Eπιμέλεια: Γιάννης Σχίζας
Ζωή υπάρχει κι αλλού
Την απόλυτη βεβαιότητά του εκφράζει, με συνέντευξή του στην βρετανική Telegraph, ο επιστημονικός διευθυντής της NASA, Τζιμ Γκριν, ο οποίος συγκεκριμένα υποστηρίζει ότι είμαστε μια ανάσα από την ανακάλυψη ζωής στον Άρη.
Την «επαναστατική» ανακάλυψη, όπως την χαρακτηρίζει, αναμένεται να κάνουν οι κοινές επιχειρήσεις NASA και ESA (Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος) με την αποστολή τους στον Άρη το ερχόμενο καλοκαίρι.
«Θα είναι όπως όταν ο Κοπέρνικος δήλωσε πως “η γη γυρίζει’”. Η απόλυτη επανάσταση. Θα ξεκινήσει νέο τρόπο σκέψης», δηλώνει χαρακτηριστικά ο δρ. Γκριν.
Μετά από εργασία 38 χρόνων στη NASA, πιστεύει πως μικροοργανισμοί μπορούν να βρεθούν και σε άλλους πλανήτες εκτός από τον Άρη, όπως στον Τιτάνα, τον δορυφόρο του Κρόνου. Κάποιοι πιστεύουν πως ενδεχομένως να έρθουμε αντιμέτωποι με ολόκληρους πολιτισμούς σε όχι και τόσο απομακρυσμένους πλανήτες του γαλαξία μας.
Tο ρόβερ της Ευρώπης αναμένεται να προσγειωθεί στον κόκκινο πλανήτη τον Μάρτιο του 2021, προκειμένου να πραγματοποιεί γεωτρήσεις δύο και πλέον μέτρων στο έδαφος, συλλέγοντας δείγμα και αναλύοντας τα στο κινητό εργαστήριο που διαθέτει στο εσωτερικό του.
Αντίστοιχα, το πρόγραμμα Άρης 2020 της NASA, αναμένεται να πραγματοποιήσει γεωτρήσεις σε βραχώδεις σχηματισμούς στον Άρη, συλλέγοντας δείγμα σε δοκιμαστικούς σωλήνες που θα επιστρέψει για μελέτη στη Γη.
Οι επιστήμονες αναζητούν μεταλλικά στοιχεία, 300 τον αριθμό, τα οποία μπορούν να παραχθούν μόνο όπου υπάρχει ζωή. Οι έρευνες θα πραγματοποιηθούν σε σημείο όπου εικάζεται πως υπήρχε ένας μεγάλος ωκεανός πριν από εκατομμύρια χρόνια, τότε που ο Άρης ήταν μπλε όπως και η Γη.
Σεισμοί στον Άρη
Ο «Κόκκινος Πλανήτης» είναι γεμάτος από μικρούς θορύβους που πλέον μπορούν να καταγραφούν και να τους ακούσουμε από απόσταση 225 εκ. χιλιομέτρων – όσο ακριβώς απέχει ο Άρης από τη Γη.
Όλα αυτά συμβαίνουν χάρη στην αποστολή της αμερικανικής Εθνικής Υπηρεσίας Διαστήματος (NASA) υπό την ονομασία InSight. Πρόκειται για ηχητικά σήματα που καταγράφει ο σεισμογράφος τού μη επανδρωμένου στατικού ανιχνευτή. Η συσκευή ονομάζεται «Σεισμικό Πείραμα για την Εσωτερική Δομή» και είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη, ώστε να αντιλαμβάνεται ακόμη και τις πλέον ανεπαίσθητες δονήσεις.
Ο μη επανδρωμένος ανιχνευτής προσγειώθηκε στην επιφάνεια του Άρη τον Νοέμβριο του 2018 και τοποθέτησε τον σεισμογράφο τον Φεβρουάριο του 2019. Αλλά ο «Κόκκινος Πλανήτης» δεν παρήγε κανέναν απολύτως ήχο, τουλάχιστον μέχρι τον Απρίλιο.
Ήταν τότε ακριβώς που συνέβη κάτι παράξενο: Στις 6 Απριλίου ο σεισμογράφος κατέγραψε ένα σεισμικό σήμα. Η επιστημονική ομάδα του InSight εκτιμά πως ο ήχος αυτός ήταν ένας σεισμός που σημειώθηκε κάτω από την επιφάνεια του πλανήτη, παρά κάτι άλλο. Ωστόσο, το σήμα είχε υψηλή συχνότητα και δεν έμοιαζε με οτιδήποτε άλλο είχε καταγραφεί μέχρι τότε. Ο σεισμογράφος εντόπισε περισσότερα από 100 τέτοια περιστατικά από τον Απρίλιο, με τους επιστήμονες να εκτιμούν πως τα 21 από αυτά θα μπορούσαν να είναι σεισμοί.
Ακολούθως, η NASA κοινοποίησε κάποιες καταγραφές βοών και αντηχήσεων που είχε κατορθώσει να συλλάβει ο σεισμογράφος τον Μάιο και τον Ιούλιο. Και τις δύο φορές, τα σήματα αυτά παρατηρήθηκαν κάτω από το εύρος της ανθρώπινης ακοής, αλλά τέθηκαν υπό επεξεργασία, ώστε να μπορούν να γίνουν αντιληπτά και από τον άνθρωπο. Τον Μάιο η δόνηση είχε μέγεθος 3,7 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ, ενώ ο αντίστοιχος σεισμός του Ιουλίου μετρήθηκε στα 3,3 Ρίχτερ.
Ο Άρης δεν διαθέτει τεκτονικές πλάκες, οι οποίες θεωρούνται ως η βασική αιτία πρόκλησης των σεισμών στη Γη. Οι σεισμοί στον Άρη προκαλούνται από την ψύξη και το φαινόμενο της συστολής, που προκαλεί ρωγμές στο φλοιό του πλανήτη.
Η επιφάνεια του «Κόκκινου Πλανήτη» είναι γεμάτη από κρατήρες, γεγονός που επιτρέπει στους σεισμούς να διαρκούν έως και περίπου ένα λεπτό. Αντίθετα, στη Γη, οι σεισμοί διαρκούν συνήθως μερικά δευτερόλεπτα.
Το Δεκέμβριο του 2018, το InSight εντόπισε τον ήχο του ανέμου στον Άρη.
Ο Κύπριος ερευνητής του Imperial College στο Λονδίνο και μέλος της αποστολής του Insight, Κωνσταντίνος Χαραλάμπους, μιλώντας στο CNNi, δήλωσε: «Ήταν συναρπαστικό, ιδίως στην αρχή, να ακούει κανείς τις πρώτες δονήσεις από το όχημα προσεδάφισης. Φαντάζεσαι τι πραγματικά συμβαίνει στον Άρη, καθώς το InSight στέκεται στο ανοικτό τοπίο».
Ο άνεμος δυναμώνει κατά τη διάρκεια της ημέρας κι έτσι είναι πιο εύκολο για τους επιστήμονες να ακούσουν τις σεισμικές δονήσεις κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Σε ένα από τα ηχητικά δείγματα, μπορεί να ακουστεί ακόμη κι ένα περίεργο σφύριγμα: Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι πρόκειται για παρεμβολή στα ηλεκτρονικά συστήματα του σεισμογράφου.
Η αποστολή InSight έχει διάρκεια δύο ετών, με στόχο την εξερεύνηση ενός μέρους του Άρη, για το οποίο δεν γνωρίζουμε και πολλά: το εσωτερικό του.
Υπεραλίευση
Για πρώτη φορά στην Ελλάδα επαγγελματίες ψαράδες, οι επικεφαλής των έντεκα Φορέων Διαχείρισης Θαλασσίων Προστατευόμενων Περιοχών, εκπρόσωποι της επιστημονικής κοινότητας, της τοπικής αυτοδιοίκησης, του Λιμενικού και περιβαλλοντικών ΜΚΟ κάθισαν στο ίδιο τραπέζι, προκειμένου να αναλάβουν δράση για την υπεραλίευση.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, το 80% των θαλασσίων ειδών στη Μεσόγειο απειλούνται από την υπεραλίευση.
Οι πλέον αρμόδιοι συναντήθηκαν στο πρώτο ελληνικό Θαλάσσιο Πάρκο, σε μία από τις μεγαλύτερες προστατευόμενες περιοχές της Μεσογείου για να βρουν λύσεις για τη σωτηρία των ελληνικών θαλασσών.
Με πρωτοβουλία του Ιδρύματος Thalassa, στο Πατητήρι της Αλοννήσου, από τις 30 Σεπτεμβρίου έως την 1η Οκτωβρίου, κατέληξαν σε συγκεκριμένη δέσμη μέτρων, την οποία και θα προτείνουν στην Πολιτεία.
Όπως αναφέρει το ΑΠΕ, στο επίκεντρο τέθηκαν η ανάγκη αυστηροποίησης των ελέγχων, η εφαρμογή της νομοθεσίας, η –σε περιπτώσεις– πλήρης απαγόρευση του ψαρέματος, η ενίσχυση του θεσμικού πλαισίου και η προώθηση του αλιευτικού τουρισμού.
