Του Χρίστου Καραμάνου*
Η μελέτη της ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων αποτελεί βασικότατη προϋπόθεση για τη στρατηγική της Αριστεράς. Δυστυχώς, τις τελευταίες πολλές δεκαετίες η μελέτη αυτή ελλείπει.
Μέχρι σήμερα, στους κύκλους της Αριστεράς κυριαρχούν δύο αντιλήψεις. Είτε η αποθέωση των παραγωγικών δυνάμεων και η υπόκλιση στην ουδετερότητα της ανάπτυξής τους είτε η μονομερής αντίληψη ότι όλα εξαρτώνται από τις παραγωγικές σχέσεις. Αντιλήψεις αντίθετες μεταξύ τους που οδηγούν σε αντίθετες πολιτικές στάσεις, κατά τη γνώμη μου εξίσου λαθεμένες.
Σήμερα, όποιος δεν συνειδητοποιεί τη μεγάλη άνοδο των παραγωγικών δυνατοτήτων, ειδικά την τελευταία εικοσαετία, είναι απλώς εκτός πραγματικότητας.
Η επικοινωνία πάντα έπαιζε ιδιαίτερο ρόλο στην ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων. Σήμερα αυτό φτάνει στο απόγειό του.
Χρειάζεται να απαλλαγούμε από το σύνδρομο ότι αναφερόμενοι στις μεγάλες παραγωγικές δυνατότητες του 21ου αιώνα, κάνουμε το λάθος του παραγωγικισμού.
Η σύγχρονη τεχνολογική βάση και ειδικά τα σύγχρονα εργαλεία προγραμματισμού και ελέγχου, υλικά και άυλα, διαμορφώνουν μια ειδική συνθήκη για την Αριστερά του 21ου αιώνα. Αφενός παρέχουν τη δυνατότητα ικανοποίησης των βασικών κοινωνικών αναγκών με σχετικά εύκολο τρόπο αφετέρου παρέχουν ιδιαίτερες πολιτικο-κοινωνικές δυνατότητες. Η ανάπτυξη των δημιουργικών κλίσεων των ανθρώπων είναι παρά ποτέ εφικτή. Το ίδιο παρά ποτέ εφικτός ο κοινωνικός έλεγχος.
Σήμερα, υπάρχει μια τεχνολογική βάση, που εύκολα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να αποτρέψει κάθε ενδεχόμενη στρέβλωση της «λαϊκής συμμετοχής». Για παράδειγμα, έχει τεράστια σημασία το σύνθημα «όλα στο internet», όλες οι αποφάσεις, όλων των οργάνων, όλες οι συμβάσεις, με όλα τα προσαρτήματα τους και όλες τις αιτιολογικές τους εκθέσεις, και με εύκολη πρόσβαση κάθε πολίτη σε αυτές. Αυτά σήμερα, παρά τη φιλολογία για τη Διαύγεια, δεν υπάρχουν. Σήμερα πρώτιστης σημασίας για την Αριστερά, είναι η διασφάλιση της δυνατότητας σε κάθε πολίτη και σε κάθε συλλογικότητα πολιτών να συμμετέχει και να ελέγχει τα πάντα. Πρόκειται για κάτι εφικτό, εφικτότατο, τόσο τεχνικά, όσο και πολιτικά διά του ΣΥΡΙΖΑ. Πρόκειται, παράλληλα, για μια μεγάλη επανάσταση, με την ουσιώδη έννοια της λέξης. Δεν είναι υπερβολή, αν βαθύνουμε στο πώς ακριβώς «δουλεύει» το σύστημα, ιδίως στις τωρινές συνθήκες κρίσης υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου και στις σύγχρονες πρακτικές αντιρρόπησης της πτωτικής τάσης του ποσοστού κέρδους.
Η μεγάλη άνοδος παραγωγικών δυνατοτήτων σε συνδυασμό με την άνοδο του μορφωτικού επιπέδου των ανθρώπων, τροποποιεί τη σχέση δημόσιου–ιδιωτικού, τη σχέση συλλογικού–ατομικού. Όντως, η αντίφαση ανάμεσα στον κοινωνικό χαρακτήρα της παραγωγής και στην ατομική ιδιοποίησή της παίρνει στην παρούσα ιστορική στιγμή εκρηκτικό χαρακτήρα. Εξίσου, όμως, επιβάλλει μια επανανοηματοδότηση του απελευθερωτικού προτάγματος. Όσο και των διαδικασιών μετάβασης και των υποκειμένων.
Το Δημόσιο βρίσκεται στο επίκεντρο αυτής της αναγκαίας επανανοηματοδότησης. Δεν μιλάμε για επιστροφή σε ό,τι έχει υπάρξει στο παρελθόν, αλλά για κάτι ριζικά νέο, κοινωνικά ελεγχόμενο, αποτελεσματικό στην κάλυψη των κοινωνικών αναγκών. Μόνο ένα τέτοιο πρότυπο μπορεί να αποτελέσει ουσιώδη απάντηση στο νεοφιλελευθερισμό.
Συναφώς με τη νέα έννοια του Δημοσίου αναδύεται ένα νέο ηθικό πλαίσιο, μια νέα εκδοχή συνύφανσης ισότητας και δικαιοσύνης ή, αν προτιμάτε, της πραγματικής δημοκρατίας με τους όρους του 21ου αιώνα.
Ποια η σχέση όλων αυτών με την κρισιμότατη εκλογική μάχη των επομένων δύο Κυριακών; Αυτονόητη θα έλεγα, αν αναλογιστούμε ότι για να πετύχει ο ΣΥΡΙΖΑ, χρειάζεται την ενεργή συμμετοχή του δημιουργικού δυναμικού του ελληνικού λαού. Χρειαζόμαστε, όχι την αρνητική ψήφο στους άλλους αλλά τη θετική ψήφο στο σχέδιό μας.
* Ο Χρίστος Καραμάνος είναι μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ, υποψήφιος περιφερειακός σύμβουλος Αττικής στον Κεντρικό Τομέα με τη Δύναμη Ζωής – Ρένα Δούρου
