Επιμέλεια: Γιάννης Σχίζας
Με γρήγορους ρυθμούς προχωράει η καταγραφή των αυτόχθονων ειδών της ελληνικής χλωρίδας και πανίδας στο πλαίσιο της αναθεώρησης του Κόκκινου βιβλίου της χώρας μας. Προς τα τέλη του 2022, ο Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ) σε συνεργασία με τη Διεθνή Ένωση για την Προστασία της Φύσης (IUCN), την Ελληνική Ζωολογική Εταιρεία και την Ελληνική Βοτανική Εταιρεία ξεκίνησαν να εξετάζουν 10.000 ζώα και 7.000 φυτά σε όλη τη χώρα. Πρόκειται για μια κρίσιμη μάζα συγκριτικά με τον προηγούμενο κατάλογο του 2009, ο οποίος είχε αξιολογήσει μόλις 1.013 ζώα και 300 είδη φυτών.
«Η εμπειρία ήταν πολύ ενδιαφέρουσα. Προσωπικά θεωρώ ότι τα διεθνή κριτήρια του Κόκκινου καταλόγου της IUCN είναι ένα εξαιρετικά χρήσιμο εργαλείο, το οποίο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως κοινή γλώσσα για όλα τα είδη σε όλο τον κόσμο», λέει η συμμετέχουσα ερευνήτρια Ζωή Θάνου, Υποψήφια Διδάκτωρ η οποία ασχολήθηκε με έντομα της κατηγορίας ημίπτερων.
Γενικότερα, η διαδικασία της αξιολόγησης πρόκειται να δώσει μια πιο σαφή εικόνα για τα απειλούμενα είδη. «Στην Ελλάδα έχουμε πολύ μεγάλη βιοποικιλότητα μα αρκετά ενδημικά είδη, για τα οποία αγνοούμε τον βαθμό κινδύνου στον οποίο μπορεί να βρίσκονται. Ως εκ τούτου, το συγκεκριμένο έργο θα μας βοηθήσει να τα αξιολογήσουμε, να εντοπίσουμε τα είδη υπό εξαφάνιση και να λάβουμε τα κατάλληλα μέτρα προστασίας αυτών και των ενδιαιτημάτων τους», αναλύει η ερευνήτρια, η οποία όπως και οι υπόλοιποι είχαν συμμετάσχει σε συνάντηση εργασίας με μέλη της IUCN.
«Το workshop που έγινε ήταν εξαιρετικά σημαντικό γιατί μας βοήθησε να δούμε πως ακριβώς θέλουν να ερμηνεύουμε τα δεδομένα που έχουμε και τελικώς τι κατηγορία κινδύνου να επιλέξουμε για κάθε είδος. Ήταν απαραίτητο» καταλήγει. Τα επόμενα στάδια περιλαμβάνουν την ολοκλήρωση των αξιολογήσεων για όλα τα είδη, να γίνει η αναθεώρηση της αξιολόγησης και κατόπιν να κλείσει η διαδικασία ώστε να συνταχθεί ο Κόκκινος Κατάλογος.
Πηγή: insider.gr
Αιωνόβια δένδρα
Ένα «πράσινο διαμάντι», με αιωνόβια δέντρα, δίπλα στη λίμνη Δοϊράνη, περιφραγμένο επί 20 χρόνια για να διασωθεί από την αθρόα επέλαση των επισκεπτών, αναμένεται μετά τις κατάλληλες παρεμβάσεις, να γίνει ξανά «ορατό» και προσβάσιμο και σε άτομα με αναπηρία.
Η περίφραξη του Δάσους των Μουριών (ή «Χίλια Δέντρα»), με υδροχαρή δέντρα ηλικίας άνω των 500 ετών, κρίθηκε επιβεβλημένη το 2009, από το Δασαρχείο Κιλκίς. Σημειώνεται ότι το Μνημείο βρίσκεται στην περιοχή του αγροκτήματος Μουριών, στο Δημοτικό Διαμέρισμα Μουριών του δήμου Κιλκίς. Η πραγματική περιφραγμένη και προστατευμένη έκτασή του είναι 155 στρέμματα και ιδιοκτησιακά ανήκει στο Δασαρχείο Κιλκίς.
«Υπήρχε θέμα να καταρρεύσει το σύστημα, γι’ αυτό έγινε περίφραξη και μετά διαπιστώσαμε ότι αναγεννήθηκε» λέει στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο δασάρχης Κιλκίς Γιώργος Βούρτσας, σε ξενάγηση που οργάνωσε για το ΑΠΕ-ΜΠΕ μέσα στο περιφραγμένο δάσος.
«Κηρύχθηκε Μνημείο της φύσης το 1971 και μάλλον είχε 1.000 δέντρα όταν το ονόμασαν αλλά πλέον, τα μεγάλα δέντρα δεν είναι τόσα, ενώ για ένα διάστημα λειτούργησε και ως χώρος αναψυχής. Ο υφιστάμενος αριθμός των αιωνόβιων δέντρων ανέρχεται σε 100 άτομα περίπου και εντυπωσιακά αυξανόμενος είναι ο αριθμός των νέων δέντρων που προσφέρει η αναγέννηση με σπορόφυτα από τα υφιστάμενα είδη, η οποία καλύπτει όλο σχεδόν το φάσμα των ηλικιών της τελευταίας εικοσαετίας, όπου προστατεύεται η έκταση του μνημείου από την εκτεταμένη χρήση της ως χώρος δασικής αναψυχής» αναφέρει ο κ. Βούρτσας.
Το δάσος αποτελείται από υδροχαρή αιωνόβια δέντρα ηλικίας άνω των 500 ετών, των ειδών: Χνοώδους ποδισκοφόρου Δρυός (Quercus pentunculiflora), Φράξου (Fraxinus oxysporus), Φτελιάς (Ulmus minor), Πλατάνου (Platanus orientalis) και Λευκής Ιτιάς (Salix alba). Ο χώρος του μνημείου είναι περιφραγμένος με ξύλινη περίφραξη που κατασκευάστηκε το 2009 και βρίσκεται σε στάδιο «ανάνηψης» μετά την απαγόρευση της εισόδου των επισκεπτών σε αυτόν.
Σύμφωνα με μελέτη για την προστασία και ανάδειξη του δάσους που υλοποίησε το Δασαρχείο Κιλκίς και η προϊσταμένη του Τμήματος Διοίκησης & Διαχείρισης Δασών Δασαρχείου Κιλκίς, Δρ Αγγελική Ουρούζη, στην πλούσια και ραγδαία ανάπτυξη της αναγέννησης σημαντικό ρόλο έχει παίξει τόσο η παρουσία άγριας πανίδας και κυρίως των αγριόχοιρων που λειτουργούν ως «καλλιεργητές» του εδάφους, όσο και η άνοδος της υπόγειας στάθμης των υπόγειων υδάτων που έχει εμφανιστεί μετά το 2014, και κατακλύζει για μεγάλο χρονικό διάστημα του έτους και κυρίως κατά τον χειμώνα και την άνοιξη, όλη σχεδόν την έκταση του μνημείου.
Στη μελέτη που κατέθεσε το Δασαρχείο και θα υλοποιηθεί με χρηματοδότηση 400.000 ευρώ από πρόγραμμα LEADER, προβλέπεται η κατασκευή από λιθοδομή, μονοπατιών μήκους περίπου 2 χιλιομέτρων και πλάτους 3,5 μέτρων για πρόσβαση και περιήγηση των επισκεπτών αλλά και ασφαλούς διέλευσης πυροσβεστικών οχημάτων σε περίπτωση εκδήλωσης πυρκαγιάς.
«Η μελέτη συντάχθηκε με σκοπό να κάνει επισκέψιμο και προσβάσιμο το δάσος όλο τον χρόνο. Να μπορούν δηλαδή όλοι να θαυμάσουν θεόρατα και πανάρχαια δέντρα, να απολαύσουν τη βιοποικιλότητα, τον οργασμό της φύσης, να ακούσουν χιλιάδες πουλιά και να δουν ακόμη και ζαρκάδια» σχολιάζει ο κ. Βούρτσας.
Στις παρεμβάσεις προβλέπεται, μεταξύ άλλων, η κατασκευή πέτρινων παγκακιών και βρυσών, η σήμανση του προστατευόμενου χώρου με τοποθέτηση πληροφοριακών – ενημερωτικών πινακίδων για τα είδη, τη βλάστηση της περιοχής και την αναγκαιότητα της απόλυτης προστασίας τους και η τοποθέτηση μπαρών απαγόρευσης εισόδου σε οχήματα επισκεπτών στις 3 εισόδου του Μνημείου.
«Παράλληλα, θα κατασκευαστεί μέσα στο δάσος, ειδικό παρατηρητήριο της πανίδας και χλωρίδας, ύψους περίπου 10 μέτρων, με ειδική ράμπα για ΑΜΕΑ. Επιπλέον, θα γίνει περιποίηση της υφιστάμενης δασικής βλάστησης και θα επισκευαστεί η περίφραξη στα τμήματα που έχει καταστραφεί» τονίζει ο δασάρχης Κιλκίς.
Νατάσα Καραθάνου, πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
Παγετώνες των Ιμαλαΐων
Οι παγετώνες στα Ιμαλάια λιώνουν με πρωτοφανείς ρυθμούς λόγω της κλιματικής αλλαγής, απειλώντας να προκαλέσουν επικίνδυνες πλημμύρες αλλά και έλλειψη νερού για τους σχεδόν δύο δισεκατομμύρια ανθρώπους που ζουν στην περιοχή, σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύθηκε .
Από το 2011 ως το 2020 οι παγετώνες έλιωναν κατά 65% πιο γρήγορα σε σχέση με την προηγούμενη δεκαετία, σύμφωνα με την έκθεση αυτή του International Center for Integrated Mountain Development (ICIMOD).
«Λόγω της κλιματικής αλλαγής οι πάγοι θα λιώσουν, αυτό το γνωρίζαμε. Αλλά αυτό που είναι απρόσμενο και ανησυχητικό είναι η ταχύτητα» με την οποία λιώνουν, δήλωσε ο βασικός συντάκτης της έρευνας ο Φίλιπους Ουέστερ.
«Γίνεται πολύ πιο γρήγορα από όσο πιστεύαμε», εξήγησε. «Χάνουμε τους παγετώνες και θα τους χάσουμε σε 100 χρόνια», τόνισε.
Οι παγετώνες της περιοχής του Χίντου Κους και των Ιμαλαΐων – που εκτείνονται σε 3.500 τετραγωνικά χιλιόμετρα στο Αφγανιστάν, το Μπανγκλαντές, το Μπουτάν, την Κίνα, την Ινδία, τη Μιανμάρ, το Νεπάλ και το Πακιστάν-είναι κρίσιμης σημασίας για περίπου 240 εκατ. ανθρώπους στις ορεινές περιοχές καθώς και για 1,65 δισεκ. άλλους στις κοιλάδες κάτω από τα βουνά.
Με βάση την τρέχουσα εκπομπή των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, οι παγετώνες ενδέχεται να χάσουν έως και το 80% του όγκου τους ως το τέλος του αιώνα, εκτίμησε ο ICIMOD, ένας διακυβερνητικός οργανισμός με έδρα το Νεπάλ, στον οποίο μέλη είναι επίσης το Αφγανιστάν, το Μπανγκλαντές, το Μπουτάν, η Κίνα, η Ινδία, η Μιανμάρ και το Πακιστάν.
Οι παγετώνες των Ιμαλαΐων και του Χίντου Κους τροφοδοτούν 10 από τους μεγαλύτερους ποταμούς παγκοσμίως –ανάμεσά τους ο Γάγγης, ο Κίτρινος Ποταμός, ο Μεκόνγκ, ο Ινδός και ο Ιραουάντι– και προσφέρουν έμμεσα ή άμεσα τροφή, ενέργεια και έσοδα σε δισεκατομμύρια ανθρώπους.
Ακόμη κι αν η υπερθέρμανση του πλανήτη περιοριστεί στον 1,5 με 2 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή, οι παγετώνες θα χάσουν από το ένα τρίτο ως τον μισό όγκο τους ως το 2100, σύμφωνα με την έρευνα.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
