Η ουσία των νέων ρυθμίσεων για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια
του Παύλου Δερμενάκη
Η μεθοδευμένη διαδικασία ώστε να αλλάξει χέρια ένα μεγάλο μέρος της περιουσίας του ελληνικού λαού είναι σε πλήρη εξέλιξη. Προχθές (16 Ιουνίου 2014) δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως η απόφαση της Τράπεζας της Ελλάδος με τους κανόνες διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων από τις Τράπεζες. Θα αρχίσει να εφαρμόζεται από την 1/1/2015, δηλαδή από την ημερομηνία λήξης της προστασίας της πρώτης κατοικίας από πλειστηριασμό.
Η απόφαση προβλέπει: α) Τις εσωτερικές διαδικασίες που θα ακολουθούν οι τράπεζες για να παρακολουθούν και να ρυθμίζουν τα προβληματικά δάνεια και β) υποδεικνύει, τυποποιώντας-ομαδοποιώντας τις πλέον ενδεικτικές περιπτώσεις, τις διαδικασίες ρύθμισης των οφειλών. Στην πράξη υποδεικνύει τις διαδικασίες αρπαγής των ακινήτων.
Το όλο κείμενο είναι «κομμένο και ραμμένο» στα μέτρα των τραπεζών, αφού μόνο τις δικές τους ανάγκες υπηρετεί. Ενδεικτικά:
• Τα νοικοκυριά, για μία ακόμα φορά, θα επιβαρυνθούν με το κόστος της ρύθμισης και των συνοδευτικών μέτρων (νέες υποθήκες κ.λπ.).
• Οι δανειολήπτες προσέρχονται στη διαδικασία ρύθμισης με προαπαιτούμενο να βρεθεί λύση για την πλήρη εξόφληση των οφειλών τους (όλοι σχεδόν οι τύποι ρυθμίσεων που αναφέρονται στην απόφαση προϋποθέτουν την πλήρη εξόφληση) όχι δηλαδή «κούρεμα» πλην μιας περίπτωσης που, στην ουσία, περνά στα ψιλά γράμματα.
• Θεσπίζεται η διαδικασία «συμπλήρωσης» της αξίας της υποθήκης συγκριτικά με την οφειλή με την υποθήκη και νέων περιουσιακών στοιχείων.
• Δεν γίνεται καμία αναφορά στις πραγματικές ανάγκες διαβίωσης των δανειοληπτών, για τη διατήρηση εντός επιπέδου αξιοπρεπούς διαβίωσης αυτών και των οικογενειών τους.
• Δεν υπάρχει ένας ορατός ορίζοντας αποπληρωμής των χρεών. Δηλαδή, η οφειλή θα είναι συνεχής έως την αποπληρωμή της ή την κατάσχεση-πλειστηριασμό και ενδεχόμενα ακόμα και μετά από αυτό.
• Θεσπίζεται υποχρέωση, στην περίπτωση της εθελοντικής απόδοσης ακινήτου ή κατάσχεσης-πλειστηριασμού η συνέχιση της υποχρέωσης εάν από το τίμημα πώλησης δεν εξοφλείται ολόκληρη η τρέχουσα οφειλή
Στην απόφαση προβλέπονται δύο τύποι ρύθμισης:
Προσωρινές λύσεις, για περίοδο κυρίως έως 5ετία με μειωμένες καταβολές τόκων ή/και χρεολυσίων και στη λήξη της περιόδου επαναδιαπραγμάτευση για την οριστική λύση, και
Οριστικές λύσεις(!) όπου μεταξύ άλλων προβλέπονται: «Εθελοντική Παράδοση Ενυπόθηκου Ακινήτου», «Πώληση και ενοικίαση», «Ανταλλαγή με στεγαστικό δάνειο μικρότερης αξίας», «Ρευστοποίηση Εξασφαλίσεων», «Δικαστικές/Νομικές Ενέργειες». Σε όλες τις περιπτώσεις ο δανειολήπτης χάνει το περιουσιακό του στοιχείο και ενδεχομένως συνεχίζει να έχει οφειλή στην τράπεζα.
Λαμβάνοντας υπ’ όψιν την εμπειρία μας από την πορεία: α) της οικονομίας και των σχετικών δεικτών, β) των εισοδημάτων και γ) των μέχρι σήμερα ρυθμίσεων των δανείων αλλά και εκτιμώντας το μέλλον, προκύπτει για πολλοστή φορά ένα συμπέρασμα. Τα δάνεια που δόθηκαν σε άλλες συνθήκες, της οικονομίας και των δανειοληπτών, δεν μπορούν να εξοφληθούν στο ορατό μέλλον, καθώς για πολλά από τα επόμενα έτη, δεν προβλέπεται να υπάρχουν συνθήκες εισοδημάτων τέτοιες που να επιτρέπουν την ομαλή αποπληρωμή τους. Συνεπώς, οι όποιες «Προσωρινές λύσεις» θα είναι πράγματι προσωρινές, οι δανειολήπτες θα συνεχίζουν να πληρώνουν, για να έρθει η στιγμή που οι τράπεζες θα απαιτήσουν να περάσουν στις οριστικές λύσεις, δηλαδή στην κατάσχεση της περιουσίας. Έτσι και θα συνεχίζουν να πληρώνουν για μια μεγάλη περίοδο για την εξυπηρέτηση του δανείου και θα χάσουν τα ακίνητα, με ενδεχόμενο να βρεθούν ακόμα και μετά να έχουν οφειλή προς την τράπεζα. Με αυτό τον τρόπο (της αρπαγής και της ακίνητης περιουσίας του λαού) θα ολοκληρωθεί το έγκλημα εις βάρος του, που ξεκίνησε με τα μνημόνια. Όπως, αντίστοιχα, συνέβη πριν από 15 χρόνια με το Χρηματιστήριο. Μόνο που τότε η υπόθεση αφορούσε λίγες χιλιάδες «επενδυτών», ενώ τώρα αφορά το σύνολο σχεδόν της ελληνικής κοινωνίας.
Η απάντηση στη λύση του προβλήματος όχι με τους όρους που θέτουν τρόϊκα, κυβέρνηση, τράπεζες αλλά με όρους κοινωνίας είναι:
• Σεισάχθεια για να ανακουφιστούν οι δανειολήπτες, να διαμορφωθούν προϋποθέσεις για την ανάκαμψη της οικονομίας και να δημιουργηθεί ένα σταθερό πλαίσιο εξυγίανσης των ισολογισμών των τραπεζών, οι οποίες, ας μην το ξεχνάμε, ανήκουν στον ελληνικό λαό.
• Σύνδεση της όποιας αποπληρωμής των δανείων με το εισόδημα, την κατάσταση του δανειολήπτη ώστε να μπορεί να εξυπηρετεί το δάνειο ή ένα μέρος του δανείου και, παράλληλα, να μπορεί να επιβιώνει αξιοπρεπώς ή/και να συνεχίζει την παραγωγική του δραστηριότητα (αγρότες, μικροεπαγγελματίες).
• Απαγορεύεται η απαλλοτρίωση της πρώτης κατοικίας με βάση τις υπάρχουσες στεγαστικές ανάγκες της συγκεκριμένης οικογένειας και δεν λαμβάνονται υπ’ όψιν περιουσιακά στοιχεία χαμηλής αξίας που έχουν προέλθει από κληρονομιά και βρίσκονται στην επαρχία.
Τέλος, αποτελεί πρόκληση αυτοί που («κυβέρνηση» και Διοίκηση της Τράπεζας της Ελλάδας) προχώρησαν στη συμφωνία για κούρεμα του ελληνικού δημόσιου χρέους (PSI) και σήμερα «αγωνίζονται» για την εκ νέου διαγραφή του, προκειμένου να παρατείνουν την παρουσία τους στην εξουσία, να αρνούνται στο λαό το ίδιο δικαίωμα, της διαγραφής μέρους του χρέους του, και να θεσμοθετούν κανόνες και διαδικασίες για να του αρπάξουν την περιουσία που με κόπο δημιούργησε.
* Ο Παύλος Δερμενάκης είναι M.Sc. οικονομολόγος – ερευνητής
