του Βασίλη Χατζηλάμπρου*
Να οικοδομήσουμε ένα άλλο ανάστημα για τη χώρα και τον λαό μας, ώστε να μπορεί να λέει «όχι». Με τη συγκεκριμένη πρόταση, χωρίς περισσότερη εξήγηση για τα σημαίνοντα, «έκλεισα» πρόσφατα ομιλία στη Βουλή, χρησιμοποιώντας τα συγκεκριμένα λόγια ως κατακλείδα ενός άλλου πολιτικού σχεδίου. Η συζήτηση αφορούσε τη στάση της χώρας στο εμπάργκο της Ρωσίας, τη στάση στους βομβαρδισμούς στη Γάζα.
Αποτελεί αυτό ένα άλλο σχέδιο και ποιο είναι το βάθος και τα προαπαιτούμενά του; Το αντιλαμβάνεται η κρίσιμη μάζα του κόσμου που παλεύει για να αλλάξει τα πράγματα; Τις επόμενες ημέρες, η κυβέρνηση θα ζητήσει «ψήφο εμπιστοσύνης» από τους βουλευτές της, απολογίζοντας ένα καταστροφικό έργο που γονάτισε τον λαό. Θα το παρουσιάσει σαν αναγκαίο μονόδρομο, γιατί ό,τι άλλο, υπό τις δεδομένες συνθήκες κυριαρχίας των αγορών αυτής της ευρωπαϊκής πολιτικής και των κινδύνων που γεωπολιτικά μας απειλούν, θα ήταν «καταστροφή» και «χρεοκοπία». Εμείς, από την πλευρά μας, θα παρουσιάσουμε ένα σχέδιο που αμφισβητεί τους μονόδρομους, περιγράφει άμεσα μέτρα και ανοίγει προοπτικές και ελπίδες. Δεδομένου του στριμώγματος της κυβερνητικής πλευράς, αυτό μπορεί να γίνει ικανοποιητικά.
Οι απαιτήσεις και το βάθος μιας τέτοιας στόχευσης, όμως, υπερβαίνουν κατά πολύ την τρέχουσα συζήτηση στη Βουλή και την επίκαιρη αρθρογραφία, και μας προτρέπουν να πάμε βαθύτερα. Να σκεφτούμε τις πραγματικές απαιτήσεις. Να δούμε όλο το σχέδιο. Ξεκινώντας από την πιο λογική πρώτη απαίτηση: Το πολιτικό υποκείμενο αυτής της προσπάθειας με ένα άλλο ανάστημα. Τι σημαίνει αυτό; Συναίσθηση και κατανόηση των δυσκολιών. Κατανόηση του κόσμου γύρω μας. Των προκλήσεων, γεωπολιτικών και άλλων, για τη χώρα και την περιοχή. Συναίσθηση και κατανόηση πως οι δυναμικοί παράγοντες του συστήματος της ευρωατλαντικής υποταγής είναι απέναντι σε όποια «απείθεια», «ανυπακοή», «απειθαρχία». Το στήριγμά μας -πέρα από όποια διεθνή συνεργασία- δεν είναι άλλο από έναν αποφασισμένο να αλλάξει τη μοίρα του λαό.
Συγκρότηση του υποκειμένου
Οι προϋποθέσεις αυτές, η συνειδητοποίησή τους κατ’ αρχήν, σημαίνει σκόπιμη δουλειά στη συγκρότηση αυτού του υποκειμένου. Στην πραγματικότητα μιλάμε για αναγκαίες πρωτοβουλίες που πρέπει να αναληφθούν ως πολιτικές προϋποθέσεις του σχεδίου μας. Άλλωστε, η παρουσίαση του προγράμματος των άμεσων μέτρων στη ΔΕΘ προσανατόλισε τη συζήτηση. Άμεσα μέτρα στήριξης της κοινωνίας και ελπίδες για αλλαγή του οικονομικού κλίματος, στηριγμένου στην οικονομική ενθάρρυνση. Για να κερδηθεί αναγκαίος χρόνος ώστε να γίνουν ουσιαστικότερες ανατροπές. Ανατροπές, που το «κοστολογημένο» μέρος τους, είναι κυρίως πολιτικό. Ανατροπές στο πολιτικό σύστημα, τα ΜΜΕ, τη διακυβέρνηση, τη Δικαιοσύνη, σε πλευρές του «εποικοδομήματος», που θα έλεγαν οι παλαιότεροι, ώστε να μπορείς να λειτουργήσεις. Συγκεντρώνοντας, παράλληλα, δυνάμεις γύρω σου για ακόμα μεγαλύτερες και ουσιαστικότερες παρεμβάσεις. Στην παραγωγή και την ανασυγκρότησή της. Να «κερδηθεί» χρόνος για τη διαπραγμάτευση στο εξωτερικό.
Αυτά που με μια-δυο αράδες σημειώνουμε, απαιτούν να στέκεται δίπλα ένα ολόκληρο κίνημα που τα στηρίζει. Ξανά, ο υποκειμενικός παράγοντας γίνεται το κρίσιμο μέγεθος. Κι, όμως, από την πλευρά μας είναι αυτός ο παράγοντας για τον οποίο κουραζόμαστε λιγότερο – παρά τον κομβικό χαρακτήρα του σε όλες τις στιγμές και σε όλες τις φάσεις του εγχειρήματος.
Ήδη, για παράδειγμα, από την εμπειρία των πρώτων ημερών σε δήμους και περιφέρειες, προκύπτει η ανάγκη να μη «βυθίσουμε» το εγχείρημά μας στην καθημερινότητα τής διαχείρισης, την ίδια στιγμή που είναι και αυτή απαιτητική κι έχουμε πολλά να μάθουμε. Η ανάγκη πολιτικού «οξυγόνου», όμως, φαίνεται από την πρώτη μέρα. Βέβαια, τα πράγματα δεν θα αλλάξουν μονάχα «από επάνω». Την ενεργητική κίνηση των λαϊκών μαζών πρέπει να την προκαλεί η στάση και ο τρόπος σου.
Το σχέδιό μας, για το οποίο κάνουμε λόγο, όπως κι αν το περιγράψει ο καθένας, μόνο ευκολίες δεν προαναγγέλλει. Η στάση μας, όμως, πολλές φορές το υπονομεύει ουσιαστικά, όταν κηρύσσονται εκ του άμβωνος τα «ερχόμαστε» και «είμαστε προ των πυλών». Δείχνουν έλλειψη συναίσθησης των δυσκολιών, αλλά κυρίως δείχνουν ευκολίες. Επικίνδυνες ευκολίες.
Ένα κίνημα που θέλει να εκφράζει τους φτωχούς, τα λαϊκά στρώματα, τη νεολαία, διαμορφώνει συγχρόνως έναν άλλο τρόπο εκδήλωσης, ποιοτικά διαφορετικό από το πολιτικό σύστημα των κυρίαρχων, και στο ύφος και στις μορφές και στη φυσιογνωμία. Κι αυτά «προγραμματικά» θέματα είναι, αν τα εξετάσει κάποιος. Κυρίως, απαιτεί να κλείνει το δρόμο στην ουσιαστική ενσωμάτωση και προσαρμογή, όταν μάλιστα από πλευράς του αντίπαλου στρατόπεδου αποτελεί διακηρυγμένη δεύτερη γραμμή πλεύσης απέναντί σου. Είναι, δηλαδή, το plan b τους, στο οποίο θα επενδύσουν πολλοί «ενεργητικά ουδετερόφιλοι».
Άρα, το βάθος του πολιτικού σχεδίου χρειάζεται διαρκώς να το μετράς, προκειμένου να είσαι πιο κοντά -από άποψη πολιτικών προϋποθέσεων- στο να πετύχεις το διακηρυγμένο. Έτσι, η κριτική είναι οργανικό μέρος της προσπάθειας να μη βαλτώνουμε, ώστε να ανοίγουμε μεγαλύτερους ορίζοντες εφικτούς.
Ανασυγκρότηση σε όλα τα επίπεδα
Η σκοπούμενη πολιτική δραστηριότητα μπορεί να γεννήσει, σήμερα, μια νέα πολιτικοποίηση που έχουμε ανάγκη. Γιατί ποιοι θα μελετήσουν και -με την πρακτική και όχι μόνο εμπειρία τους- θα υλοποιήσουν σχέδια ανασυγκρότησης σε όλα τα επίπεδα; Η ανασυγκρότηση είναι έννοια που δεν χαρακτηρίζει μονάχα τη διαλυμένη παραγωγική μηχανή. Στην Παιδεία, την Υγεία, τον Πολιτισμό, τη διοίκηση, τι χρειαζόμαστε; Μονάχα κάποιες ρυθμίσεις ή κινήματα ανατροπής και διαμόρφωσης μιας κοσμογονίας αναγεννητικής, ώστε να στηριχθούν συνολικά προσπάθειες που θα αλλάξουν τη μοίρα μας; Ποιου έργο είναι αυτό, αν όχι του οργανωμένου και πολιτικοποιημένου λαού;
Αν σήμερα μιλάμε για πραγματικά βήματα, θα σήμαινε πως με μεγάλη φροντίδα ρίχνουμε βάρος στην προετοιμασία ενός καλέσματος, μιας πρόσκλησης κινητοποίησης του λαϊκού παράγοντα, ώστε να προετοιμάσει σε πολύ διαφορετικά επίπεδα τη δημιουργική και ζωογόνα παρέμβασή του. Όχι σαν αυριανό «μηχανισμό εξουσίας», αλλά ως το αναγκαίο πολιτικό και πρακτικό κίνημα που θα ανοίξει δρόμους για τη μεγάλη αλλαγή που επαγγελλόμαστε, εισηγούμαστε, πιστεύουμε. Πρόκειται για τον πραγματικό μας προσανατολισμό: Προετοιμασία ανταπόκρισης στις πολύ δύσκολες συνθήκες.
Η απαίτηση ενός άλλου αναστήματος για τη χώρα και το λαό πρέπει να αντιστοιχηθεί με ένα κίνημα-υποκείμενο των αλλαγών. Γι’ αυτό αξίζει σήμερα να κουραστούμε πολύ. Οι ευκολίες δεν θα μας βοηθήσουν σε τίποτα. Και… κοστολογημένα -καθώς όλα απαιτείται να κοστολογούνται– είναι η πιο… ακριβή από τις προγραμματικές δεσμεύσεις μας.
*Ο Βασίλης Χατζηλάμπρου είναι βουλευτής Αχαΐας του ΣΥΡΙΖΑ (xatzilamprou.wordpress.com)
