Η Δύση καλεί την Ιαπωνία να βάλει τέλος στην Ποσοτική Χαλάρωση
Του Mike Whitney*
«Καθώς εντείνεται η ανησυχία για τις επιπτώσεις στις διεθνείς αγορές από το πρωτοφανές κύμα αγορών κρατικών ομολόγων και άλλων τίτλων υψηλού ρίσκου εκ μέρους της Κεντρικής Τράπεζας της Ιαπωνίας (BOJ), οι υπουργοί Οικονομικών των G-20 είναι πιθανό να ασκήσουν πιέσεις στην τράπεζα ώστε να ξεκαθαρίσει πώς θα αποσύρει τα μέτρα που έχει λάβει για την αντιμετώπιση του αποπληθωρισμού… Ο διοικητής της Japan Bank for International Cooperation, Χιρόσι Γουατανάμπε, δήλωσε ότι επιπλέον μέτρα πιστωτικής χαλάρωσης δεν θα έχουν τη στήριξη των ΗΠΑ που από την πλευρά τους περιορίζουν ήδη σταδιακά τα προγράμματα αγοράς κρατικών τίτλων» (Japan Times).
Τα Αμπενόμικς (από το όνομα πρωθυπουργού Άμπε) είναι σε ισχύ πάνω από ένα χρόνο και κανείς στην Kεντρική Tράπεζα των ΗΠΑ (FED) ή των G-20 δεν είχε ασκήσει κριτική. Τώρα ο Γουατανάμπε και η παρέα του θέλουν να πατήσουν φρένο και να επανέλθουν σε πιο συμβατικές πολιτικές. Γιατί;
«Υπό το φως των παρενεργειών (που είναι πιθανό να έχουν επιπτώσεις και στην παγκόσμια οικονομία) η BOJ πρέπει να χαράξει μία στρατηγική εξόδου από αυτό που αποκαλεί “ποσοτική και ποιοτική νομισματική χαλάρωση”», υποστηρίζουν ειδικοί στους Japan Times.
Τι σημαίνουν όλα αυτά περί «επιπτώσεων» στην παγκόσμια οικονομία; Είναι η πρώτη φορά που οι ειδικοί ξεστόμισαν, έστω και μία λέξη, για δυσμενείς επιπτώσεις της Ποσοτικής Χαλάρωσης. Μέχρι σήμερα όλα ήταν ρόδινες προβλέψεις και ουράνια τόξα. Εννοούν ότι μπορεί να υπάρξουν ακούσιες επιπτώσεις από το αθρόο κόψιμο χρήματος αξίας άνω των 10 τρισ. δολαρίων και τη διοχέτευσή του στις ανά τον κόσμο αγορές;
«Αν η τρέχουσα μεγάλης κλίμακας ποσοτική χαλάρωση παραταθεί ή ενισχυθεί από πρόσθετα μέτρα, οι παρενέργειες θα μπορούσαν να υπερκεράσουν τα θετικά σημεία και αυτό θα υπέσκαπτε την οικονομική σταθερότητα μακροπρόθεσμα», δήλωσε το στέλεχος της BOJ Τακαχίντε στους Japan Times. «Ορισμένοι ειδικοί έχουν εκφράσει επιφυλάξεις και η BOJ ίσως επισύρει τη διεθνή κριτική αν προχωρήσει στη λήψη επιπλέον μέτρων πιστωτικής χαλάρωσης, χωρίς να έχει προετοιμαστεί για μία στρατηγική εξόδου»…
Πρόσφατα, μετά την απόφαση της BOJ να διατηρήσει την επιθετική της πολιτική, ο επικεφαλής της Κουρόντα δήλωσε ότι περαιτέρω μέτρα χαλάρωσης δεν ήταν στις προθέσεις του.
Το εφιαλτικό σενάριο
Ο περιορισμός των αγορών κρατικών τίτλων από τη FED έχει ήδη προκαλέσει μεγάλη αναστάτωση στις αναδυόμενες αγορές που υποφέρουν από την έξοδο κεφαλαίων και δυνητικά από νομισματικές κρίσεις. Η ειρωνεία είναι ότι η FED δεν έχει καν ξεκινήσει να συμμαζεύει τον όγκο των κρατικών τίτλων ύψους 4 τρισ. δολαρίων που έχει συσσωρεύσει, πόσο μάλλον να αυξήσει τα επιτόκια! Αναλογιστείτε, λοιπόν, τι θα συμβεί όταν η BOJ σταματήσει να κόβει χρήμα ταυτόχρονα με τη FED. Αυτό είναι το εφιαλτικό σενάριο διότι η προσφορά τίτλων θα εκτοξευθεί στα ύψη και θα στείλει τις τιμές των μετοχών στο έρεβος.
Υπήρξαν βέβαια και ορισμένοι αναλυτές που εκφράστηκαν, έγκαιρα, κατά της Ποσοτικής Χαλάρωσης. Τα καθεστωτικά Μέσα Ενημέρωσης είχαν φροντίσει, όμως, να μην έχουν καμία πρόσβαση για να εκφράσουν όλοι αυτοί τον σκεπτικισμό τους. Για παράδειγμα, ο William White, πρώην επικεφαλής οικονομολόγος της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών που θεωρείται η Κεντρική Τράπεζα των κεντρικών τραπεζών.
«Η αλήθεια είναι ότι κανείς στο παρελθόν δεν είχε ζήσει κάτι ανάλογο. Ούτε στην εποχή του Μεγάλου Κραχ στη δεκαετία του ’30 η νομισματική πολιτική δεν ήταν τόσο χαλαρή. Αν, μάλιστα, κοιτάξουμε προσεκτικά τις λεπτομέρειες των κινήσεων των κεντρικών τραπεζών, όλα είναι πολύ πειραματικά. Χαράζουν πολιτική βλέποντας και κάνοντας…
»Σήμερα η FED ενεργεί ακόμα σαν να βρίσκεται σε φάση διαχείρισης της κρίσης. Όμως, έχουν περάσει έξι χρόνια από τότε και στην ουσία κάνουν περισσότερα τώρα απ’ ό,τι στην αρχή της κρίσης. Υπάρχει κάτι θεμελιακά λάθος σε αυτό. Επιπλέον, η FED έχει υιοθετήσει μία εντελώς διαφορετική στόχευση. Από την απόπειρα να ενεργοποιήσουν τις αγορές, πέρασαν και πάλι στο φούσκωμα των τιμών των αξιών. Στόχος είναι να κάνουν τον κόσμο να αισθανθεί πλουσιότερος, να δαπανήσει περισσότερο, ώστε όλα αυτά να μετακυλιστούν στην οικονομία για να πάρει μπρος. Δεν νομίζω ότι αυτό θα δουλέψει και φοβάμαι ότι είναι εξαιρετικά επικίνδυνο…
»Το θεμελιώδες πρόβλημα που εξακολουθούμε να αντιμετωπίζουμε είναι η διόγκωση του χρέους. Όχι διογκωμένο δημόσιο χρέος, αλλά διογκωμένο χρέος σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Για να επιλυθεί αυτό το πρόβλημα, απαιτείται αναδιάρθρωση και διαγραφή χρεών. Αυτό είναι ζήτημα κυβερνητικής πολιτικής, όχι πολιτικής μιας κεντρικής τράπεζας. Οι κεντρικές τράπεζες δεν μπορούν να διασώσουν υπερχρεωμένα ιδρύματα. Παντού στον δυτικό κόσμο, περιλαμβανομένης της Ιαπωνίας, οι κυβερνήσεις απέτυχαν πεισματικά να το αντιληφθούν ότι έχουν την ευθύνη να αντιμετωπίσουν τα θεμελιώδη αυτά προβλήματα. Με τη σούπερ χαλαρή νομισματική πολιτική, οι κυβερνήσεις δεν έχουν κίνητρο να δράσουν. Όμως, αν δεν αντιμετωπίσουμε αυτή την κατάσταση τώρα, στο μέλλον θα είναι πολύ χειρότερη…» (Επικεφαλής οικονομολόγος της κεντρικής τράπεζας των κεντρικών τραπεζών: «Είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο… Προβλέπω κερδοσκοπικές φούσκες όπως και το 2007», Zero Hedge).
Πρόκειται για μία εμπνευσμένη ανάλυση:
1. Η πολιτική της Ποσοτικής Χαλάρωσης είναι εντελώς «πειραματική». Βλέποντας και κάνοντας…
2. Η FED απλά «διογκώνει τις τιμές» (δηλ. δημιουργεί νέες φούσκες)
3. Το πρωταρχικό πρόβλημα δεν έχει διορθωθεί. Η κυβερνητική πολιτική συνεχίζει να στηρίζει τις τράπεζες-ζόμπι που δεν έχουν εθνικοποιηθεί, δεν έχουν αναδιαρθρωθεί και εξακολουθούν να απομυζούν την πραγματική οικονομία. Αυτοί οι δεινόσαυροι πρέπει να υποβληθούν σε ευθανασία ώστε να εξαλειφθεί το χρέος τους, να εκκαθαριστούν τα βιβλία τους και η οικονομία να επανεκκινήσει. Η Ποσοτική Χαλάρωση απλά διαιώνισε το πρόβλημα παρέχοντας τα μέσα μέσω των οποίων τα ιδρύματα αυτά ανακυκλώνουν τα χρέη τους με μηδενικό κόστος, δημιουργώντας την ψευδαίσθηση ότι είναι αξιόχρεα. Οι ΗΠΑ ακολουθούν τον ίδιο δρόμο με την Ιαπωνία προς τον αποπληθωρισμό και την οικονομική στασιμότητα.
* Ο Mike Whitney έχει συμμετάσχει στο βιβλίο Ηopeless: Barack Obama and the Politics of Illusion. Το παραπάνω άρθρο έχει δημοσιευτεί στο counterpunch
