Γιατί ο Άσαντ μπορεί να αισθάνεται σίγουρος
Του Jim Muir
Ο Μπασάρ Αλ Άσαντ και το καθεστώς του θα αντέξουν. Αυτή είναι η υπόθεση εργασίας των περισσότερων παρατηρητών και αναλυτών, Δυτικών διπλωματών που εργάστηκαν για να τον ανατρέψουν, ακόμα και ορισμένων στη συριακή αντιπολίτευση. Εάν κάποια δεδομένα δεν αλλάξουν δραματικά, δεν υπάρχει καμία προβλέψιμη περίπτωση στο ορατό μέλλον να ασκηθεί αρκετή πίεση στον Άσαντ για να παραιτηθεί ή στο καθεστώς του για να διαπραγματευτεί την παράδοση της εξουσίας. Η στρατιωτική νίκη των διασπασμένων και αντιμαχόμενων αντάρτικων ομάδων μοιάζει τώρα με όνειρο θερινής νυκτός. Άλλωστε, κάποιοι τοπικοί υποστηρικτές τους μπορεί ακόμα να προσβλέπουν σ’ αυτό, αλλά οι δυτικές δυνάμεις που κινούν τα νήματα στο παρασκήνιο, δεν το επεδίωξαν ποτέ. Μια συμφωνία μετά από διαπραγμάτευση φαντάζει επίσης ανέφικτη.
Γεωπολιτικές εντάσεις
Στην παρούσα συγκυρία το μόνο εφικτό σενάριο θα ήταν αυτό που θα περιλάμβανε την εκ μέρους της αντιπολίτευσης και των υποστηρικτών της αποδοχή της παραμονής στην εξουσία του Άσαντ με κάποιες διακοσμητικές μεταρρυθμίσεις. Κάτι στο οποίο οι ένοπλες ομάδες δεν μπορούν να συναινέσουν χωρίς να ακυρώσουν τον ίδιο το λόγο ύπαρξής τους. Οτιδήποτε άλλο θα προϋπέθετε ισχυρές εξωτερικές πιέσεις στο καθεστώς για σοβαρές παραχωρήσεις –πράγμα πιο απίθανο παρά ποτέ– εξαιτίας του άσχημου κλίματος ανάμεσα στην Ουάσιγκτον και τη Μόσχα λόγω της Ουκρανίας. Η κρίση έδωσε στον Πούτιν ισχυρό κίνητρο να σκληρύνει παρά να συμπλεύσει με τους Αμερικανούς στη Συρία. Οι πιέσεις στον Άσαντ είναι τώρα τόσο «αναιμικές» ώστε προετοιμάζει την επανεκλογή του για 7 ακόμα αντί της συμβιβαστικής παράτασης θητείας για 2 χρόνια, μια ιδέα που «έπαιζε» όταν ακόμα υπήρχε διπλωματική κίνηση. Το Σάββατο δήλωσε πως η κρίση περνά σε καμπή εξαιτίας των επιτυχιών του στρατού και των «εθνικών συμφιλιώσεων», αναφερόμενος σε τοπικές ανακωχές σε προάστια της Δαμασκού όπου ανταρτο-κρατούμενες περιοχές πολιορκήθηκαν μέχρι ασφυξίας. Όμως, τίποτα απ’ αυτά δεν σηματοδοτεί τη συνολική στρατιωτική νίκη της κυβέρνησης.
Πόλεμος φθοράς
Το πιθανότερο σενάριο, σύμφωνα με τον Χασάν Νασραλάχ, είναι να υπάρξει ένας παρατεταμένος πόλεμος φθοράς, εάν οι ένοπλες ομάδες αρνηθούν να συμβιβαστούν με την κυβέρνηση. Η σύγκρουση έχει φτάσει σε ασταθή αδιέξοδη ισορροπία με το κυβερνητικό μέτωπο να έχει ελαφρά υπεροχή χάρη στην Αεροπορία του, τη γενναιόδωρη παροχή πολεμικού υλικού από τη Ρωσία, τη βοήθεια από το Ιράν και τους Σιίτες μαχητές από Λίβανο και Ιράκ.
Ο ίδιος ο Άσαντ, σύμφωνα με Ρώσο αξιωματούχο, προέβλεψε ότι οι πολεμικές επιχειρήσεις θα τερματιστούν φέτος και ότι κατόπιν όλα θα είναι ζήτημα «αντιμετώπισης τρομοκρατών και βομβιστών αυτοκτονίας». Μπορεί να πρόκειται για ευσεβείς πόθους, αλλά η κυβέρνηση εδραιώνει τον έλεγχό της γύρω από τη Δαμασκό και άλλες περιοχές στη δυτική και κεντρική Συρία παρά τη διείσδυση αντάρτικων δυνάμεων στο Βορρά, την Ανατολή υπό τον έλεγχό τους και τις συνεχείς συγκρούσεις στον Νότο. Επομένως, μπορεί και να μην είναι εξωπραγματικό ένα μέλλον όπου η αντίσταση θα έχει περιοριστεί στις απομακρυσμένες ανατολικές επαρχίες. Αυτό το πλαίσιο, άλλωστε, έχει επαναληφθεί στο Ιράκ με τη δυσαρέσκεια των Σουνιτών και την ιρανική υποστήριξη προς το καθεστώς ως κοινούς παρονομαστές.
Πολλοί παρατηρητές –συμπεριλαμβανομένου εμού– που μόλις πριν από 16 μήνες πίστευαν ότι η κατάρρευση του καθεστώτος ήταν θέμα χρόνου, χρειάστηκε να αναθεωρήσουν. Θα κάνουμε το ίδιο σε 16 μήνες από τώρα;
Κάτι τέτοιο μοιάζει απίθανο. Οι υποστηρικτές του Άσαντ –κυρίως η Ρωσία, το Ιράν και οι σύμμαχοί τους– αποδείχτηκαν πολύ πιο σταθεροί, συνεπείς και πρόθυμοι απ’ το ετερόκλητο πλήθος των δυτικών και περιφερειακών δυνάμεων που υποστηρίζουν την αντιπολίτευση. Το καθεστώς και οι ένοπλες δυνάμεις του παρέμειναν συμπαγείς και αποφασισμένες, σε αντίθεση με την όχι ιδιαίτερα αξιόπιστη ηγεσία της εξόριστης αντιπολίτευσης και τη χαοτική πολυδιάσπαση των ένοπλων ομάδων στο εσωτερικό, με τους εξτρεμιστές ισλαμιστές στο προσκήνιο.
Δυτική επιφυλακτικότητα
Οι δυτικές δυνάμεις συνεχίζουν να βλέπουν τη συριακή κρίση εν μέρει μέσα και από την οπτική του Πολέμου κατά της Τρομοκρατίας. Έτσι οι Αμερικανοί και οι σύμμαχοί τους θα συνεχίσουν να παρέχουν επιφυλακτικά την υποστήριξή τους στις ένοπλες ομάδες, αλλά όχι αρκετά για να αλλάξουν την ισορροπία ενάντια στο καθεστώς. Η μοίρα των ανταρτών είναι όμηρος των αμφιταλαντεύσεων της δυτικής πολιτικής και των ιδιαιτεροτήτων της περιφερειακής πραγματικότητας όπως η διαμάχη ανάμεσα σε Κατάρ και Σαουδική Αραβία. Η θέση τους θα μπορούσε να κλονιστεί από μία προσέγγιση ανάμεσα σε Ιράν και Σαουδική Αραβία, η οποία δεν είναι απίθανη. Όλα αυτά δεν σημαίνουν, απαραίτητα, ότι ο πρόεδρος Άσαντ θα παραμείνει αιώνια στην εξουσία.
* Ανταποκριτής του BBC News στη Βηρυτό
Μετάφραση: Νίκος Μαγνήσαλης
