Προδημοσίευση από το νέο βιβλίο του Ευτύχη Μπιτσάκη που κυκλοφορεί τις επόμενες μέρες από τις Εκδόσεις Άγρα
Γέννηση καὶ θάνατος ἀστέρων. Δημιουργία βαρέων στοιχείων. Τὸ ἡλιακό μας σύστημα ὑποτίθεται ὅτι δημιουργήθηκα πρὶν ἀπὸ 4,566 δισεκατομμύρια ἔτη, δηλαδὴ 9 δισεκατομμύρια ἔτη μετὰ τὴ Μεγάλη Ἔκρηξη.
Ἡ «συνάντηση» τοῦ μικροῦ μὲ τὸ μέγα, δηλαδὴ τῆς μικροφυσικῆς μὲ τὴν Κοσμολογία, ἔδωσε φυσικὸ περιεχόμενο στὸ μαθηματικὸ πλαίσιο τῆς Κοσμολογίας, ἡ ὁποία γίνεται φυσικὴ ἐπιστήμη: τοπικὴ περιγραφὴ καὶ ἑρμηνεία μέρους τοῦ Σύμπαντος. Ὅρος γιὰ νὰ ἀποκληθεῖ πράγματι φυσικὴ ἐπιστήμη ἡ Κοσμολογία εἶναι νὰ δεχτεῖ αὐτὸ ποὺ εἶναι: μιὰ τοπικὴ ἐπιστήμη.
Ἀναφερθήκαμε στὶς ἐνδείξεις γιὰ δημιουργία ὕλης στὸ προσιτὸ μέρος τοῦ Σύμπαντος. Πρόκειται γιὰ ἐξαιρετικὰ τολμηρὴ ὑπόθεση, ποὺ θὰ μποροῦσε νὰ συσχετιστεῖ μὲ τὶς Γραφές, οἱ ὁποῖες, στερούμενες λογικῶν ἐπιχειρημάτων, θὰ ὑποστήριζαν ὅτι ὁ θεὸς συνεχίζει τὴ Δημιουργία. Φυσικά, οἱ πρωταγωνιστὲς τῆς ὑπόθεσης δὲν ἐπιχειροῦν τέτοιο συσχετισμό. Δὲν πρόκειται γιὰ θεϊκὴ ἐπέμβαση (ποὺ θὰ διέψευδε καὶ τὴ γνωσιολογία τοῦ Καρτέσιου!). Κατὰ τὸν Χάλτον Ἂρπ ὑπάρχει λύση γενικότερη ἀπὸ τὴν παραδοσιακὴ τοῦ Φρήντμαν. Ἡ λύση αὐτὴ ἐπιτρέπει τὴ δημιουργία ὕλης, σὲ ὁποιαδήποτε ἐποχὴ τοῦ Σύμπαντος.3 Ἡ νέα ὕλη δημιουργεῖται μὲ σχεδὸν μηδενικὴ μάζα καὶ μετατοπίζεται μὲ ταχύτητα σχεδὸν ἴση μὲ τὴν ταχύτητα τοῦ φωτός. Μὲ τὸ χρόνο ἡ μάζα αὐξάνει καὶ ἡ ταχύτητα μειώνεται. Οἱ μεγάλες μετατοπίσεις τῆς νέας μάζας ἀπὸ τὸ ἐρυθρὸ ἀντιφάσκουν, σύμφωνα μὲ αὐτὴ τὴν ὑπόθεση, μὲ τὴ διαστολὴ τοῦ Σύμπαντος. Ἐπίσης, κατὰ τοὺς Ἄρπ, Νάρλικαρ καὶ Ράντεκε, στὸν ἐξωγαλαξιακὸ χῶρο ὑπάρχουν δραστήρια κέντρα, τὰ ὁποῖα ἐξακοντίζουν σωματίδια καὶ κβάντα.
8. Ἡ ὕλη καὶ τὸ κενὸ
Ἡ Κοσμολογία τοῦ οἱονεὶ στάσιμου Σύμπαντος προβλέπει τὴν ὕπαρξη ἑνὸς Σύμπαντος χωρὶς ἀρχὴ καὶ τέλος, μὲ δημιουργία μάζας. Ἡ μάζα αὐτὴ δὲν δημιουργεῖται ἀκαριαῖα, ἀντίθετα μὲ ὅ,τι προβλέπει ἡ ὑπόθεση τῆς Μεγάλης Ἔκρηξης. Κατὰ τὸν Ἄρπ, τὸ Σύμπαν δὲν διαστέλλεται καὶ δὲν ὑπάρχει δημιουργία ex nihilo. Ἡ μόνη θεωρία, κατὰ τὸν Ἄρπ, ἡ ὁποία μπορεῖ νὰ ἑρμηνεύσει τὰ ἐμπειρικὰ δεδομένα, προϋποθέτει τὴ θεωρία τῶν Χόυλ καὶ Νάρλικαρ γιὰ τὴ μεταβολὴ τῆς μάζας. Σύμφωνα μὲ αὐτὴ τὴ θεωρία, ἡ ἐνδογενὴς μετατόπιση πρὸς τὸ ἐρυθρὸ εἶναι ἡ ἄμεση συνέπεια τῆς ἐπεισοδιακῆς δημιουργίας ὕλης σὲ ἀρχικὴ κατάσταση μὲ μηδενικὴ μάζα.
Ἡ ἄποψη ὅτι στὸ Σύμπαν δημιουργεῖται ὕλη ἔγινε περισσότερο πιθανὴ χάρη στὰ νέα ἐπιτεύγματα τῆς παρατηρησιακῆς κοσμολογίας, τὰ ὁποῖα μὲ τὴ σειρά τους ὀφείλονταν στὰ νέα ἰσχυρὰ μέσα παρατήρησης. Ἡ ἄποψη ὅμως ὅτι δημιουργεῖται ὕλη στὸ Σύμπαν εἶναι παλαιότερη. Ἤδη, τὸ 1968 ὁ διαπρεπὴς Ἄγγλος ἀστροφυσικὸς Μπόντι, ἔγραφε γιὰ τὸ πρότυπο τῆς σταθερᾶς καταστάσεως: «Ἡ θεμελιώδης παραδοχὴ τῆς θεωρίας εἶναι ὅτι τὸ Σύμπαν παρουσιάζει σὲ μεγάλη κλίμακα ἀμετάβλητη μορφή. Ἐφόσον τὸ Σύμπαν (μὲ βάση τὴ θερμοδυναμικὴ) πρέπει νὰ διαστέλλεται, πρέπει νὰ δημιουργεῖται συνεχῶς νέα ὕλη, ἔτσι ὥστε ἡ πυκνότητά της νὰ παραμένει σταθερή. Τὸ πιὸ νέο χαρακτηριστικὸ αὐτῆς τῆς θεωρίας εἶναι ἡ δημιουργία ὕλης».
Ὁ Χόυλ, συνδημιουργὸς τοῦ προτύπου τοῦ στάσιμου Σύμπαντος, ὑποστήριζε τὸ 1994 ὅτι ἡ νεοδημιουργούμενη ὕλη προκύπτει ἀπὸ ἕνα κβαντικὸ πεδίο, ἀπ’ὅπου ἀναδύονται ὑλικὰ σωμάτια. Καὶ κατὰ τὸν Χόυλ, πρόκειται γιὰ φυσικὸ καὶ ὄχι γιὰ μεταφυσικὸ φαινόμενο. Τὴν ἴδια ἐποχὴ (1991) ὁ γνωστὸς Σοβιετικὸς φυσικὸς Τερλέτσκι ἀναφερόμενος στὸ πρότυπο τοῦ στάσιμου σύμπαντος τῶν Χόυλ, Μπόντι καὶ Γκόλντ, ὑποστήριζε ὅτι στὸ χωρὶς ἀρχὴ καὶ διαστελλόμενο Σύμπαν δημιουργεῖται συνεχῶς ὕλη ἀπὸ τὸ κενό. Τὰ ὑλικὰ σωμάτια κατὰ τὸν Τερλέτσκι γεννιοῦνται ἀπὸ τὸ καθαρὸ κενὸ ἀνὰ ζεύγη: 2 θετικὰ καὶ 2 ἀρνητικά. Συνέπεια: Ἡ συνολικὴ μάζα τοῦ Σύμπαντος εἶναι ἴση μὲ μηδέν. Ὁ Τερλέτσκι, τέλος, ὑποστήριζε ὅτι ἡ ὕπαρξη ὕλης μὲ ἀρνητικὴ μάζα μπορεῖ νὰ ἀντικαταστήσει τὴν ὑπόθεση γιὰ δημιουργία ὕλης.
Οἱ προηγούμενες τολμηρὲς ἀπόψεις εἶναι θεωρητικές. Ἀλλὰ ἡ ἄποψη τοῦ Ἂρπ ὅτι οἱ γενικότερες λύσεις τῆς Γενικῆς Θεωρίας τῆς Σχετικότητας ἐπιτρέπουν τὴ δημιουργία ὕλης σὲ ὁποιαδήποτε περιοχὴ τοῦ Σύμπαντος, μὲ ἀρχικὴ ὑψηλὴ μετατόπιση πρὸς τὸ ἐρυθρό, ἡ ὁποία μειώνεται μὲ τὸ χρόνο, εἶναι θεμελιωμένη θεωρητικά, καὶ ἐπίσης στηρίζεται σὲ πρόσφατα παρατηρησιακὰ δεδομένα.
Ἂς στραφοῦμε νοερὰ πρὸς τὰ πίσω: Μυθικὲς κοσμογονίες μὲ ὀρθολογικοὺς πυρῆνες. Κοσμολογίες ποὺ ἑρμηνεύουν τὰ φυσικὰ φαινόμενα μὲ φυσικὰ αἴτια, ἀλλὰ ποὺ περιέχουν κατάλοιπα τῶν μυθικῶν κοσμογονιῶν. Ἐπιστήμη: Μηχανιστικὴ ἀντίληψη ἑνὸς στάσιμου Σύμπαντος, μὲ αἰώνιες, ἀνιστορικὲς μορφὲς ὕλης, δημιουργημένου ἀπὸ τὸν θεὸ ἢ αὐθύπαρκτου. Στὴ συνέχεια, δομὴ τοῦ ἀτόμου. Ἐποχὴ τῶν μεταστοιχειώσεων. Μικροσωμάτια, ἀλληλομετατροπὲς τῶν μικροσωματίων, νόμοι διατήρησης καὶ μετασχηματισμοῦ. Ἑνότητα ποὺ συνυπάρχει μὲ τὴ διαφορὰ καὶ τὴν ἀντίθεση. Συνάντηση τῆς Μικροφυσικῆς μὲ τὴν Κοσμολογία. Δημιουργία κοσμολογικῶν προτύπων. Διαφορετικὲς προσεγγίσεις, διαφορετικὰ πρότυπα, «ἱστορία τελειωμένη, ἱστορία ἀτελείωτη». Ὅμως, κοινὴ συμφωνία: Ἱστορικότητα τῶν μορφῶν τῆς ὕλης. Ἒν τὸ πᾶν, σὲ ἀέναη μεταμόρφωση, ἀκολουθώντας τὸ βέλος τοῦ χρόνου. Καὶ τώρα: Δημιουργία Ὕλης. Ἀπὸ ποῦ; Καὶ πῶς; Ἀπὸ τὸ κενό!
Τὸ κενὸ τῆς σημερινῆς Φυσικῆς καὶ τῆς Κοσμολογίας δὲν εἶναι τὸ κενό του Δημόκριτου καὶ τοῦ Νεύτωνα. Δὲν εἶναι τὸ μὴ ὄν. Σειρὰ φαινομένων καὶ ὑποθέσεων, ὅπως ἔχουμε σημειώσει, ἐνισχύουν τὴν ἄποψη ὅτι τὸ κενὸ εἶναι μέσον, ἕνα εἶδος ὠκεανοῦ, τὸ ὁποῖο ἀλληλεπιδρᾶ μὲ τὸ κβαντικὸ ἐπίπεδο καὶ ἀπὸ τὸ ὁποῖο ἀναδύονται σωμάτια στὸ κβαντικὸ ἐπίπεδο καὶ στοὺς ἀπέραντους χώρους τοῦ Σύμπαντος. Σημειώνουμε τὶς πιὸ συγκεκριμένες περιπτώσεις.
Ὅπως ἔχουμε ἤδη ἀναφέρει, τὸ 1928 ὁ Ντιρὰκ θεώρησε τὸ κενὸ ὄχι ὡς τὸ «μὴ ὄν», ἀλλὰ ὡς μέσον μὲ ἀρνητικὴ ἐνέργεια καὶ διατύπωσε τὴν ὑπόθεση ὅτι, ἂν βομβαρδίσουμε τὸ κενὸ μὲ ἰσχυρὰ κβάντα ἀκτινοβολίας, ἀπὸ τὸ κενὸ θὰ προκύψει ἕνα ἀρνητικὸ ἠλεκτρόνιο καὶ ἡ «ὀπὴ» θὰ ἀντιστοιχεῖ σὲ ἕνα θετικὸ ἠλεκτρόνιο (ποζιτρόνιο). Τὸ ποζιτρόνιο ἀνακαλύφθηκε στὴ συνέχεια. Ἐπίσης, τὸ 1947 οἱ Λὰμπ καὶ Ράδερφορντ διαπίστωσαν μία ἐλαφρὰ μετατόπιση τοῦ φάσματος τοῦ ὑδρογόνου. Ἡ κβαντικὴ ἠλεκτροδυναμικὴ ἑρμήνευσε αὐτὸ τὸ φαινόμενο, ὡς προϊὸν τῆς ἀλληλεπίδρασης τοῦ ἀτόμου μὲ τὸ «κενό». Αὐτόματη διάσπαση μικροσωματίων ἑρμηνεύτηκε ἐπίσης ὡς συνέπεια τῆς ἀλληλεπίδρασης τοῦ σωματίου μὲ τὸ κενό. Ἐπίσης, μία ὁρισμένη αὔξηση τῆς μαγνητικῆς ροπῆς τοῦ ἠλεκτρονίου ἑρμηνεύθηκε ὡς συνέπεια τῆς πόλωσης τοῦ κενοῦ. Τὸ κενό, γενικότερα, πολώνεται στὴ γειτονία τῶν μικροσωματίων καὶ κυρίως στὴ γειτονία βαρέων πυρήνων. Ἔχουμε ἀναφερθεῖ σ’αὐτὰ τὰ φαινόμενα.
Τόσο ἡ μικροφυσικὴ ὅσο καὶ οἱ πεδιακὲς θεωρίες καὶ ἡ Ἀστροφυσικὴ συνηγοροῦν ὅτι τὸ κενὸ δὲν εἶναι τὸ μὴ ὄν, ἀλλὰ μέσον, φορέας ἰδιοτήτων καὶ δυνάμει σωματίων, τὰ ὁποῖα ὑπὸ κατάλληλες συνθῆκες ἀναδύονται στὸ κβαντικὸ ἐπίπεδο. Τέλος, κατὰ τὴν κβαντικὴ μηχανική, ἀκόμα καὶ στὸ ἀπόλυτο μηδέν, ἡ κίνηση δὲν μηδενίζεται (zero point energy).
Οἱ Ἀινστάιν, ντὲ Μπρέιγ, Ντιράκ, Μπὼμ καὶ πολλοὶ ἄλλοι θεώρησαν τὸ κενὸ ὡς ἕνα ἄπειρο ὠκεανὸ σωματίων ποὺ ἀλληλεπιδροῦν μὲ τὰ σωμάτια τοῦ κβαντικοῦ ἐπιπέδου. Τὸ κενό, κατὰ τὸν Ντ. Μπώμ, περιέχει τεράστιες ποσότητες ἐνέργειας.
Συνεπῶς: Δημιουργία ὕλης στὸ Σύμπαν! Ἐνδεχόμενη παραβίαση τῆς διατήρησης τοῦ βαρυονικοῦ καὶ τοῦ λεπτονικοῦ ἀριθμοῦ. Τὰ φαινόμενα αὐτὰ δὲν σημαίνουν ὅτι παραβιάζεται ἡ βασικὴ θέση τοῦ Δημόκριτου: «Μηδὲν τί ἐκ τοῦ μὴ ὄντος γίγνεσθαι, μηδὲ εἰς τὸ μὴ ὂν φθείρεσθαι». Ἡ ἐνδεχόμενη παραβίαση τοῦ νόμου διατήρησης τοῦ βαρυονικοῦ καὶ τοῦ λεπτονικοῦ ἀριθμοῦ θὰ εἶναι συνέπεια διαδικασιῶν μετατροπῆς αὐτῶν τῶν σωματίων σὲ διαφορετικὰ σωμάτια, καὶ αὐτό, μὲ τὸ σεβασμὸ συγκεκριμένων νόμων μετασχηματισμοῦ καὶ διατήρησης. Ὡς πρὸς τὴ δημιουργία ὕλης κατὰ τὴν κοσμικὴ ἐξέλιξη: Καταρχάς, ἂς θυμηθοῦμε τὸ ἀρχαῖο: «Ἀρχὴ σοφίας ὀνομάτων ἐπίσκεψις». Τί ἐννοοῦμε λοιπὸν μὲ τὴ λέξη ὕλη; Ἡ ὕλη –τὸ ἔχουμε τονίσει– εἶναι φιλοσοφικὴ κατηγορία. Δὲν ὑπάρχει μέτρον τῆς ὕλης. Ἡ λέξη ὕλη δὲν ὑπάρχει στὸν μαθηματικὸ φορμαλισμὸ τῆς Φυσικῆς. Ἡ ὕλη σημαίνει κάθε μορφὴ ποὺ ὑπάρχει ἀντικειμενικά, ἀνεξάρτητα ἀπὸ τὸν παρατηρητή, καὶ ἀνεξάρτητα ἀπὸ τὶς εἰδικὲς μορφὲς μὲ τὶς ὁποῖες ὑπάρχει. Ἡ λέξη ὕλη δὲν ταυτίζεται, συνεπῶς, μὲ τὴν ἔννοια μάζα (ἐπιστημονικὴ ἔννοια, μέτρο τῆς ἀδράνειας). Ὕλη εἶναι καὶ τὰ μαζικὰ καὶ τὰ μὴ μαζικὰ σωμάτια.
Ἀναφερθήκαμε ἤδη καὶ στὴ σχετικὴ ἄποψη τοῦ Ἀινστάιν.
Ὕλη συνεπῶς εἶναι καὶ τὰ ἐνσώματα ἀντικείμενα τοῦ μακρόκοσμου καὶ τοῦ μεγάκοσμου, ἀλλὰ καὶ τὰ μαζικὰ μικροσωμάτια καὶ τὰ κβάντα τῶν φυσικῶν ἀλληλεπιδράσεων. Ἡ πεδιακὴ ἀντίληψη γιὰ τὴν ὕλη, ἐξάλλου, καταργεῖ τὴ διχοτομία σωματίων καὶ πεδίου. Ἐπίσης ἀντιφάσκει μὲ τὴν κλασικὴ ἀντίληψη γιὰ τὸ κενό.
Σήμερα γίνεται γενικὰ δεκτὴ ἡ ὑπόθεση ἡ ὁποία ἀφορᾶ τὴν ὕπαρξη ἑνὸς ὑποκβαντικοῦ ἐπιπέδου, τὸ ὁποῖο ἀποτελεῖ «δεξαμενὴ» σωματίων, τὰ ὁποῖα ἀναδύονται στὸ κβαντικὸ ἐπίπεδο: δυνάμει σωματίων, τὰ ὁποῖα μεταπίπτουν στὴν ἐνεργείᾳ κατάσταση.
Θὰ συγκεκριμενοποιήσουμε αὐτὴ τὴ θέση, παραθέτοντας τὶς ἀπόψεις δύο πρόσφατων δημοσιεύσεων. Κατὰ τὸν Χ.Ε. Βίλελμ, τὸ ὑπόστρωμα τοῦ κενοῦ εἶναι φορέας τῶν στοιχειωδῶν μορφῶν ἀλληλεπίδρασης, ὅπως ἡ ἠλεκτρομαγνητική, ἡ βαρυτικὴ ἢ ἡ πυρηνική. Τὰ βασικὰ αὐτὰ πεδία ὑπάρχουν ὡς διεγέρσεις, ἐνῶ τὰ στοιχειώδη σωμάτια εἶναι πιθανὸν ἀτέλειες (defects) τοῦ ὑποστρώματος. Πειράματα φανερώνουν ὅτι τὸ ὑπόστρωμα ἔχει φυσικὲς ἰδιότητες, π.χ., μαγνητικὴ διαπερατότητα, διηλεκτρικὴ διαπερατότητα κλπ. Τὸ ὑπόστρωμα ἔχει εἴτε πολὺ μικρὴ ἢ καθόλου πυκνότητα βαρυτικῆς μάζας καὶ ἀποτελεῖται πιθανὸν ἀπὸ σωμάτια θετικῆς καὶ ἀρνητικῆς βαρυτικῆς μάζας μὲ θετικὴ ἀδρανειακὴ μάζα […]. Τὸ ὑπόστρωμα φαίνεται ὅτι εἶναι ὑπὲρ-ρευστὸ (superfluid), δοθέντος ὅτι τὰ σωμάτια μὲ ὑπερφωτεινὴ ταχύτητα κινοῦνται στὸ κενό, χωρὶς νὰ συναντοῦν δυνάμεις ἀντίστασης».
Στὸ πρόβλημα τῆς φυσικῆς κατάστασης τοῦ κενοῦ ἀναφέρεται ἐπίσης ὁ Φρεντερὶκ Ἀλζοφόν: «Μία σπουδαία συνιστώσα τῆς θεωρίας τῶν ὑποατομικῶν διεργασιῶν εἶναι ἡ χρήση τῶν «δυνάμει» (virtual) διεργασιῶν, δηλαδή, ἐνεργειακὲς καταστάσεις ἐνδιάμεσες, ἀνάμεσα στὴν ἀρχικὴ καὶ στὴν τελικὴ κατάσταση ἑνὸς φυσικοῦ συστήματος, καὶ ὡς ἐκ τούτου, σὲ κατάσταση διακύμανσης. Οἱ ἐνδιάμεσες αὐτὲς καταστάσεις εἶναι δυνατὸν νὰ συνίστανται ἀπὸ δημιουργία καὶ ἐκμηδένιση φωτονίων καὶ ὑποατομικῶν σωματίων. Ἡ ὕπαρξη τέτοιων ἐνδιάμεσων καταστάσεων δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ ἀμφισβητηθεῖ ἐφόσον, π.χ., ἡ κβαντικὴ ἠλεκτροδυναμική, ἡ ὁποία χρησιμοποιεῖ τέτοιες διαδικασίες, ἐπιτυγχάνει προβλέψεις οἱ ὁποῖες εἶναι ἀνάμεσα στὶς πιὸ ἀκριβεῖς ποὺ ἔχουν ἐπιτευχθεῖ ποτέ».
Ἡ ἀριστοτελικὴ διαλεκτικὴ τοῦ δυνάμει καὶ τοῦ ἐνεργείᾳ μετατρέπεται, χάρη στὶς σύγχρονες γνώσεις, σὲ συγκεκριμένη ἐπιστημονικὴ σχέση.
9. Πέρα ἀπὸ τὸ γνωστὸ μέρος τοῦ Σύμπαντος
Τὰ νέα ἰσχυρὰ ἐπιστημονικὰ ὄργανα, κυρίως μετὰ τὸν Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο, ἀποκάλυψαν νέες πραγματικότητες καὶ νέα φαινόμενα στὸ γνωστὸ μέρος τοῦ Σύμπαντος.
Σήμερα οἱ εἰδικοὶ ἀναμένουν εὔλογα ὅτι ὁ Μεγάλος Ἐπιταχυντὴς Ἀδρονίων θὰ δώσει λύσεις ἢ τουλάχιστον θὰ ρίξει φῶς στὰ μεγάλα κοσμολογικὰ προβλήματα, ὅπως ἡ προέλευση σκοτεινῆς ὕλης καὶ ἡ γένεση τῆς ἀσυμμετρίας ὕλης-ἀντιύλης (δηλαδὴ τῆς ἀσυμμετρίας σωματίων καὶ ἀντισωματίων).
Ποιά εἶναι ἡ αἰτία τῆς ἀσυμμετρίας ὕλης-ἀντιύλης; Στὸ γνωστὸ σήμερα μέρος τοῦ Σύμπαντος, π.χ., ὑπάρχουν βαρυόνια καὶ σχεδὸν καθόλου ἀντιβαρυόνια. Σήμερα δὲν ὑπάρχει θεωρία ἡ ὁποία νὰ ἐξηγεῖ αὐτὴ τὴν ἀσυμμετρία. Δὲν εἶναι γνωστὸ ἀπὸ τί ἀποτελεῖται ἡ σκοτεινὴ ὕλη. Ἴσως ὁ Μεγάλος Ἐπιταχυντὴς Ἀδρονίων νὰ φωτίσει ὁρισμένα ἀπὸ τὰ σημερινὰ «μυστήρια».
Οἱ εἰδικοὶ ἐλπίζουν ὅτι θὰ ἀνακαλυφθοῦν ἴσως σωμάτια σκοτεινῆς ὕλης, ὅπως καὶ οἱ συνοδοί τους, καὶ ὅτι θὰ δημιουργηθεῖ ἡ Φυσικὴ ἡ ὁποία θὰ ἐξηγήσει τὴν ἀσυμμετρία ὕλης-ἀντιύλης. Ἔχουν ἤδη διατυπωθεῖ ἐξωτικὲς ὑποθέσεις πέρα ἀπὸ τὸ καθιερωμένο πρότυπο (standard model). Ἂν ἐπιβεβαιωθοῦν, οἱ συνέπειες θὰ εἶναι δραματικὲς γιὰ τὶς γνώσεις μας στὸ πεδίο τῆς Κοσμολογίας.
Διάφορα σενάρια: Ὕπαρξη ἑνὸς ἐλαφροῦ gravitino γιὰ τὴ θερμὴ σκοτεινὴ ὕλη. Μηχανισμὸς γιὰ τὴ γένεση ἀσυμμετρίας ὕλης-ἀντι-ύλης, σὲ ἐνεργειακὴ κλίμακα τῆς τάξεως τῶν 100 Gev. Αὐτὸς ὁ μηχανισμὸς ἀπαιτεῖ μία νέα Φυσικὴ καὶ ἐνέργειες τῆς τάξεως τῶν 300 Gev. Κατὰ τὸν συγγραφέα τοῦ ἄρθρου: «Συμπεραίνουμε ὅτι τὸ μεγαλύτερο μέρος τῆς ἐνεργειακῆς πυκνότητας στὸ σημερινὸ “Συμπαν” δὲν εἶναι μὲ τὴ μορφὴ τῶν γνωστῶν σωματίων. Τὸ μέγιστο μέρος τῆς ἐνέργειας τοῦ σημερινοῦ Σύμπαντος πρέπει νὰ ἀποτελεῖται ἀπὸ ἄγνωστα σωμάτια».
