Το «βρόμικο» παιχνίδι της απελευθέρωσης και το ξεπούλημα της ΔΕΗ. Της Μαίρης Ευθυμιάτου.
Νέα επίθεση στα λαϊκά εισοδήματα αποτελεί η πρόταση της ΡΑΕ για νέα αυξημένα τιμολόγια της ΔΕΗ από το φθινόπωρο, ώστε, όπως επιθυμεί και η τρόικα «να αντανακλούν το πραγματικό ενεργειακό κόστος». Το βρόμικο παιχνίδι που ξεκίνησε το 1999 με την «απελευθέρωση», αλλά ουσιαστικά απορρύθμιση της εγχώριας αγοράς ενέργειας που υποβάθμισε τη ΔΕΗ και έφερε στο προσκήνιο εταιρίες-λαμόγια που θησαυρίζουν εις βάρος του ελληνικού λαού, συνεχίζεται και τώρα με το νέο Μνημόνιο και το αίτημα της τρόικας για ελεύθερα τιμολόγια και «επενδύσεις» από ιδιώτες.
Η ΔΕΗ, άλλωστε, όπως καταγγέλλουν στον Δρόμο συνδικαλιστές της, έχει μπει στο στόχαστρο κυβέρνησης και τρόικας αρκετό καιρό: πότε βάλλοντας εναντίον της «προβληματικής» ΔΕΚΟ, γεγονός που προοιωνίζεται μεσαίωνα για τους εργαζομένους της, πότε απαιτώντας την παράδοση των ενεργειακών πόρων της χώρας, ως βορά στα «πράσινα» σχέδια ιδιωτών.
Το παιχνίδι των τιμών
Πρώτο πεδίο επίθεσης του νέου Μνημονίου, η αναπροσαρμογή των τιμολογίων ενέργειας. Με «όργανο» τη δήθεν ανεξάρτητη ΡΑΕ (Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας), η κυβέρνηση εφαρμόζει πλήρως την εντολή της τρόικας για αύξηση στα λαϊκά τιμολόγια και μείωση στα εμπορικά.
Έτσι, οι ελληνικές οικογένειες θα κληθούν να πληρώσουν άμεσα αυξημένα τιμολόγια από 7,5% έως 15%, οι αγρότες από 25% έως 33%, ενώ αντίθετα μείωση 6,5% – 16% προτείνεται για τις μεγαλύτερες βιομηχανικές καταναλώσεις –άλλο ένα δώρο στους επιχειρηματίες. Σύμφωνα με την τρόικα «στο πλαίσιο της απελευθερωμένης αγοράς ενέργειας, προτείνεται η σταδιακή, σε τρία χρόνια, αύξηση της τιμής κατά 50% για τις χαμηλές καταναλώσεις έως 800 κιλοβατώρες».
Εύστοχα, ο Παναγιώτης Λαφαζάνης, έκανε λόγο εκ μέρους του ΣΥΡΙΖΑ, για «πυρηνική βόμβα μνημονίου που θα εκθεμελιώσει τα λαϊκά εισοδήματα», ειδικά αν αναλογιστεί κανείς και τις υπόλοιπες αυξήσεις που τινάζουν τον μέσο οικογενειακό προϋπολογισμό στον αέρα.
Το παραμύθι της απελευθέρωσης της αγοράς που, δήθεν, θα έφερνε χαμηλότερα τιμολόγια λόγω ανταγωνισμού, ωστόσο, θα πρέπει να σταματήσει κάπου εδώ. Είναι χαρακτηριστικό ότι από το 1999 που πραγματοποιήθηκε η πολυθρύλητη απελευθέρωση, με επαχθείς για την ΔΕΗ όρους, έως το 2009 τα οικιακά τιμολόγια αυξήθηκαν περίπου κατά 50% (σε κάποιες κατηγορίες μεσαίας κατανάλωσης ακόμη και 11%), ενώ τα τελευταία δύο χρόνια αυξήθηκαν κατά 23,4%!
Το ψέμα της «ελεύθερης» αγοράς
Την ίδια στιγμή, οι ελάχιστες ιδιωτικές εταιρίες που δραστηριοποιούνται στην ελληνική αγορά, έχοντας κυρίως στρέψει το ενδιαφέρον τους στους βιομηχανικούς πελάτες και όχι στα μέσα νοικοκυριά, έχουν εξασφαλισμένα κέρδη «φεσώνοντας» τη ΔΕΗ, ενώ την ίδια στιγμή η κυβέρνηση προσπαθεί να τις πολλαπλασιάσει, μιλώντας για πλήρες «άνοιγμα» της αγοράς ενέργειας. Σύμφωνα με τον Σαράντο Αλεξανδρή, μέλος του Δ.Σ του Σωματείου Ορυχείων – Σταθμών (Σ.Ο.Σ) ΔΕΗ Μεγαλόπολης, ωστόσο, «η αγορά είναι ανοικτή, οι Οδηγίες της Ε.Ε. έχουν εφαρμοστεί, οι ιδιώτες προμηθευτές βγάζουν τσάμπα λεφτά στην “καμπούρα” της ΔΕΗ, εκμεταλλευόμενοι τα στρεβλά τιμολόγια».
Σύμφωνα, μάλιστα, με τη Φλώρα Παπαδέδε, γραμματέα του Συλλόγου Επιστημονικού Προσωπικού της ΔΕΗ, η απελευθέρωση στοίχισε χρυσάφι στον ελληνικό λαό με ζημία για το Δημόσιο και κέρδη για τους ιδιώτες, καθώς «την 9ετία 2001-2009, το ελληνικό Δημόσιο εισέπραξε από την πώληση του 49% της ΔΕΗ κι από τα μερίσματά του, συνολικά, 2,3 δισ. ευρώ. Την ίδια περίοδο, οι διάφορες μερίδες του κεφαλαίου εισέπραξαν από τη ΔΕΗ 10,4 δισ. ευρώ δημόσιου χρήματος». Την ίδια στιγμή, το δίκτυο μεταφοράς ενέργειας που κατασκευάστηκε με χρήματα του ελληνικού λαού, παραδόθηκε το 2001 στην εταιρία ΔΕΣΜΗΕ Α.Ε. για να μπορούν να κάνουν χρήση και οι ιδιώτες. Εδώ και μια δεκαετία η ΔΕΗ έχει πληρώσει για τέλη χρήσης του δικτύου (το οποίο κατασκεύασε και ουσιαστικά διαχειρίζεται) το τεράστιο ποσό των 1,17 δισ. ευρώ!
Επίθεση της τρόικας στα ενεργειακά αποθέματα της χώρας
Επόμενο πεδίο επίθεσης της τρόικας, τα ενεργειακά αποθέματα της χώρας που, στο πλαίσιο πάντα της «απελευθερωμένης» αγοράς, πρέπει να παραδοθούν στο ιδιωτικό κεφάλαιο για «πράσινες» επενδύσεις. Οι τροϊκανοί, εφαρμόζοντας παλαιότερη πρόταση της Κομισιόν, σε αγαστή συνεργασία με την ηγεσία του υπ. Περιβάλλοντος προωθούν τρεις προτάσεις/στόχους για την ελληνική αγορά, εξυπηρετώντας ημετέρους, βεβαίως, εις βάρος του λαού. Συγκεκριμένα το νέο Μνημόνιο προβλέπει ότι έως τον Μάρτιο του 2011 θα πρέπει:
• Να αρχίσει η υλοποίηση του σχεδίου για άνοιγμα σε τρίτους της παραγωγής ενέργειας από λιγνίτη. Με τον τρόπο αυτό, οι ιδιώτες συνέταιροι θα αποκομίζουν εύκολα κέρδη, εκμεταλλευόμενοι την πολύχρονη τεχνογνωσία της ΔΕΗ και τα πλούσια αποθέματα λιγνίτη (του «χρυσού» της χώρας, όπως λένε όσοι γνωρίζουν).
• Να αρχίσει η διαχείριση των υδάτινων ενεργειακών αποθεμάτων (υδροηλεκτρικοί σταθμοί) από ανεξάρτητο φορέα ή από τον διαχειριστή του συστήματος (ΔΕΣΜΗΕ). Παράλληλα, φέρεται να προτάθηκε η εισαγωγή μεσαζόντων στην παραγωγή που θα αγοράζουν ενέργεια σε τιμή κόστους και θα πωλούν «ελεύθερα». Φημολογείται, μάλιστα, πως η τρόικα πρότεινε αυτό ως εναλλακτική λύση στην πώληση μονάδων της ΔΕΗ για να μην υπάρξουν «λαϊκές αντιδράσεις».
• Να αρχίσει η υλοποίηση του μηχανισμού που θα διασφαλίσει ότι τα ρυθμιζόμενα τιμολόγια της ηλεκτρικής ενέργειας αντανακλούν σταδιακά και το αργότερο μέχρι τον Ιούνιο του 2013, τις τιμές χονδρικής της αγοράς, με εξαίρεση τις πιο ευάλωτες ομάδες καταναλωτών.
Σύμφωνα με τον Σαράντο Αλεξανδρή, «ο ιδιωτικός τομέας, στο χώρο της ενέργειας, όντας ευνοημένος από τις κυβερνήσεις, σε λίγο θα ελέγχει σημαντικό κομμάτι της παραγωγής, αν καταφέρει να περάσουν τα μέτρα Ε.Ε.-τρόικας».
Ο ίδιος τονίζει πως «Η υπόθεση της ΔΕΗ έχει εθνικές διαστάσεις και το ζήτημα της ηλεκτρικής ενέργειας είναι άκρως στρατηγικής σημασίας για την οικονομία και τον ελληνικό λαό.
Η χώρα έχει όσο ποτέ ανάγκη από μια σύγχρονη, 100% δημόσια, ενιαία, αναβαθμισμένη, ανασυγκροτημένη και καθετοποιημένη ΔΕΗ, που θα λειτουργεί με αποκλειστικά αναπτυξιακά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά κριτήρια».
Πάντως, οι εργαζόμενοι στη ΔΕΗ φαίνονται αποφασισμένοι να απαντήσουν δυναμικά στα σχέδια απορρύθμισης της μεγαλύτερης ελληνικής -κερδοφόρας μάλιστα- δημόσιας επιχείρησης. Όπως δήλωσε στον Δρόμο ο Στέφανος Πράσος, πρόεδρος του συνδικάτου ΣΕΕΝ «Εργατική Αλληλεγγύη», ήδη προετοιμάζεται ευρεία συνάντηση εργαζομένων της ΔΕΗ την ερχόμενη εβδομάδα στην Αθήνα, προκειμένου να προετοιμαστεί η δράση τους. Ο ίδιος, μάλιστα, εμφανίστηκε αισιόδοξος ότι μπορεί να δημιουργηθεί ένα κίνημα εργαζομένων-καταναλωτών ενάντια στα σχέδια κυβέρνησης-τρόικας, για την εγχώρια αγοράς ενέργειας.
Μαίρη Ευθυμιάτου
Από την… Αυστρία με ρεύμα της ΔΕΗ!
Με μία ιδιαίτερα σκληρή ανακοίνωσή της η ΓΕΝΟΠ ΔΕΗ αναδεικνύει τον τρόπο λειτουργίας της «ελεύθερης» αγοράς: αναφέρεται στο παράδειγμα της ιδιωτικής αυστριακής εταιρίας Verbund, την οποία κατηγορεί για τυχοδιωκτισμό, καθώς εμφανίζεται να πουλά ρεύμα χωρίς να έχει επενδύσει ούτε ένα ευρώ στην ελληνική αγορά. Η ίδια διαφημίζει παραπλανητικά πως εισάγει ρεύμα που παράγεται… οικολογικά σε υδροηλεκτρικούς σταθμούς της Αυστρίας, ενώ η ΓΕΝΟΠ ΔΕΗ καταγγέλλει ότι εξάγει ρεύμα στην Ιταλία. Και το «άκρον άωτο» της ασυδοσίας: δεν πληρώνει τα χρήματα που οφείλει για τις λεγόμενες Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας (από τις ΥΚΩ χρηματοδοτούνται τα ειδικά τιμολόγια για πολύτεκνους, κατοίκους απομακρυσμένων νησιών κ.λπ. και είναι υποχρεωτικές για όλους τους παραγωγούς ενέργειας – η ΔΕΗ, φυσικά, τα πληρώνει κανονικά). Προσφεύγοντας μάλιστα στο Συμβούλιο της Επικρατείας ζητά την κατάργησή τους. Αντίστοιχη πρακτική –τουλάχιστον όσον αφορά στις ΥΚΩ που παγίως δεν πληρώνονται- ακολουθεί και ο έτερος ιδιώτης πάροχος ενέργειας, η Aegean Power του κ. Μελισσανίδη.
Οι «παραγωγοί» ενέργειας που φέσωσαν τη ΔΕΗ
Το 2003, απαγορεύτηκε νομοθετικά στη ΔΕΗ να κατασκευάσει νέες μονάδες για να «ανοίξει χώρος» στους ιδιώτες. Και να ποιοι εμφανίστηκαν:
1) Όμιλος Μυτιληναίου: αδειοδοτήθηκε για να κατασκευάσει Σταθμό Συμπαραγωγής ηλεκτρισμού από φυσικό αέριο στο εργοστάσιο της Αλουμίνιον της Ελλάδος (πρώην ΠΕΣΙΝΕ). Αφού εντάχθηκε στον αναπτυξιακό νόμο κι έλαβε αδρή κρατική επιδότηση, αντί να ηλεκτροδοτεί το δικό της ηλεκτροβόρο εργοστάσιο, εξακολουθεί να αγοράζει από τη ΔΕΗ φθηνά (40,50 ευρώ//MWh). Προσφάτως, ανακοίνωσε τη σύσταση νέας εταιρίας μαζί με τη Motoroil του Ομίλου Βαρδινογιάννη για παραγωγή φυσικού αερίου (μετά τη ΔΕΗ έβαλε στο στόχαστρο και τη ΔΕΠΑ;).
2) Elpedison: Η μονάδα της, Ενεργειακή Θεσσαλονίκης, κατασκευάστηκε εξ ολοκλήρου από τα τότε κρατικά ΕΛΠΕ, των οποίων είναι θυγατρική. Κατόπιν παραδόθηκε μαζί με τα διυλιστήρια στο Λάτση και εν συνεχεία στην Edison.
3) GdF-Suez: Η μονάδα της Ήρων Θερμοηλεκτρική, που πλέον ανήκει κατά 51% στη Γαλλική GdF-Suez χρηματοδοτήθηκε απευθείας από τη ΔΕΗ, αφού από το 2003, η επιχείρηση του Ομίλου Μπόμπολα νοίκιαζε τους αεριοστροβίλους της στη ΔΕΗ έναντι 445 ευρώ την μεγαβατώρα (MWh). Η ΔΕΗ τότε πουλούσε 71,27 ευρώ/MWh. Η ενοικίαση αιτιολογήθηκε ως απαραίτητη για την ευστάθεια του συστήματος!
Η συνολική δαπάνη της ΔΕΗ για αναγκαστική αγορά ρεύματος από τους παραπάνω «ανταγωνιστές» μέχρι το 2010 φθάνει στα 1,82 δισ. ευρώ.
