Ενόψει του δημοψηφίσματος, η Μαδρίτη απειλεί θεούς και δαίμονες
του Γιώργου Αναστασίου
Οι τελευταίες καταλανικές εκλογές* είχαν δημοψηφισματικό χαρακτήρα. Οι δύο βασικές δυνάμεις που υποστηρίζουν την Ανεξαρτησία της Καταλονίας, δηλαδή ο συνασπισμός «Μαζί για το Ναι» (στον οποίο συμμετέχει η Ρεπουμπλικανική Αριστερά/ERC) και η Λίστα Λαϊκής Ενότητας/CUP, είχαν καταστήσει σαφές ότι, σε περίπτωση νίκης τους, κεντρικός στόχος τους θα είναι η διεξαγωγή δημοψηφίσματος. Με αυτό το πρόγραμμα κέρδισαν μια σαφή κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Και υλοποίησαν τη δέσμευσή τους. Υιοθέτησε δηλαδή η βουλή της Καταλονίας δύο νόμους: έναν για τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος την 1η Οκτωβρίου, και έναν για τον τρόπο αποχωρισμού από το ισπανικό κράτος – ο οποίος φυσικά θα εφαρμοστεί μονάχα αν επικρατήσει το «Ναι».
Η αντίδραση του ισπανικού κράτους (ή, ορθότερα, του διεφθαρμένου μοναρχικού καθεστώτος της Μαδρίτης) κλιμακώνεται όσο πλησιάζει η κρίσιμη ημερομηνία. Ο δεξιός πρωθυπουργός Ραχόι δήλωσε ότι θα χρησιμοποιηθεί «κάθε μέσο» για την αποτροπή διεξαγωγής του δημοψηφίσματος, το οποίο αποκάλεσε «ανυπόφορη πράξη ανυπακοής». Και αυτήν την εβδομάδα, μετά από αίτηση της κυβέρνησης της Μαδρίτης, το «Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο του Βασιλείου της Ισπανίας» αποφάσισε, όπως εξάλλου αναμενόταν, ότι το δημοψήφισμα είναι παράνομο – διατάσσοντας τη μη διεξαγωγή του.
Σε συνέχεια αυτής της απόφασης, ο Ραχόι και ο Γενικός Εισαγγελέας του Βασιλείου εξαπέλυσαν από κοινού την πρώτη ομοβροντία συγκεκριμένων απειλών: θα διωχθούν ποινικά οι επικεφαλής της καταλανικής βουλής, τα μέλη της καταλανικής κυβέρνησης, οιοσδήποτε από τους 947 καταλανούς δημάρχους δεν εμποδίσει έμπρακτα τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος, και γενικά όποιος αναπνέει με τρόπο που δεν αρέσει στους Μαδριλένους αυθέντες. Ταυτόχρονα, το ισπανικό κατεστημένο (αρκετά… πολύχρωμο, όπως θα δούμε παρακάτω) άρχισε να πανηγυρίζει ότι, ευτυχώς, ξεπεράστηκε κι αυτός ο κάβος.
Τώρα αρχίζει το πραγματικό μπρα-ντε-φερ
Μόνο που υπάρχουν ένα-δυο προβλήματα. Πρώτον και βασικότερο, το πώς θα αντιδράσουν οι Καταλανοί πολίτες στη μεγαλύτερη, από την εποχή του Φράνκο, επιχείρηση ταπείνωσής τους από τη Μαδρίτη. Αξίζει να υπενθυμιστεί εδώ ότι η ακύρωση (πάντα από την ισπανική «δικαιοσύνη»…) της επίσημης αναγνώρισης ύπαρξης καταλανικού έθνους ήταν που μαζικοποίησε το κίνημα υπέρ της Ανεξαρτησίας το 2010. Δηλαδή πριν καν μπει το διεφθαρμένο ισπανικό πολιτικό σύστημα στη δίνη της μνημονιακής λιτότητας, που του αφαίρεσε την όποια λαϊκή νομιμοποίηση διέθετε ακόμη στην Καταλονία (για παράδειγμα στις τελευταίες εκλογές το Λαϊκό Κόμμα του Ραχόι μετά βίας ξεπέρασε το «αριστερίστικο» CUP, κατρακυλώντας στον πάτο με 8,5%!).
Το δεύτερο πρόβλημα είναι ότι η καταλανική βουλή και κυβέρνηση δεν αναγνωρίζουν τη δικαιοδοσία του Ραχόι και της ισπανικής «δικαιοσύνης», διαβεβαιώνοντας ότι το δημοψήφισμα θα γίνει και η απόφασή του θα είναι δεσμευτική. Ακόμη περισσότερο, και γνωρίζοντας το πώς θα αντιδράσει η Μαδρίτη, τους τελευταίους μήνες τοποθετήθηκαν νέοι άνθρωποι επικεφαλής των υπουργείων, της καταλανικής αστυνομίας και άλλων κρίσιμων θέσεων – όλοι διατεθειμένοι να αψηφήσουν τις απειλές και τις διώξεις. Επιπλέον, οι κάλπες και οι εκλογικοί κατάλογοι βρίσκονται στα χέρια της καταλανικής εθνικής εφορευτικής επιτροπής. Ίσως λοιπόν η ανακούφιση του βαθέος ισπανικού κράτους να είναι πρόωρη.
Φυσικά, πέρα από τις «τεχνικές» προετοιμασίες, σχεδόν όλα θα κριθούν από το πόσο ενεργητικά θα υπερασπίσουν οι πολίτες της Καταλονίας τα δικαιώματά τους – και, δευτερευόντως, από τη στάση που θα κρατήσουν την 1η Οκτωβρίου οι Mossos (δηλαδή η καταλανική αστυνομία) και άλλα τμήματα του κρατικού μηχανισμού. Διότι θεωρείται δεδομένο ότι ο Ραχόι θα «παύσει» τη σημερινή ηγεσία και θα τους θέσει υπό ισπανική διοίκηση, απαιτώντας αυτοί να σταματήσουν το δημοψήφισμα. Εύλογα, η Μαδρίτη θέλει να αποφύγει την παρεμπόδιση της εκλογικής διαδικασίας από την ισπανική Guardia Civil (άλλο ένα απομεινάρι του φρανκισμού…) ή, ακόμη χειρότερα, από το στρατό – αφού σε μια τέτοια περίπτωση θα χάσει το επικοινωνιακό παιχνίδι ακόμη και σε διεθνές επίπεδο.
Έκαστος εφ’ ω ετάχθη
Και ενώ συμβαίνουν όλα αυτά σε μια «δημοκρατική ευρωπαϊκή χώρα», τι κάνουν οι προοδευτικές, ας πούμε, δυνάμεις που δεν υποστηρίζουν την Ανεξαρτησία; Δυστυχώς, παίζουν κρυφτό. Από τη μια διατείνονται ότι αναγνωρίζουν το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση, κι από την άλλη θέτουν ως όρο αυτό να ασκηθεί με τη σύμφωνη γνώμη του ισπανικού κράτους – δηλαδή να μην ασκηθεί, αφού η Μαδρίτη αρνείται ακόμη και να συζητήσει επ’ αυτού. Σαν να λέει δηλαδή κάποιος στους Κούρδους ή στους Παλαιστίνιους ότι αναγνωρίζει το δικαίωμά τους να αποφασίσουν οι ίδιοι για το μέλλον τους, αλλά μόνο εάν συμφωνήσει μ’ αυτό ο Ερντογάν ή ο Νετανιάχου…
Η υποκρισία τους φτάνει σε σημείο να λένε ότι «αν τελικά πραγματοποιηθεί το δημοψήφισμα, θα αναγνωρίσουμε το αποτέλεσμά του, αλλά δεν θα το θεωρήσουμε δεσμευτικό»! Γι’ αυτό και στην Καταλονία ο εκλογικός συνασπισμός των Podemos, της Ενωμένης Αριστεράς και άλλων έχει διαλυθεί στα εξ ων συνετέθη. Το στρατόπεδο της πολυδιαφημισμένης δημάρχου της Βαρκελώνης Άντα Κολάου συντάσσεται με την «ισπανική» ηγεσία του συνασπισμού, θεωρώντας μη δεσμευτικό το δημοψήφισμα αφού δεν διεξάγεται με τη συναίνεση της Μαδρίτης. Όπως έγραφε και προγενέστερο άρθρο στην εφημερίδα μας, δεν της περνά βέβαια από το μυαλό ότι «υπάρχουν και περιπτώσεις όπου οι λαοί δεν ζητούν την άδεια του καθεστώτος που τους δυναστεύει για να αγωνιστούν εναντίον του»**.
Επιπλέον, η δήμαρχος δηλώνει ότι «δεν θα διευκολύνει την πραγματοποίηση του δημοψηφίσματος, εφόσον αυτό θεωρείται παράνομο από την ισπανική δικαιοσύνη και άρα θα επισύρει διώξεις εναντίον όσων δεν το εμποδίσουν». Και, για πρώτη φορά, ετοιμάζει ξεχωριστή συγκέντρωση για μεθαύριο Δευτέρα, που είναι η εθνική γιορτή της Καταλονίας και παραδοσιακά πραγματοποιείται μια ενιαία και τεράστια διαδήλωση… Από την άλλη, χθες η τοπική ηγεσία των Podemos διαφοροποιήθηκε ανοιχτά, καλώντας τον κόσμο να πάει στη μεγάλη διαδήλωση υπέρ της Ανεξαρτησίας και την 1η Οκτωβρίου να ψηφίσει υπέρ της Καταλανικής Δημοκρατίας, «ενάντια στη δεξιά πολιτική και τη διαφθορά». Έκαστος εφ’ ω ετάχθη.
* Βλ. σχετικό αφιέρωμα στο φύλλο 280.
** Βλ. φύλλο 365
