του Ιάσονα Κωστόπουλου
Άνοιξε ο τουρισμός και μπήκαμε στο πεδίο της εικονικής πραγματικότητας. Ακούει κανείς συνεχώς πόσες χιλιάδες τουρίστες θα επισκεφτούν τον τάδε ή το δείνα προορισμό λες και ζούμε σε ένα παράλληλο σύμπαν όπου όλα έχουν ξεχαστεί. Λες και γύρω από τη χώρα δεν γίνονται πόλεμοι, λες και η κατάσταση στο παλαιστινιακό δεν επηρεάζει τον τουρισμό, λες και ποτέ δεν υπήρξε πανδημία παρά μονάχα μια εποχική γρίπη που ήρθε και πέρασε. Μόλις δύο ημέρες πριν, ο αρμόδιος υπουργός Χ. Θεοχάρης έδωσε μία συνέντευξη στο BBC που αποτελεί μνημείο ξεμπροστιάσματος και νενεκισμού. Καταρχήν είναι σαφές από όσα ειπώθηκαν ότι μετά την αναιμική περσινή σεζόν η χώρα μας έχει υποστεί πλήγμα στη διεθνή της εικόνα σε ό,τι αφορά την ασφάλεια που παρέχει ως προορισμός. Σε αντίθεση με όσα διατείνεται η κυβέρνηση, ότι δηλαδή η περσινή σεζόν δεν συνέβαλε στην εξάπλωση του κορωνοϊού, φαίνεται πως οι ξένες κυβερνήσεις έχουν άλλη άποψη με βάση τα δικά τους δεδομένα και με βάση εκείνους που επέστρεψαν από τη χώρα μας. Αντίστοιχα, οι φετινές προετοιμασίες για το άνοιγμα του τουρισμού αποτελούνται από μέτρα της τελευταίας στιγμής που δεν μπορούν να πείσουν για την αποτελεσματικότητα του σχεδιασμού της κυβέρνησης. Τα παραπάνω, σε συνδυασμό με άλλα προβλήματα στα οποία θα αναφερθούμε στη συνέχεια, προοιωνίζουν ότι η φετινή σεζόν θα είναι εξίσου δύσκολη με την προηγούμενη σε αντίθεση με τη «μαγική» εικόνα που προβάλλεται τις τελευταίες μέρες.
ΤΟ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ πρόβλημα με το οποίο θα αναμετρηθεί φέτος ο τουρισμός είναι η κακή κατάσταση της χώρας σε ό,τι αφορά τη διαχείριση της πανδημίας. Αυτό άλλωστε έχει οδηγήσει μεγάλες αγορές, στις οποίες στοχεύει ο ελληνικός τουρισμός, να κατατάξουν τη χώρα ανάμεσα σε εκείνες στις οποίες θα έπρεπε κανείς να αποφύγει να ταξιδέψει. Οι ΗΠΑ έχουν κατατάξει τη χώρα στο μεγαλύτερο επίπεδο επικινδυνότητας με σύσταση για αποφυγή όλων των ταξιδιών. Η Βρετανία μάς έχει κατατάξει στις πορτοκαλί χώρες πράγμα που σημαίνει ότι για να ταξιδέψει κάποιος απαιτείται να κάνει συνολικά τρία PCR τεστ και υποχρεωτική καραντίνα τουλάχιστον πέντε ημερών. Αντίστοιχα η Γερμανία, ενώ επιτρέπει τα ταξίδια προς τη χώρα μας για όσους έχουν εμβολιαστεί, έχει εφαρμόσει υποχρεωτικά PCR τεστ για τους υπόλοιπους ταξιδιώτες που επιστρέφουν στη χώρα. Τα παραπάνω έχουν ως αποτέλεσμα την κατακόρυφη αύξηση του κόστους των ταξιδιών δεδομένου ότι η διενέργεια PCR τεστ στα συγκεκριμένα κράτη είναι ακριβή και σύμφωνα με τη Διεθνή Ένωση Αερομεταφορών (IATA) σε πολλές περιπτώσεις διπλασιάζει το συνολικό κόστος μετακίνησης ή και το ξεπερνά σε φθηνότερα ταξίδια. Έτσι, σύμφωνα με μετρήσεις που έχουν γίνει στις παραπάνω χώρες, οι κάτοικοί τους στη μεγάλη πλειοψηφία τους θα κινηθούν φέτος εντός των συνόρων ενώ όσοι επιλέξουν ταξίδια στο εξωτερικό θα κινηθούν προς «πράσινους» προορισμούς. Τέλος, σε ό,τι αφορά τις σκανδιναβικές χώρες, ήδη μεγάλες αεροπορικές και ταξιδιωτικοί πράκτορες έχουν προβεί σε κυλιόμενες ακυρώσεις κρατήσεων και πακέτων τουλάχιστον μέχρι τα τέλη Ιουνίου.
Την παραπάνω κατάσταση θα διευκόλυνε το πιστοποιητικό εμβολιασμού, εξ ου και χαιρετίστηκε από μεγάλη μερίδα των επαγγελματιών παρά τα προβλήματα και τους κινδύνους που ενέχει για τη δημοκρατία και την ελευθερία των πολιτών. Ωστόσο κι εδώ υπάρχουν ζητήματα αφού η διαδικασία συναντά πολλά κωλύματα. Αφενός οι περισσότερες χώρες στοχεύουν να περιορίσουν τις απώλειες εσόδων από τον τουρισμό στο εξωτερικό και άρα δεν είναι πρόθυμες για γρήγορη επίλυση του ζητήματος. Αφετέρου η κατάσταση της πανδημίας στην Ε.Ε., σε συνδυασμό με το χαμηλό ρυθμό εμβολιασμών και την έλλειψη συμφωνίας για τα μέτρα που θα ισχύουν για τον επαναπατρισμό ακόμη και τον εμβολιασμένων, καθιστά το συγκεκριμένο μέτρο λιγότερο αποτελεσματικό. Στην καλύτερη περίπτωση, εφόσον υπάρξει πολιτική συμφωνία, το πιστοποιητικό θα τεθεί σε ισχύ στις αρχές Ιουλίου. Χωρίς ωστόσο να είναι έτοιμες βασικές χώρες να το υποστηρίξουν, όπως η Γερμανία όπου δεν έχει δοθεί κάποιο πιστοποιητικό σε όσους έχουν ήδη εμβολιαστεί. Επομένως, το πολυδιαφημισμένο πιστοποιητικό ακόμη και με τις πιο αισιόδοξες εκτιμήσεις θα είναι λειτουργικό στο τέλος του καλοκαιριού.
Η κακή κατάσταση της χώρας σε ό,τι αφορά την πανδημία έχει οδηγήσει μεγάλες αγορές, στις οποίες στοχεύει ο ελληνικός τουρισμός, να κατατάξουν τη χώρα ανάμεσα σε εκείνες στις οποίες θα έπρεπε κανείς να αποφύγει να ταξιδέψει
ΑΠΑΙΣΙΟΔΟΞΟΙ όμως για τη φετινή σεζόν είναι και οι μεγαλύτεροι επαγγελματίες και ενώσεις του κλάδου οι οποίοι θέτουν μια σειρά από δυσκολίες για τη χώρα μας:
- Η Ελλάδα φέτος δεν αποτελεί τον «μοναδικό προορισμό», αντίθετα είναι σε χειρότερη κατάσταση από την περσινή χρονιά, ενώ οι περισσότεροι ανταγωνιστές της είναι ανοιχτοί και σε καλύτερη κατάσταση.
- Η οικονομική κρίση που έχει προκαλέσει η πανδημία θα έχει φέτος μεγαλύτερες επιπτώσεις στον τουρισμό.
- Η διαρκής αλλαγή των ημερομηνιών και των μέτρων που ισχύουν σε κάθε χώρα προκαλεί αβεβαιότητα και θα μειώσει τις τουριστικές ροές ακόμη και για τις «πράσινες» χώρες.
- Έπειτα από το παρατεταμένο λοκντάουν της φετινής χρονιάς, οι περισσότερες επιχειρήσεις είναι σε δεινή θέση και αντιμετωπίζουν δυσκολίες στο άνοιγμα, ενώ μερικές ενδέχεται να μην ανοίξουν καθόλου.
Έτσι εκτιμάται ότι φέτος θα κινηθεί κυρίως ο τουρισμός από διεθνή γραφεία όπως η TUI -βλέπε all inclusive- που αφήνει λιγότερα χρήματα σε σχέση με άλλες κατηγορίες τουριστικών ροών.
Ακόμη όμως και τα μέτρα που έχουν παρθεί για τη φετινή χρόνια δεν έχουν καταφέρει να λύσουν βασικά προβλήματα. Παρά τη διμερή συμφωνία με τη Σερβία για αναγνώριση των πιστοποιητικών εμβολιασμού, δεν έχει υπάρξει πρόβλεψη για γρήγορη διέλευση από τα σύνορα όπου πέρσι υπήρχαν πολύωρες ουρές όσων διέθεταν το πιστοποιητικό. Επίσης, η αυξημένη ζήτηση PCR τεστ για τον επαναπατρισμό των τουριστών είναι ζήτημα αν μπορεί να καλυφθεί αλλά σε καμία περίπτωση αποκλειστικά εντός των «covid-free» νησιών. Σε ό,τι δε αφορά τα νησιά, ο έκτακτος εμβολιασμός των κατοίκων αφήνει εκτός βασικούς προορισμούς όπως η Κρήτη, ενώ παράλληλα δε θα καταφέρει να φτάσει το απαραίτητο ποσοστό για ανοσία ακόμη και σύμφωνα με τους κυβερνητικούς υπολογισμούς. Πόσω μάλλον αν λάβει κανείς υπόψιν και την μετακίνηση όλων των εργαζόμενων στον τομέα του τουρισμού για τους οποίους όχι μόνο δεν έχει προχωρήσει ο μαζικός εμβολιασμός αλλά δεν έχει υπάρξει καν απόφαση για διεξαγωγή δωρεάν επαναλαμβανόμενων rapid tests. Έτσι το αφήγημα για covid-free προορισμούς είναι έωλο, αρκεί κανείς να αναλογιστεί ότι δεν είναι δυνατόν ένας προορισμός να χαρακτηρίζεται ως covid-free τη στιγμή που υστερεί σε υγειονομικές υποδομές και άρα αν κανείς ασθενήσει θα πρέπει να μεταφερθεί πιθανά κάπου αλλού.
ΕΝ ΤΕΛΕΙ το πλάνο να δοθούν όλα στο βωμό του τουρισμού όχι μόνο αντιμετωπίζει διεθνείς και εγχώριες δυσκολίες αλλά είναι και πολλαπλά επικίνδυνο. Αφενός μία δεύτερη σεζόν όπου θα υποστεί πλήγμα η διεθνής εικόνα της χώρας σε σχέση με την ασφάλεια του τουριστικού της προϊόντος θα είναι επιζήμια σε βάθος χρόνου. Αφετέρου οι χειρισμοί για το άνοιγμα της τουριστικής δραστηριότητας χωρίς κατάλληλους όρους και προετοιμασία ενέχουν σοβαρούς κινδύνους. Καθώς καλλιεργείται έντονο κλίμα διάλυσης και επιτηδευμένης υποβάθμισης του κινδύνου ακόμη μεγαλύτερης επιδείνωσης της πανδημίας στη χώρα. Είναι ενδεικτικός ο τρόπος του ανοίγματος που ανακοινώθηκε τις τελευταίες μέρες, με στανταρισμένες ημερομηνίες, τη στιγμή που καθημερινά έχουμε δυο και τρεις χιλιάδες κρούσματα. Ακόμη όμως και η διάθεση τεράστιων ποσοτήτων εμβολίων στα νησιά κόβει δυνάμεις από τα αστικά κέντρα όπου βρίσκεται το επίκεντρο της πανδημίας. Θα μπορούσε αν υπήρχε ένας άλλος σχεδιασμός και μια διαφορετική διαχείριση της πανδημίας όλη την προηγούμενη περίοδο, τα περισσότερα από αυτά να έχουν αποφευχθεί. Είναι θέμα προτεραιοτήτων και ιεραρχήσεων.
