Μια περιδιάβαση στο βιβλίο της ιστορικού Τασούλας Βερβενιώτη: Η γυναίκα της Αντίστασης. Του Γιώργου Ι. Βοϊκλή
Από τις Eκδόσεις Κουκκίδα εκδόθηκε, πρόσφατα, σε δεύτερη έκδοση, είκοσι χρόνια μετά την -εξαντλημένη από καιρό- πρώτη του έκδοση, το βιβλίο της Τασούλας Βερβενιώτη με τίτλο Η γυναίκα της Αντίστασης-Η είσοδος των γυναικών στην πολιτική.
Αναφερόμενη στον υπότιτλο του βιβλίου της η συγγραφέας, σημειώνει στον πρόλογο της πρώτης του έκδοσης:
«Το κίνημα της Αντίστασης αποτελεί το μαζικότερο πολιτικό κίνημα της Eλληνικής Iστορίας και ταυτόχρονα οριακό σημείο για την ελληνική Aριστερά και την κοινωνική θέση της γυναίκας». Και στη σελ. 111 συμπληρώνει: «Στο κίνημα της Αντίστασης είναι η πρώτη φορά που οι γυναίκες στην Ελλάδα συμμετέχουν μαζικά σε οργανώσεις και παίρνουν μέρος στην άσκηση της πολιτικής. Και αυτή η συμμετοχή είναι κάπως απρόσμενη, αν σκεφτεί κανείς ότι πριν απ’ τον πόλεμο ήταν πολιτικά, νομικά, οικονομικά και κοινωνικά περιορισμένες».
Η τεκμηρίωση αυτού του ισχυρισμού της, πέρα από την έρευνά της σε αρχεία, στον αντιστασιακό Τύπο και στη σχετική βιβλιογραφία, περιλαμβάνει και 47 προφορικές μαρτυρίες, οι 39 από τις οποίες είναι γυναικών που πήραν μέρος στην Εθνική Αντίσταση της περιόδου 1941-1944.
H συγγραφέας στον πρόλογο της πρώτης έκδοσης του βιβλίου της επισημαίνει: «Συγκέντρωσα από τον αντιστασιακό Τύπο σπυρί-σπυρί τις ειδήσεις που αφορούσαν τη δράση των γυναικών, μίλησα μαζί τους, προσπαθώντας να δω, να καταλάβω και να καταγράψω την ιστορία τους».
Στο θέμα αυτό επανέρχεται στον πρόλογο της δεύτερης έκδοσης επισημαίνοντας: «Ίσως είναι το πρώτο βιβλίο που στη βιβλιογραφία του περιέχει μια λίστα με αφηγήσεις, οι οποίες συνεισφέρουν στη μελέτη με τις προφορικές τους μαρτυρίες».
Οι συνθήκες και ο τρόπος με τον οποίο συντελέστηκε η μαζική πολιτικοποίηση των γυναικών στη διάρκεια της Κατοχής, αποτελούν τον κεντρικό άξονα της έρευνας της Τ.Β. που διατρέχει όλα τα κεφάλαια του βιβλίου της και όχι μόνο το τέταρτο, που αναφέρεται αποκλειστικά στη δράση των γυναικών στις ΕΑΜικές αντιστασιακές οργανώσεις(σελ. 211-346). Το καταστάλαγμα αυτής της έρευνας συμπυκνώνεται στη σελ. 212: Η συμμετοχή των γυναικών στις οργανώσεις, ενώ στην αρχή ξεκινά με αργό ρυθμό, τον τελευταίο χρόνο της Κατοχής αυξάνεται με ρυθμό γεωμετρικής προόδου. Αρχικά η πλειονότητα των γυναικών συμμετέχει στην Αντίσταση, προεκτείνοντας το ρόλο της νοικοκυράς και της μητέρας. Την άνοιξη του 1943, όμως, στην Αθήνα παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στις διαδηλώσεις. Η μαζικότερη και δυναμικότερη εμφάνιση των γυναικών στην Αντίσταση γίνεται ακριβώς στην πιο οδυνηρή φάση της Κατοχής. Σ’ αυτή τη φάση σχηματίζονται οι διμοιρίες ανταρτισσών και οι γυναίκες αναλαμβάνουν επικίνδυνα ή αντρικά καθήκοντα.
Είκοσι χρόνια μετά την πρώτη του έκδοση και επτά δεκαετίες μετά τα γεγονότα στα οποία αναφέρεται, την επανέκδοση του βιβλίου καθιστά επίκαιρη η πολύμορφη κρίση που διέρχεται η χώρα μας, για το ξεπέρασμα της οποίας αποφασιστικός ρόλος ανήκει στις γυναίκες.
