του Νίκου Γεωργιάδη*
Η κρίση στην Ουκρανία, μέσα στο καλοκαίρι, οξύνεται και μετατρέπεται σε έναν οικονομικό πόλεμο κυρώσεων. Την 7η Αυγούστου ανακοινώνεται το ρωσικό εμπάργκο στα αγροτικά προϊόντα των χωρών της Ε.Ε., ως αντίποινα στις κυρώσεις που δέχτηκε. Επαληθεύεται η εκτίμηση ότι η κρίση στην Ευρώπη περνά από το οικονομικό στο γεωπολιτικό πεδίο.
Σε αυτή τη νέα και σύνθετη πραγματικότητα η ελληνική συγκυβέρνηση εξακολουθεί την εθελόδουλη στάση της στη Γερμανία και τις ΗΠΑ. Στελέχη της προσπαθούν αφενός να καθησυχάσουν τον ελληνικό αγροτικό κόσμο υποτιμώντας το γεγονός (αναφορές σε «μερικά φορτία ροδάκινου» και ότι «οι ελληνικές εξαγωγές προς τη Ρωσία αποτελούν μόνο το 1,5%») ή με γενικόλογες διαβεβαιώσεις για μικρές έως μηδενικές πρακτικές επιπτώσεις ως αποτέλεσμα των επαφών της κυβέρνησης.
Η πραγματικότητα όμως έχει άλλη άποψη:
1. Οι περίπου 55.000 αδιάθετοι τόνοι ροδάκινου δεν είναι «μερικά φορτία»
2. Το ποσοστό των εξαγωγών της χώρας μας προς τη Ρωσία (2%) είναι αντίστοιχο με αυτό προς την Κίνα. Η ανάπτυξη των εμπορικών σχέσεων με την οποία προϋπέθετε το ξεπούλημα του λιμανιού του Πειραιά
3. Η –για αρχή– απόσυρση 10.000 τόνων ροδάκινου ή εξευτελιστικές τιμές για χυμοποίηση του περισσεύματος δεν είναι μηδενική πρακτική επίπτωση. Ούτε φυσικά η στροφή της Ρωσίας (μιας τεράστιας αγοράς αγροτικών προϊόντων) στην Τουρκία και σε άλλες χώρες είναι μικρή επίπτωση.
Για μια χώρα στα πρόθυρα της ανθρωπιστικής κρίσης, η λύση του διατροφικού ζητήματος σε συνδυασμό με τη στήριξη του αγροτικού κόσμου θα έπρεπε να αποτελεί πρώτιστο καθήκον. Μια στάση σαν και αυτή που ακολουθεί η συγκυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου, που δεν απεμπλέκει την Ελλάδα από τον οικονομικό πόλεμο μεταξύ ΗΠΑ-Ε.Ε. και Ρωσίας, μόνο μεγαλύτερα προβλήματα μπορεί να αποφέρει. Ας σκεφτούμε μόνο την περίπτωση η διακοπή εμπορικών σχέσεων με τη Ρωσία να συμπεριλάβει τη διακοπή παροχής φυσικού αερίου στη χώρα μας…
Το διατροφικό ζήτημα, όμως, έχει ακόμη μεγαλύτερο βάθος. Μια στοιχειώδης αντιμετώπισή του μπορεί να βάζει φρένο στην ανθρωπιστική κρίση, αλλά μια ολοκληρωμένη απάντηση μπορεί να αποτελέσει τον πυρήνα για την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας, τουλάχιστον στον αγροτικό τομέα. Ένας νέος αλλά και αναγκαίος προσανατολισμός θα έθετε σαν κύριο στόχο τη διατροφική αυτάρκεια της χώρας και θα επιχειρούσε να καλύψει ένα μέρος της παγκόσμιας ζήτησης με στόχο τη μείωση του εμπορικού ισοζυγίου και τη δυνατότητα οικονομικής στήριξης και άλλων τομέων.
Θα μπορούσε η Ελλάδα να πραγματοποιήσει από μόνη της μια κίνηση και να θέσει εαυτόν εκτός των κυρώσεων προς την Ρωσία; Για αρχή θα μπορούσε να μη συμφωνήσει στην επιβολή κυρώσεων. Θα μπορούσε επίσης να καλέσει και άλλες χώρες, όπως την Ιταλία, την Ισπανία και την Πορτογαλία να πράξουν το ίδιο. Χώρες οι οποίες ανήκουν στις περιφερειακές αγροτικές περιοχές (rural periphery) χαρακτηρίζονται από υψηλή εξάρτηση από το γεωργικό τομέα και είναι εξίσου πληττόμενες με την Ελλάδα στην περίπτωση του ρωσικού εμπάργκο.
Κινήσεις σαν τις παραπάνω θα μπορούσαν άμεσα να συμβάλουν στη σταθερότητα της ευρύτερης περιοχής, στην ειρήνη και τη δημοκρατία. Θα αποτελούσαν πρωτοβάθμια στοιχεία μιας εθνικής εμπορικής πολιτικής και θα έδιναν ένα στίγμα για πραγματική εξωτερική πολιτική, στον αντίποδα της εθελοδουλίας και του τυχοδιωκτισμού που έχει υιοθετήσει το πολιτικό προσωπικό που μετατρέπει τη χώρα σε αποικία χρέους
*Ο Νίκος Γεωργιάδης είναι γεωπόνος
