Μια σαπουνόπερα 11 δισ. βρίσκεται σε εξέλιξη στη Βραζιλία
του Pepe Escobar*
Πυρετός επικρατεί στο Σάο Πάολο. Ένα φοβερό πάρτι αρχίζει. Άραγε, όλο αυτό το σόου αξίζει 11 δισεκατομμύρια δολάρια; Η καλή μου φίλη Μπάρμπαρα Γκάνσια γράφει: «Θα υπάρχουν διαδηλώσεις μέχρι ο Νεϊμάρ να βάλει το πρώτο γκολ. Όλοι, χωρίς εξαιρέσεις, θα κάτσουν να δουν την Εθνική ομάδα. Και μετά, ακόμα κι αν η Βραζιλία κερδίσει το κύπελλο, οι διαδηλώσεις θα συνεχιστούν».
Μέχρι στιγμής όλος ο κόσμος γνωρίζει ότι πρόκειται για ένα μεγαλοπρεπές χάος – μια σαπουνόπερα σε εξέλιξη που απεικονίζει τα πάντα. Από τη διαφθορά στα υψηλά κλιμάκια της ΦΙΦΑ έως την παραστρατιωτική αστυνομία που «κατευνάζει» τον κόσμο στις φαβέλες λειτουργώντας όπως το Κίεβο στο Σλαβιάνσκ· από την Adidas (πολύ στενά συνδεδεμένη με τη ΦΙΦΑ) και τη Sony που μιλάνε με στόμφο για δωροδοκίες σε πονηρούς δημοτικούς, πολιτειακούς και ομοσπονδιακούς απατεώνες, μέχρι τους μεγάλους κερδισμένους που είναι οι μεγάλες κατασκευαστικές εταιρίες, στην κορυφή των βραζιλιάνικων ελίτ.
Το ερώτημα παραμένει: Γιατί πάνε τόσα χρήματα και προνόμια στη ΦΙΦΑ και όχι σε σταθερές, μακροπρόθεσμες επενδύσεις στην Υγεία, την εκπαίδευση και στη δημόσια συγκοινωνία;
Η απεργία στο Μετρό, μέρος της κοινωνικής θύελλας
Αποφάσισα να πάω από τις παρυφές του παλιού, εξαθλιωμένου κέντρου του Σάο Πάολο στο κατάλευκο, λαμπρά ημιτελές Στάδιο Ιτακεράο – όπου το Μουντιάλ αρχίζει αυτή την Πέμπτη (ΣτΜ: προχθές). Το Μετρό απεργούσε, έτσι περπάτησα πολύ. Για ταξί δεν τίθεται θέμα: οι ταξιτζήδες σκοπεύουν να χρεώνουν τουλάχιστον 100 δολάρια τη διαδρομή τις ημέρες των αγώνων.
Βέβαια, θα μπορούσα πάντα «να πάρω» έναν Μπλάτερ, στον οποίο η Πολεμική Αεροπορία της Βραζιλίας χορήγησε το δικαίωμα να παραβιάζει κατά βούληση, με το εταιρικό του ελικόπτερο, τον εναέριο αποκλεισμό που θα εφαρμοστεί κατά τη διάρκεια των αγώνων του Παγκοσμίου Κυπέλλου.
Το Σάο Πάολο, η Βαβυλώνα του νότιου ημισφαιρίου, είναι μια αστική δυστοπία τύπου Blade Runner με 20 εκατομμύρια κατοίκους, κι έτσι μια απεργία στο Μετρό που επηρεάζει τουλάχιστον 4,5 εκατομμύρια, είναι μεγάλη υπόθεση.
Το συνδικάτο εργαζομένων στο Μετρό με 10.000 μέλη ζητά αύξηση 16%. Η πολιτειακή κυβέρνηση τους δίνει 8%, το οποίο δεν καλύπτει καν το κόστος του πληθωρισμού. Μπορεί αυτή τη στιγμή στη Βραζιλία να υπάρχει πλήρης απασχόληση αλλά το ΑΕΠ έχει παραμείνει στάσιμο ενώ ο πληθωρισμός αυξάνεται, και έτσι αυξάνεται και η κοινωνική ένταση. Αυτή η απεργία είναι κομμάτι μιας θύελλας κοινωνικών κινημάτων που σαρώνει όλη τη Βραζιλία. Ένα βράδυ πριν πάω στο Ιτακεράο, 4.000 άνθρωποι από το Κίνημα Αστέγων μετέφεραν τη δικιά τους διαμαρτυρία κοντά στο γήπεδο. Αυτή είναι η Βραζιλία: Ένα ολοκαίνουργιο αρχιτεκτονικό θαύμα που θα μπορούσε να βρίσκεται στη Γερμανία, δίπλα σε έναν στρατό αστέγων.
Αν τα πράγματα μπορούν να γίνουν χειρότερα, θα γίνουν. Οι εργαζόμενοι στα συνεργεία συντήρησης της LATAM (της μεγαλύτερης αεροπορικής εταιρίας στη Νότια Αμερική) απειλούν επίσης με τη δική τους 48ωρη απεργία, που θα επηρεάσει την Αργεντινή, τη Βραζιλία, τη Χιλή, την Κολομβία, το Εκουαδόρ, την Παραγουάη και το Περού.
Το Μετρό του Σάο Πάολο άρχισε να λειτουργεί το 1974 και καλύπτει μόνο 75 χιλιόμετρα. Η Πόλη του Μεξικού, για παράδειγμα, διαθέτει 226 χιλιόμετρα. Εν ολίγοις, ενώ στο Σάο Πάολο η πληθυσμιακή έκρηξη και η παράλογη αστικοποίηση χτύπησαν κόκκινο, οι επενδύσεις στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς μειώθηκαν. Οι εργαζόμενοι του Μετρό κατέβηκαν σε απεργία ως έσχατη λύση.
Κερδίστε το Κύπελλο και όλα θα ξεχαστούν;
Είναι ίδιον του βραζιλιάνικου έθνους να αναπτύσσει τεράστια αποθέματα ήπιας δύναμης, καλύτερα από κάθε άλλον. Τον τελευταίο καιρό, όμως, ο κυνισμός έχει μετατρέψει όλα αυτό το σουίνγκ σε γκάνγκστα ραπ.
Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση, 31% των στελεχών στις μεγάλες εταιρίες της Βραζιλίας παραδέχονται ότι το σόου της ΦΙΦΑ απευθύνεται, πάνω απ’ όλα, στον τηλεοπτικό καταναλωτή, και όχι στον μέσο οπαδό του ποδοσφαίρου που όμως στο τέλος θα πληρώσει για τα γήπεδα, για τα (θλιβερά ανεπαρκή) αεροδρόμια και για τις «βελτιώσεις» των μεταφορών. Και τι γίνεται με την εικόνα της Βραζιλίας προς τους ξένους επισκέπτες; 98% των στελεχών πιστεύουν ότι η χώρα δεν ήταν ποτέ έτοιμη να φιλοξενήσει το Κύπελλο. Μια άλλη δημοσκόπηση έδειξε ότι το 65% των νέων της Βραζιλίας δεν πιστεύει σε απτά οφέλη για τη χώρα από την οργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου.
Ένα χρόνο μετά τις μαζικές διαδηλώσεις που ενισχύθηκαν ακριβώς από το πρόβλημα της αστικής κινητικότητας και ξεκίνησαν από το Σάο Πάολο, τι έχει αλλάξει; Όχι πολλά. Η έβδομη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο έχει ξεμείνει στην ευτελή 85η θέση όσον αφορά στην ανθρώπινη ανάπτυξη. Το Μουντιάλ δεν έχει καμιά σχέση με τις γλυκές μέρες της μπόσα νόβα και του περίφημου Μαρακανά όπως απεικονίζεται σε νοσταλγικές μαυρόασπρες φωτογραφίες.
Η ΦΙΦΑ θα βγάλει γερή «μπάζα» από όλη αυτή την κομπίνα αν και η πρόεδρος Ρουσέφ επιμένει ότι το μεγαλύτερο μέρος των δημόσιων επενδύσεων έγιναν «για τη χώρα» και όχι για τη ΦΙΦΑ. Αυτό θα πρέπει να αξιολογηθεί αφού το καραβάνι της ΦΙΦΑ εγκαταλείψει τη χώρα.
Η κατανόηση των πραγμάτων, όμως, είναι πραγματικότητα. Την περασμένη εβδομάδα μια ακόμη δημοσκόπηση αποκάλυψε ότι το 72% των Βραζιλιάνων πιστεύουν ότι οι υπηρεσίες και η οικονομία δεν έχουν βελτιωθεί από το 2013.
Το κίνημα του εξωτισμού του 1960 εξακολουθεί να ενεργεί· οι Βραζιλιάνοι έχουν την τάση στο τέλος να τα ξεχνάνε όλα με το δικό τους χαοτικό τρόπο. Η Βραζιλία είναι σαν μια χαλαρή «Αυτοκρατορία του Χάους».
Ιστορικά, η μνήμη δεν είναι πολύ ισχυρή στη Βραζιλία. Αρκεί να φτάσουν στον Τελικό του Μουντιάλ και να κερδίσουν (κατά προτίμηση τους Μέσι και σία) και όλα θα συγχωρεθούν.
* Αναδημοσίευση άρθρου του στο RT
Μετάφραση: Νατάσσα Ακριβάκη
