Πώς άλλαξε στάση η Δύση απέναντι στον Μουγκάμπε
Εκλογές διεξάγονται στη Ζιμπάμπουε στις 31 Ιούλη: μακριά από τα φώτα της αρνητικής δημοσιότητας όπως το 2002 (μεσούσης της εκστρατείας κατάληψης της γης των λευκών αποίκων από τους βετεράνους της ανεξαρτησίας), ή όπως το 2008 (διαρκούσης της κρίσης υπερπληθωρισμού, που τα δυτικά ΜΜΕ απέδιδαν στη νομιμοποίηση της κατάληψης και την πτώση στην αγροτική παραγωγή «ελλείψει τεχνογνωσίας από τους μαύρους»)… Έκτοτε, και αφού η τελευταία βρετανική αποικία στην Αφρική υιοθέτησε πρακτικά το δολάριο ως νόμισμα, η αντιμετώπιση του προέδρου Ρόμπερτ Μουγκάμπε έχει αλλάξει. Από τον Απρίλη, έχουν συρρεύσει ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ Andrew Young, καλώντας σε άρση των κυρώσεων, ο αιδεσιμότατος Τζέσε Τζάκσον, ευρωβουλευτές, βρετανοί αξιωματούχοι, ενώ η Ε.Ε. έχει ήδη άρει μερικές κυρώσεις εναντίον της Ζιμπάμπουε.
Δίνοντας από το 2009 την πρωθυπουργία στον προωθούμενο από τη Δύση Μόργκαν Τσβανγκιράι και έχοντας συμφωνήσει μαζί του σε ένα Σύνταγμα που αναδιαρθρώνει (τυπικά) τις δυνάμεις ασφαλείας, ο άλλοτε απεικονιζόμενος ως «Αφρικανός Χίτλερ» έγινε αίφνης ο «πατέρας ενός έθνους» (Guardian, 10/5) που «είχε δίκιο» και ο οποίος «αν δεν υπήρχε, θα έπρεπε να τον είχαμε εφεύρει» (Petina Gappah, ίδρυμα Open Society). Τα δυτικά ΜΜΕ, μάλιστα, εκθειάζουν βιβλίο (Zimbabwe Takes Back Its Land) που στοιχειοθετεί πως τελικά… δεν ήταν υπεύθυνες για την οικονομική κρίση οι καταλήψεις γης. Αντίθετα, αυτές αξιοποίησαν ανεκμετάλλευτες εκτάσεις. Όσο για τον άλλοτε αρχισυνδικαλιστή Τσβανγκιράι, υφίσταται το κόστος της διακυβέρνησης και «σαν στυμμένη λεμονόκουπα» κατηγορείται πλέον και από τα δυτικά ΜΜΕ για διαφθορά, καλή ζωή, ακόμα και για ερωτικά σκάνδαλα.
Πώς εξηγείται όμως αυτή η στροφή της Δύσης; Επί όσο καιρό αυτή απομόνωνε την πλούσια σε διαμάντια και πλατίνα χώρα (2η σε αποθέματα παγκοσμίως), ο πρόεδρός της έδινε στην Κίνα το «ελευθέρας» σε επενδύσεις και δάνεια. Έτσι, η Sinosteel απέκτησε το 92% της βιομηχανίας σιδηροχρωμίου Zimasco, η Sino-Cement την τσιμεντοβιομηχανία Sino-Zim, οι ZTE και Huawei ανέλαβαν έργα τηλεπικοινωνιών κλπ. Η Κίνα, σε αντάλλαγμα, στήριζε στον ΟΗΕ τον Μουγκάμπε, ενώ επίσης εξόπλιζε το στρατό της χώρας. Η Δύση, διδασκόμενη και από το «μάθημα» της Μιανμάρ, συνειδητοποιεί πως οι κυρώσεις οδηγούν τις χώρες στην αγκαλιά της Κίνας, ειδικά στην Αφρική, επιδιδόμενη πλέον σε αγώνα δρόμου για να καλύψει το χαμένο έδαφος. Οι παρεμβάσεις γίνονται πια έμμεσα, όπως με κατευθυνόμενα δημοσιεύματα που καλούν την κυβέρνηση να εφαρμόσει και στις υπό κινεζικό έλεγχο επιχειρήσεις, το μέτρο της «εθνικοποίησης» του 51% των μετοχών.
Παρότι οι εκλογές θα διεξαχθούν υπό επιτήρηση και χρηματοδότηση της διεθνούς κοινότητας (με επικεφαλής τη Νότια Αφρική) που επιθυμούσε αναβολή λόγω ελλιπούς προετοιμασίας, πολλοί εκτιμούν πως δεν έχει συμφέρον να προσφύγει σε μαζική βία ο 89χρονος πλέον Μουγκάμπε. «Έτσι κι αλλιώς, μάλλον θα κερδίσει», λόγω της διατήρησης του ελέγχου του κρατικού μηχανισμού, της σχετικής παθητικότητας που προκλήθηκε από τις παρατεταμένες διαπραγματεύσεις κορυφής για το Σύνταγμα που μόλις το Μάη εγκρίθηκε, και της πτώσης της δημοτικότητας του Τσβανγκιράι, ο οποίος δήλωσε πως συμμετέχει στις εκλογές «με βαριά καρδιά». Σε κάθε περίπτωση, πάντως, τα δυτικά ΜΜΕ θα σιωπήσουν σε περιστατικά βίας όπως αυτό εναντίον 52 μελών της αριστερής οργάνωσης IST που συνελήφθησαν σε προβολή ντοκιμαντέρ για την Αραβική Άνοιξη, ένα εκ των οποίων πέθανε φυλακισμένο.
Πέτρος Αλ Αχμάρ
