Ο μεγάλος Ιταλός σκηνοθέτης του μεταπολεμικού ευρωπαϊκού θεάτρου (και διαχειριστής της πνευματικής κληρονομιάς του Μπέρτολντ Μπρεχτ), ο Τζιόρτζιο Στρέλερ, έλεγε πως το θέατρο είναι η τέχνη που, στους δύσκολους καιρούς, βοηθάει τον άνθρωπο να είναι με τον άνθρωπο.
Αλλά στην πραγματικότητα, αυτή είναι η αποστολή, η λειτουργία, η ουσία εν τέλει, κάθε τέχνης. Ακόμα και ερήμην της. Κι αυτή είναι, εντέλει, η ουσία κάθε επιστήμης (ακόμα και των μη «ανθρωπιστικών» επιστημών) – ακόμα και ερήμην της. Κι αυτή είναι εν τέλει η ουσία κάθε ανθρώπινης δραστηριότητας -ακόμα και ερήμην της- όταν ξεπερνάει τα όρια του δρώντος υποκειμένου και έχει ως αποδέκτη τον Άλλο. Τον Άλλο μέσα στην απόλυτη ετερότητά του και, ταυτοχρόνως, τον Άλλο μέσα στην σπαραχτική του ομοιότητα.
Ο χώρος του Δρόμου της Αριστεράς, το «στέκι», η «λέσχη», το «εντευκτήριο» του Δρόμου της Αριστεράς (που μετά από πολλές περιπλανήσεις στα συνώνυμα και τα παράγωγα του λεξικού, θα λέγεται απλώς Δρόμος) θέλει να γίνει ένας τόπος πολιτισμού μ’ αυτήν την έννοια. Ένας τόπος όπου, στους δύσκολους καιρούς που ζούμε, θα μπορούμε να συναντιόμαστε για να γίνεται λίγο πιο ουσιαστική, λίγο έστω πιο άμεση, λίγο πιο ανθρώπινη η συνύπαρξή μας. Η συνύπαρξή μας ως πολιτικών υποκειμένων(!), ως πολιτισμικών υποκειμένων(!), αλλά κυρίως ως ανθρώπων – μέσα στη μοναδική ενικότητα των προσώπων μας εγκλωβισμένος ο καθένας, αλλά και μέσα στην τραυματισμένη μας κοινωνικότητα, μέσα στην κατεστραμμένη μας συλλογικότητα που πρέπει, που οφείλουμε, επειγόντως, να την επανεφεύρουμε.
Τόπος συναντήσεων
Ο χώρος του Δρόμου θέλει να γίνει ένας τόπος συνάντησης και συνύπαρξης, όπου, ως αριστεροί κάθε αποχρώσεως, ως δρώντα πρόσωπα κάθε τάσης, ως διανοούμενοι, ως σκεπτόμενοι, ως καλλιτέχνες, ως αναγνώστες, ως ακροατές και ως θεατές, (ως άνθρωποι τελικά, βρε αδερφέ) θα συναντηθούμε προκειμένου να ξανασυναντηθούμε, θα συνυπάρξουμε προκειμένου ακριβώς να μπορέσουμε να χτίσουμε ξανά την συνύπαρξή μας, θα συνομιλήσουμε με την ελπίδα πως θα ξαναρχίσουμε να συνομιλούμε συζητώντας τις κοινές μας αναζητήσεις.
Στο ισόγειο, λοιπόν της οδού Ανδρονίκου 18 και Κωνσταντινουπόλεως, στήνουμε, εμείς του Δρόμου της Αριστεράς και με τη βοήθεια πολλών άλλων φίλων, έναν χώρο που φιλοδοξεί να γίνει τόπος συναντήσεων. Θα μπορούσε να λέγεται και πολυχώρος, όπως μεταφράστηκαν στα ελληνικά οι «πολυδυναμικές αίθουσες» των γαλλικών Σπιτιών της Κουλτούρας που μας άφησε κληρονομιά από την δεκαετία του ’60 ο Αντρέ Μαλρό και ο γαλλικός Μάης. Θα μπορούσε να λέγεται και «στέκι», και «λέσχη», και «σύλλογος», και «εντευκτήριο»…, με όσες διαφοροποιητικές αποχρώσεις κουβαλούν οι προσδιορισμοί αυτοί. Αλλά, βγαίνοντας από τη διδακτική λογική του «εκπολιτισμού» και της «επιμόρφωσης» ή της αξιοποίησης του «ελεύθερου χρόνου», που κολακεύει το ναρκισσισμό και την αυταρέσκεια των επαϊόντων, βγαίνοντας και από την ερασιτεχνική λογική της συλλογικότητας, που καταργεί την ειδικότητα κολακεύοντας μια τσαπατσούλικη επιτήδευση δημοκρατικότητας, θα προσπαθήσουμε να δημιουργήσουμε συνθήκες όχι ισότιμων αλλά ισάξιων και ισοβαρών συναντήσεων ανάμεσα σε γνώστες και αναγνώστες, ανάμεσα σε κριτικούς δημιουργούς και κριτικούς ακροατές και θεατές. Θα προσπαθήσουμε να δημιουργήσουμε όρους συνάντησης, συζήτησης, σύγκρουσης, σύνθεσης και κοινής αναζήτησης ανάμεσα σε φορείς και αποδέκτες ιδεών.
Επίσης, να σημειώσουμε ότι άμεσα αντίστοιχοι χώροι του Δρόμου θα ξεκινήσουν σε Θεσσαλονίκη και Πάτρα.
Ξεκινάμε με Αλμπέρ Καμί
Πρακτικά, λοιπόν, ο Δρόμος θα ξεκινήσει τη λειτουργία του το Σάββατο 8 Φεβρουαρίου, με τα εγκαίνια μιας έκθεσης για τα εκατό χρόνια από την γέννηση του Αλμπέρ Καμί. Όχι απλώς για να μνημονεύσουμε ένα μεγάλο συγγραφέα του 20ού αιώνα, που σημάδεψε με τους πιο απρόσμενους τρόπους τα νιάτα τόσων πολλών αριστερών εφήβων από τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες μέχρι σήμερα. Αλλά κυρίως γιατί ο Καμί μάς προσφέρει την ευκαιρία να ξανασκεφτούμε τις συγκρούσεις ανάμεσα στην λογοτεχνία και την πολιτική, τις συγκρούσεις για τον ορισμό της ελευθερίας και της εξέγερσης, τις συγκρούσεις για τον προσδιορισμό του νοήματος που πρέπει να έχει το καθήκον για αγώνα και το καθήκον για την αναζήτηση της αλήθειας. Στο διάστημα κατά το οποίο θα κρατήσει η έκθεση, ελπίζουμε να συναντηθούμε σε μιά σειρά από συζητήσεις και προβολές για τα θέματα αυτά, που ίσως έχει νόημα σήμερα να τα ξανασκεφτούμε.
Στις 23 Φλεβάρη, επέτειο της ίδρυσης της ΕΠΟΝ, ο Δρόμος οργανώνει ένα διήμερο αφιερωμένο στα μεγάλα ελληνικά αριστερά κινήματα νεολαίας του 20ού αιώνα: την ΕΠΟΝ, τη Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη και το νεολαιίστικο κίνημα της δεκαετίας του ’70.
Και ενώ κάθε Παρασκευή θα γίνονται οι κινηματογραφικές προβολές της Κομμούνας, πολύ συχνά και με συναντήσεις και συζητήσεις με δημιουργούς, κριτικούς και θεωρητικούς του σινεμά, από τις 11 Φεβρουαρίου και κάθε Τρίτη, στο ισόγειο της Ανδρονίκου 18 οργανώνουμε μια σειρά από Νέες επισκέψεις πάνω σε παλιά κείμενα. Κείμενα που σφράγισαν την πολιτική θεωρία, την ιστορική σκέψη και την τέχνη του 19ου και του 20ού αιώνα, κείμενα που σημάδεψαν και καθόρισαν τις μορφές της νεωτερικότητας, θα τα ξαναδιαβάσουμε και θα τα ξανασυζητήσουμε, προσπαθώντας να διερευνήσουμε τα δικά τους όρια και τα όρια της δικής μας σημερινής πρόσληψης.
Ξεκινώντας με τον Παναγιώτη Νούτσο, που θα «ξαναδιαβάσει πτυχές του Μανιφέστου του Κομμουνιστικού Κόμματος»· με τον Σπύρο Μαρκέτο, που θα «διαβάσει» την όπερα Βόιτσεκ του Μπεργκ και τη σχέση της με τις πολιτικές και κοινωνικές συγκρούσεις του μεσοπολέμου· με τον Μάκη Καβουριάρη που, ξεκινώντας από το κείμενο του Ένγκελς Ουτοπικός και επιστημονικός σοσιαλισμός θα μιλήσει «για την περιπέτεια της ιδέας του κομμουνισμού από την ουτοπία στην επιστήμη». Στη συνέχεια, η Αριάδνη Γκάρτζιου θα επισκεφτεί το τελευταίο μεγάλο βιβλίο του ιστορικού της ελληνικής αρχαιότητας Ζαν-Πιερ Βερνάν Ανάμεσα στο μύθο και την πολιτική· ο Δημήτρης Κυρτάτας θα ξαναδεί το ζήτημα του θανάτου της αθηναϊκής δημοκρατίας μέσα από τα βιβλία του Άγγλου ιστορικού G.E.M. de Ste Croix· o Άρης Στυλιανού θα ανιχνεύσει τις επιδράσεις του Σπινόζα στον Αλτουσέρ· ο Σταύρος Κωνσταντακόπουλος θα φέρει στη συζήτηση την αμφιθυμική προσωπικότητα του Ζορζ Σορέλ και τις απόψεις του για την πολιτική βία· η Σία Αναγνωστοπούλου θα μιλήσει για τη Σχολή των Αρχείων, τον Μπροντέλ και την «αργόσυρτη διάρκεια» της ιστορίας της Μεσογείου· ο Σπύρος Ράγκος θα επισκεφτεί ξανά την Γέννηση της Τραγωδίας του Νίτσε, και τους τρόπους με τους οποίους αυτό το θεμελιακό κείμενο ορίζει ακόμα τις αντιλήψεις μας για την ποίηση, την ιστορία και την φιλοσοφία· ο Βασίλης Κάλφας θα ξαναδιαβάσει την Εισαγωγή στο Συμπόσιο του Πλάτωνα του Ι. Συκουτρή και τις σχέσεις της με την γερμανική πολιτική και φιλοσοφική σκέψη του μεσοπολέμου. Ο Κώστας Βεργόπουλος, ο Γεράσιμος Βώκος, ο Σωκράτης Πετμεζάς, η Φωτεινή Τσαλίκογλου, ο Κώστας Γεωργουσόπουλος, ο Γεράσιμος Στεφανάτος και ο Πήτερ Μπρατσής θα είναι οι επόμενοι «επισκέπτες» μέχρι και τον Ιούνιο.
Μέσα στα σχέδια, μια έκθεση με πολλές συζητήσεις για την Επιθεώρηση Τέχνης και την εποχή της, μια σειρά σεμιναρίων για την ιστορία του φεμινιστικού κινήματος, μια άλλη με γενικό τίτλο Κατανοώντας τη μοντέρνα τέχνη, βραδιές ροκ, βραδιές τζαζ, βραδιές μπαρόκ.
Ο Δρόμος είναι ανοιχτός σε προτάσεις, σε ιδέες, σε κάθε καλόπιστη και κακόπιστη κριτική. Και θα είναι επίμονος και πεισματάρης στην βασική του ιδέα: στην δημιουργία και την συγκρότηση ενός τόπου συναντήσεων, ενός τόπου που θα δίνει την δυνατότητα στους ανθρώπους, σήμερα, να υπάρχουν με τους ανθρώπους, ενός τόπου σχεδόν ουτοπίας.
Καλωσορίσατε!
