Πριν 29 χρόνια συνελήφθη από τη μυστική αστυνομία του δικτάτορα Φουτζιμόρι, με την ενεργητική υποστήριξη της CIA, ο Αμπιμαέλ Γκουζμάν. Γνωστότερος τότε ως «πρόεδρος Γκονζάλο», ηγέτης του Κ.Κ. Περού, που από το 1980 καθοδηγούσε το αντάρτικο με βάση τη θεωρία του «λαϊκού πολέμου», ο Γκουζμάν τάχθηκε εξαρχής με τους καταπιεσμένους, ιδίως αφότου βίωσε σε νεαρή ηλικία την εξέγερση (και την αιματηρή καταστολή) των φτωχών χωρικών στην πόλη που γεννήθηκε, την Αρεκίπα. Ξεκίνησε την πολιτική δράση του στο σχολείο, και οργανώθηκε στο κομμουνιστικό κίνημα στο πανεπιστήμιο. Το 1960, σε ηλικία μόλις 26 ετών, έγινε καθηγητής φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο του Σαν Κριστομπάλ, στο Αγιακούτσο – την «Πόλη των Νεκρών», μία από τις φτωχότερες περιοχές του Περού. Εκεί μελέτησε και διέδωσε τον Μαριατέγκι, τον πατέρα ενός μαρξισμού προσαρμοσμένου στις λατινοαμερικάνικες συνθήκες. Μετά από δύο ταξίδια στην Κίνα και επηρεασμένος από τη δεκαετία των ανολοκλήρωτων θυελλών του 1960, αφιερώθηκε στην ανασυγκρότηση του Κ.Κ. Περού. Στα μέσα της δεκαετίας του 1970 εγκατέλειψε την πανεπιστημιακή ζωή και πέρασε στην παρανομία. Το 1980 αυτός και οι σύντροφοί του ξεκίνησαν το αντάρτικο.
Ξεκινώντας από γερές βάσεις στην ύπαιθρο, το Κ.Κ. Περού (που στα διεθνή ΜΜΕ αποκαλείται αποκλειστικά «Φωτεινό Μονοπάτι») σταδιακά απέκτησε σημαντική επιρροή στις παραγκουπόλεις των μεγάλων αστικών κέντρων, αλλά και στα πανεπιστήμια. «Πιστεύω ότι το Φωτεινό Μονοπάτι είναι η πιο επικίνδυνη τρομοκρατική ομάδα και αποτελεί τώρα τη μεγαλύτερη απειλή για την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ σε αυτό το ημισφαίριο. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ πρέπει να κάνει οτιδήποτε δυνατόν για να το εξοντώσει» έλεγε χαρακτηριστικά το 1993 ο Ρεπουμπλικανός βουλευτής Μπιλ ΜακΚόλουμ, πρόεδρος της Επιτροπής για την Τρομοκρατία και τον Ανορθόδοξο Πόλεμο. Και οι New York Times έγραφαν, στις 22/3/1992: «Στο Κογκρέσο, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, τον Οργανισμό Αμερικανικών Κρατών και σε ιδιωτικά ερευνητικά κέντρα και οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων ενισχύεται η αίσθηση ότι η εκπληκτική ορμή που δείχνει η εξέγερση του Φωτεινού Μονοπατιού συνιστά την ισχυρότερη δοκιμασία ψυχροπολεμικής πολιτικής για το δυτικό ημισφαίριο».
Σύλληψη και «δίκη»
Σε αυτό το κλίμα η δικτατορία του Φουτζιμόρι, με την άμεση εμπλοκή κλιμακίου της CIA, σημείωσε τη μεγαλύτερη επιτυχία της: τη σύλληψη του Γκουζμάν και άλλων ηγετικών στελεχών του Κ.Κ. Περού. Λίγες μέρες αργότερα οι υπάλληλοι των ΗΠΑ επέδειξαν τα τρόπαιά τους: ο Γκουζμάν παρουσιάστηκε στα περουβιανά και διεθνή ΜΜΕ κλεισμένος σαν άγριο ζώο σε κλουβί, ενώ ασφαλίτες μεταμφιεσμένοι σε δημοσιογράφους φώναζαν «προδότη!», «κρεμάλα!» κ.ο.κ. Όμως η παράσταση της προσχεδιασμένης ταπείνωσης τους γύρισε σαν μπούμερανγκ: ο Αμπιμαέλ Γκουζμάν εκμεταλλεύθηκε την τελευταία ευκαιρία που είχε για να ακουστεί η φωνή του, βγάζοντας μέσα από το κλουβί έναν παθιασμένο λόγο υπέρ της συνέχισης του αγώνα. Λίγο καιρό αργότερα «δικάστηκε» από άγνωστους κουκουλοφόρους στρατοδίκες και μέσα σε λίγες ώρες «καταδικάστηκε» σε ισόβια. Οι λιγοστοί δημοσιογράφοι στους οποίους επιτράπηκε να παρακολουθήσουν, δήθεν, την παρωδία δίκης δεν άκουσαν τίποτα από όσα διαμείφθηκαν: ήταν κλεισμένοι σε ειδική ηχομονωμένη αίθουσα.
Τα μέλη διεθνών αντιπροσωπειών νομικών που έφτασαν στη Λίμα για να παρακολουθήσουν τη δίκη συνελήφθησαν και απελάθηκαν. Αμέσως μετά τη «δίκη», οι ίδιοι κουκουλοφόροι στρατοδίκες καταδίκασαν σε ισόβια, ως «απολογητή της τρομοκρατίας», τον Αλφρέντο Κρέσπο, συνήγορο υπεράσπισης του Γκουζμάν! Σειρά πήραν για αυτού του τύπου τα στρατοδικεία (που καθιερώθηκαν κατόπιν «εισήγησης» των ΗΠΑ) χιλιάδες στελέχη και μέλη του Κ.Κ. Περού αλλά και απλοί «συνοδοιπόροι». Στις μυστικές φυλακές οι συλληφθέντες υπόκεινταν σε ασύλληπτης βαρβαρότητας βασανιστήρια. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση μίας εκ των ηγετών του Κ.Κ. Περού που άντεξε τα πάντα, αλλά «έσπασε» όταν άρχισαν να βασανίζουν μπροστά της το μικρό παιδί της… (Το κόμμα της, δίχως να πάρει υπόψη τις συνθήκες, την κατήγγειλε δημόσια ως «καταδότρια» – δείγμα του ακραίου σεχταρισμού που συνυπήρχε με την αφοσίωση, και ήταν ένα από τα μελανά σημεία του).
Τι ακολούθησε
Ο Γκουζμάν φυλακίστηκε σε υπόγειο κελί στο κεντρικό προαύλιο της ναυτικής βάσης του Καλάο. Εκεί, κλεισμένος 23 ώρες το 24ωρο σε ένα χώρο 2×2 μέτρων, πέρασε σε απόλυτη απομόνωση την υπόλοιπη ζωή του. Η φωνή του ξανακούστηκε για λίγα δευτερόλεπτα το 2004, όταν μεταφέρθηκε σε δικαστήριο για να ξαναδικαστεί, οπότε άρχισε να φωνάζει μπροστά στους δημοσιογράφους συνθήματα υπέρ της επανάστασης, και η δίκη διαλύθηκε σε χαοτικό κλίμα. Δύο από τους δικαστές απολύθηκαν επειδή δεν είχαν διατάξει την προληπτική φίμωσή του… Η «δίκη» επαναλήφθηκε το 2005 κεκλεισμένων των θυρών, χωρίς δημοσιογράφους και χωρίς καν την τήρηση πρακτικών. Με το ίδιο αποτέλεσμα: ισόβια. Η σύλληψη της ηγεσίας του Κ.Κ. Περού και αμέσως μετά η γενίκευση της καταστολής, σε συνδυασμό με μια βρώμικη προπαγάνδα, είχαν καταλυτικά αποτελέσματα. Το Κ.Κ. Περού ουσιαστικά διασπάστηκε ανάμεσα σε οπαδούς και εχθρούς της συνθηκολόγησης. Το αντάρτικο αποδεκατίστηκε, και οι μετωπικές οργανώσεις του μαοϊκού κινήματος διαλύθηκαν.
Αν και μεμονωμένες αντάρτικες ομάδες εξακολουθούν να δρουν σε διάφορες επαρχίες και το Κ.Κ. Περού διατηρεί παράνομες οργανώσεις, χρειάστηκαν χρόνια ώσπου να εμφανιστούν σημάδια ουσιαστικής ανασυγκρότησης αυτού του ρεύματος στην περουβιάνικη κοινωνία. Το 2009 ιδρύθηκε το MOVADEF (Κίνημα για την Αμνηστία και τα Θεμελιώδη Δικαιώματα), που επιχείρησε χωρίς επιτυχία να αναγνωριστεί ως πολιτικό κόμμα. Το 2015 ιδρύθηκε το FUDEPP (Μέτωπο Ενότητας και Άμυνας του Περουβιάνικου Λαού), που μέσα σε ένα χρόνο εξαπλώθηκε στο μεγαλύτερο τμήμα της χώρας και απέκτησε 73 επαρχιακές επιτροπές. Τον επόμενο χρόνο κατέθεσε 500.000 υπογραφές ώστε να συμμετάσχει στις εκλογές, αλλά αποκλείστηκε ως «βιτρίνα του MOVADEF, που με τη σειρά του είναι προκάλυμμα του Φωτεινού Μονοπατιού». Πριν λίγους μήνες 70 στελέχη του Μετώπου συνελήφθησαν διότι «προετοίμαζαν παράνομες διαδηλώσεις υπέρ των τρομοκρατών».
Ο κριτικός απολογισμός του Γκουζμάν και του Κ.Κ. Περού, δεν μπορεί να αφεθεί στους καταπιεστές. «Παρ’ όλα όσα θα μπορούσε να παραθέσει κανείς για επιλογές, τακτικές και στρατηγικές του Φωτεινού Μονοπατιού και του ίδιου του Αμπιμαέλ Γκουζμάν (η αντιγραφή σχημάτων του Λιν Πιάο και ο έντονος σεχταρισμός ήταν ορισμένα από τα πιο χαρακτηριστικά του), δεν μπορεί να αποκρυβεί το γεγονός πως ήταν ένα από τα μεγάλα κινήματα, με βαθιές ρίζες στους αγρότες, τους ιθαγενείς και τη φτωχολογιά των παραγκουπόλεων… Αποτέλεσαν έναν από τους τελευταίους σπασμούς μιας ανολοκλήρωτης θύελλας, ένα επαναστατικό σκίρτημα μέσα σε μια περίοδο αντεπανάστασης» (ανακοίνωση ΚΟΕ, 13/9/2021, www.koel.gr).
Διαβάστε επίσης: Η μεγαλύτερη δικαίωση
