφήνοντας την πρωτοβουλία στην άλλη πλευρά. Κακώς. Όφειλε να είχε υπερθεματίσει στο ζήτημα της Συνταγματικής αλλαγής, αναδεικνύοντάς το σε συμβολική και ουσιαστική αιχμή της επαγγελλόμενης νέας μεταπολίτευσης του λαού. Εν πάση περιπτώσει έχει την ευκαιρία να το κάνει τώρα. Να θέσει άμεσα το ζήτημα ενός νέου Συντάγματος, όχι στη μεθεπόμενη Βουλή, σύμφωνα με τις προβλεπόμενες διαδικασίες αναθεώρησης, αλλά άμεσα, μέσα από ένα παλλαϊκό δημοψήφισμα κι αφού προηγουμένως ανοίξει τις διαδικασίες διαβούλευσης ώστε στην όλη προετοιμασία να συμμετάσχει με τρόπο ουσιαστικό ο λαός.
- Αλλαγή του τοπίου στα ΜΜΕ: Εδώ η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ έχει δεσμευτεί ότι θα βάλει κανόνες και ότι θα ξαναμοιράσει τις άδειες από την αρχή. Καλό, αλλά δεν φτάνει. Ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να είναι σαφής. Κι αν δεν το πει ρητά, οφείλει πάντως να το κάνει πράξη σε πρώτο χρόνο. Η εφαρμογή των κανόνων (κυρίως η εξόφληση όλων των υφιστάμενων χρεών σε κράτος και τράπεζες) συνεπάγεται ένα και μόνο πράγμα: ότι στο νέο ραδιοτηλεοπτικό τοπίο δεν θα υπάρχουν ο Μπόμπολας, ο Ψυχάρης και τα άλλα ραδιοτηλεοπτικά θηρία που καταλήστευσαν τη χώρα, στήριξαν τη διαπλοκή, και υπέβαλαν την υποταγή στα μνημόνια.
- Απόδοση δικαιοσύνης στους υπεύθυνους: Τί θα γίνει εδώ; Θα τιμωρηθούν κάποιοι; Πόσοι και πώς; Στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ μιλούν ήδη για άνοιγμα διαφόρων φακέλων (μνημόνια, Siemens, υποβρύχια κλπ.). Όσο κι αν η προφανής απαίτηση του λαϊκού θυμικού και της νομικής λογικής καταλήγουν στο ίδιο συμπέρασμα, δηλαδή στην προσωποποίηση των ευθυνών μέσα από τη δικαστική οδό, εν τούτοις η δική μου γνώμη είναι ότι στο ζήτημα αυτό πρέπει να βρεθεί μια ριζική όσο και σολομώντεια λύση που να συνδέεται με τη θέσπιση του νέου Συντάγματος.
Σε κάθε περίπτωση, τα γεγονότα της Νέας Φιλαδέλφειας δείχνουν ότι το έργο θα παιχτεί σαν γουέστερν κι όχι σαν φιλμ νουάρ. Κι αυτά που ξέραμε παλιά (να κινηθούμε με αποφασιστικότητα αλλά και σύνεση – όπως θα έλεγε και ο τέως σ. Φώτης Κουβέλης), ασφαλώς δεν αρκούν. Κι αν η σύνεση πρέπει να είναι ο παρονομαστής, τούτη τη φορά στον αριθμητή πρέπει να βρίσκεται η αποφασιστικότητα.
