του Γιώργου Κυριακού
Σε ανανεωμένο αδιέξοδο βρίσκεται η Βουλγαρία, όπου πραγματοποιήθηκαν για τρίτη φορά φέτος εκλογές*. Το πρώτο σημαντικό στοιχείο είναι ότι η συμμετοχή κατέρρευσε στο 38,7% παρόλο που τώρα, ταυτόχρονα με τις βουλευτικές, έγιναν και προεδρικές εκλογές. Όσον αφορά το αποτέλεσμα, το μόλις δύο μηνών σχήμα «Συνεχίζοντας για την Αλλαγή», που σχηματίστηκε από μέλη του κόμματος του πρώην πρωθυπουργού Μπορίσοφ και κάποια μικρά κόμματα, εξασφάλισε την πρωτιά με 25,3%. «Για να τους δούμε κι αυτούς», είναι το προφανές κίνητρο πολλών ψηφοφόρων μετά την ανάδυση και κατάδυση (από το 23,8% στο 9,4%) του τηλε-σταρ Τριφόνοφ, ο οποίος ήταν το κομβικό πρόσωπο στις δύο προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις.
Οι δύο ιδρυτές του κόμματος, Ασέν Βασίλιεφ και Κιρίλ Πετκόφ, απόφοιτοι του Χάρβαρντ, έχουν τον αέρα του νέου και χαμογελαστού τεχνοκράτη. Χρημάτισαν υπουργοί Οικονομίας και Οικονομικών στις πρόσφατες υπηρεσιακές κυβερνήσεις, και διατείνονται ότι θα συμμαχήσουν με οποιοδήποτε κόμμα πλην του κεντροδεξιού GERB του Μπορίσοφ (έλαβε 22,4%) και του φιλοερντογανικού κόμματος της τουρκικής μειονότητας (12,8%). Με την αποκάλυψη ενός σκανδάλου της Βουλγαρικής Τράπεζας Ανάπτυξης για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, που δανειοδότησε λίγες μεγάλες εταιρίες, οι δύο ηγέτες έγιναν δημοφιλείς στο κίνημα κατά της διαφθοράς (στο οποίο ωστόσο συμμετείχαν και αρκετά άλλα κόμματα που μοιράζονται την πίτα). «Σαν να πηγαίνεις σε ένα κατάστημα και, πριν αγοράσεις ένα προϊόν, να σου προσφέρεται δωρεάν δείγμα: κι εμείς προσφέραμε τους προηγούμενους τέσσερις μήνες δωρεάν δείγμα της πολιτικής μας στους Βούλγαρους ψηφοφόρους»: αυτό είπαν με πυκνό συμβολισμό οι δύο νέοι ηγέτες-επιχειρηματίες, που υπόσχονται ότι τα χρήματα της διαφθοράς θα επενδυθούν στην υγεία και στις υποδομές…
Η συμμετοχή κατέρρευσε στο 38,7% παρόλο που τώρα, ταυτόχρονα με τις βουλευτικές, έγιναν και προεδρικές εκλογές (στις οποίες πρώτος αναδείχθηκε ο θεωρούμενος φιλορώσος απερχόμενος πρόεδρος Ράντεφ)
Κατά τα άλλα, το Σοσιαλιστικό Κόμμα συνέχισε την κατρακύλα (10% από 13,2%). Το ίδιο και το κόμμα «Δημοκρατική Βουλγαρία» (6,3% από 12,5%). Έκπληξη θεωρείται το 4,8% του φιλορωσικού-εθνικιστικού κόμματος «Αναγέννηση», το οποίο υποσκέλισε το VMRO του Καρακατσάνοφ (πρώην υπουργού και αντιπροέδρου της κυβέρνησης Μπορίσοφ), που έπεσε στο 1,1%. Τέλος, στις προεδρικές εκλογές ο απερχόμενος πρόεδρος Ρούντεφ –που κατηγορείται ως φιλορώσος και είναι εχθρικά διακείμενος προς τον Ερντογάν– βρέθηκε στην κορυφή των προτιμήσεων: έλαβε 49,4% και περνάει ως φαβορί στον αυριανό δεύτερο γύρο.
Ευάλωτες σε έξωθεν πιέσεις οι μελλοντικές κυβερνήσεις
Με αυτό το αποτέλεσμα ίσως ξεκαθαρίζεται το πολιτικό σκηνικό στη Βουλγαρία, και οι περισσότεροι παλιοί παράγοντές του μένουν στην άκρη. Όμως η τεράστια αποχή, που δείχνει απαξίωση και απονομιμοποιεί κι άλλο το πολιτικό σύστημα, όσο και το σχέδιο υπέρβασης με ρητορικές που εξαντλούνται σε μηδενική διαφθορά, προδιαθέτει για ευάλωτες μελλοντικές κυβερνήσεις.
Η καταπολέμηση της διαφθοράς, το ενεργειακό ζήτημα, η πανδημία (με ποσοστά εμβολιασμού μόλις 27%), τα ζητήματα της οικονομίας, και το βουλγαρικό βέτο στην Ε.Ε. (που καθηλώνει σε εκκρεμότητα τη «Β.Μ.» και την Αλβανία), είναι τα σοβαρά προβλήματα. Μέσα ενημέρωσης στα Σκόπια εκτιμούν ότι οι νικητές των εκλογών στη Βουλγαρία θα παραμερίσουν τις ιστορικές διαφορές με τη χώρα τους, αφού έχουν δηλώσει ότι σκέφτονται να επενδύσουν «στους τομείς στους οποίους υπάρχει συνεργασία και ευκαιρία για βελτίωση των σχέσεων».
Σε περίπτωση που το δίδυμο Βασίλιεφ-Πετκόφ καταφέρει να εξασφαλίσει κυβερνητική πλειοψηφία, οι επισκέψεις από το «εξωτερικό» με στόχο την ένταξη των δύο χωρών («Β.Μ.» και Αλβανία) στην Ε.Ε. θα πληθύνουν, ενόψει και της επανέναρξης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Ήδη ο Όλιβερ Βαρχέλι, επίτροπος διεύρυνσης της Ε.Ε., δήλωσε ότι «αισιοδοξεί». Εκεί θα διαπιστώσουμε το διεθνές μασάζ, αλλά και τις πιθανές αντιδράσεις των Βούλγαρων πολιτών σε αυτό – οι οποίοι όμως δεν θα έχουν ισχυρή πολιτική εκπροσώπηση…
* Για τις δύο προηγούμενες αναμετρήσεις, του Απριλίου και Ιουλίου, βλ. αντίστοιχα “Άβολο” εκλογικό αποτέλεσμα στη Βουλγαρία (φύλλο 539) και Η διαμαρτυρία νικήτρια των εκλογών στη Βουλγαρία (φύλλο 553).
