Οι ευρωκράτες συμφωνούν να «ξανασώσουν» την Ελλάδα κυρίως με… δικά της λεφτά – Το τίμημα της καταβαράθρωσης στη λιτότητα, την ύφεση και του ακρωτηριασμού της κρατικής κυριαρχίας.
Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου.
Στο εξής, οι σημαντικότερες αποφάσεις για την Ελλάδα θα λαμβάνονται όσο γίνεται πιο μακριά απ’ αυτήν. Η περιοχή πέριξ Βουλής και Συντάγματος, όπου και οι έδρες βασικών υπουργείων στα οποία διαπραγματεύεται η τρόικα, είναι πλέον διακεκαυμένη ζώνη. Στα παραλειπόμενα της «ελληνικής τραγωδίας» θα γραφεί μεταξύ άλλων ότι οι τεχνοκράτες της τρόικας και υπουργοί – εντολοδόχοι τους αναζητούσαν πολλές φορές ένα ασφαλές σημείο, μακριά από την οργή της κοινωνίας, για να κόψουν και να ράψουν το νέο Μνημόνιο. Το νέο μνημόνιο κόπηκε και ράφτηκε. Χαμόγελα στις αγορές, θα πάρουμε την 5η δόση μας, αρχές Ιουλίου («πιθανότατα», λέει το ανακοινωθέν της τρόικας), άλμα στο χρηματιστήριο, άνοδος για το ευρώ. Η ανακοίνωση της τρόικας -που την προηγούμενη εβδομάδα προαναγγελλόταν ως «αιματηρή»- περιείχε μόνο τις δόσεις αίματος που τρέφουν τις αγορές: «συμφωνήσαμε σε σημαντική μείωση της απασχόλησης στο δημόσιο τομέα, την αναδιάρθρωση ή το κλείσιμο δημοσίων φορέων», αναφέρει, ανοίγοντας παράθυρο σε απολύσεις και λουκέτα, πέρα από τα άλλα ήδη γνωστά μέτρα.
Η νέα συμφωνία
Τι άλλαξε και απομακρύνθηκε ο Αρμαγεδδών που περιγραφόταν μέχρι προ ημερών; Επήλθε το νέο deal «διάσωσης» της ελληνικής οικονομίας. Μακριά, πολύ μακριά από το διακεκαυμένο Σύνταγμα. Στις Βρυξέλλες, όπου ο Γ. Παπανδρέου συναντήθηκε με τον πρόεδρο του Eurogroup, Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ. Και μια μέρα νωρίτερα στη Βιέννη, σε ένα ετερόκλητο και άγνωστης θεσμικής υπόστασης κονκλάβιο αξιωματούχων της ευρωζώνης. Στη Βιέννη, καταστρώθηκε ένα νέο σχέδιο δανεισμού της Ελλάδας για φέτος και το 2012, ύψους περίπου 60 δισ. ευρώ. Στις Βρυξέλες ορίστηκε και το τίμημα που θα πληρώσει η ελληνική κοινωνία για τη νέα «γενναιοδωρία» των εταίρων.
Ποιο είναι το τίμημα αυτό; Περιλαμβάνει:
– Πρώτον, το περίφημο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα 2011-2014, ύψους άνω των 28 δισ., οι τελικές διατάξεις του οποίου βυθίζουν την κοινωνία σ’ ένα βάραθρο λιτότητας και βαθύτερης ύφεσης.
– Και δεύτερον, ένα αδιανόητης εθελοδουλείας σχέδιο εκποίησης της κρατικής περιουσίας, ύψους 50 δισ., μέσω ενός οργανισμού στον οποίο η τρόικα θα έχει βέτο ακόμη και για το τίμημα κάθε εκποιούμενου στοιχείου. Αυτό αποτέλεσε και το κεντρικό σημείο διαπραγμάτευσης μεταξύ Αθήνας – Βρυξελών. Οι εταίροι – πιστωτές της χώρας απαίτησαν και επέβαλαν στην κυβέρνηση να διασφαλίσουν και το τελευταίο ευρώ που θα εισφέρουν όχι απλώς με την υποθήκευση της κρατικής περιουσίας, αλλά και με τον έλεγχο στο μεγάλο παζάρι της πώλησης. Ουσιαστικά, οι πιστωτές είναι σε μεγάλο βαθμό και οι αγοραστές της πραμάτειας.
Ταμείο real estate
Είναι άγνωστο ποια «συσκευασία» θα επιστρατεύσει η κυβέρνηση για να καλύψει αυτή την ταπεινωτική εκχώρηση εθνικής κυριαρχίας, η οποία είναι αμφίβολο αν θα αντέξει σε μια ψηφοφορία στη Βουλή. Η ίδια η τρόικα περιγράφει διπλωματικά αυτόν τον θεσμικό ακρωτηριασμό του κράτους μιλώντας για «φορέα ιδιωτικοποίησης με επαγγελματική και ανεξάρτητη διαχείριση». Και ο Γιούνκερ, εξάλλου, μετά τη συνάντηση με τον Παπανδρέου, κατέστησε φανερό ότι το «Ταμείο Ιδιωτικοποιήσεων» ήταν ο βασικός όρος του νέου δανεισμού που θα αποφασιστεί.
Ωστόσο, η καρατόμηση της εθνικής κυριαρχίας ενδέχεται να πάρει κι άλλες απεχθείς μορφές. Έχει συζητηθεί ήδη η απαίτηση της τρόικας να ασκήσει άμεση εποπτεία στη διαχείριση των εσόδων, με την τοποθέτηση ενός επιτρόπου, κάτι που ενδεχομένως περιγράφεται πίσω την αναφορά της τρόικας σε «τεχνική συνδρομή από το ΔΝΤ, από κράτη μέλη της Ε.Ε. και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή». Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και η τοποθέτηση του προέδρου της ΕΚΤ (και ουσιαστικού εκπροσώπου των ευρωπαϊκών τραπεζών) Ζαν Κλοντ Τρισέ, υπέρ ενός υπουργείου Οικονομικών της ευρωζώνης. Με έδρα τη Φρανκφούρτη, φυσικά…
«Συμμετοχή ιδιωτών»
Η τοποθέτηση του Τρισέ σηματοδοτεί και το κλείσιμο του ρήγματος στις σχέσεις με τη γερμανική καγκελαρία στην ελληνική υπόθεση. Αφού απομακρύνεται η συζήτηση για «σκληρή» ή «μαλακή» αναδιάρθρωση του χρέους, ο Τρισέ δεν έχει αντίρρηση για ένα νέο δανεισμό «περιορισμένη συμμετοχή ιδιωτών», όπως συμφωνήθηκε στη Βιέννη. Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Οι πληροφορίες που έχουν διαρρεύσει αναφέρουν ότι οι πιστώτριες χώρες θα εισφέρουν μόνο το μισό των 60 δισ. ευρώ του νέου δανείου. Άλλο 1⁄4 (περίπου 15 δισ.) θα είναι χρήματα που θα προκύψουν από την εφαρμογή του Μνημονίου 2 (κυ- ρίως από αποκρατικοποιήσεις). Και τέλος, το υπόλοιπο 1⁄4 (μέχρι 20 δισ.) θα είναι η εισφορά των ιδιωτών (δηλ. των τραπεζών). Εθελοντικά, φυσικά. Η συμμετοχή των ιδιωτών θα πάρει τη μορφή της «ανακύκλωσης» (διακράτησης ή επιμήκυνσης) ομολόγων που λήγουν μέχρι το 2012.
Το περιορισμένο της συμμετοχής των ιδιωτών στη νέα «διάσωση» ουσιαστικά είναι ένας ακόμη τρόπος να διασωθούν οι μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες από τον κίνδυνο να πληρώσουν τα κερδοσκοπικά CDS έναντι ελληνικών ομολόγων που έχουν εκδώσει οι ίδιες ή έχουν πουληθεί με τη μεσολάβησή τους. Αν οι τράπεζες υποβάλλονταν σε ένα εξαναγκαστικό και βαθύ κούρεμα του χρέους, θα προέκυπτε το «πιστωτικό γεγονός» που περιμένουν τα κερδοσκοπικά κεφάλαια για να πληρωθούν τα στοιχήματά τους. Η ευρωκρατία, με το νέο τρικ, σπρώχνει τα σπουπίδια κάτω απ’ το χαλί. Κι όπως προανήγγειλε ο επόμενος πρόεδρος της ΕΚΤ, Λορέντσο Μπίνι Σμάγκι, «η αναχρηματοδότηση του ελληνικού χρέους θα γίνει κυρίως από τις ελληνικές τράπεζες». Με το δεδομένο ότι οι ελληνικές τράπεζες κατέχουν ομόλογα 65 δισ. ευρώ από τα οποία 13 δισ. λήγουν μέχρι το 2012, αυτές θα σηκώσουν και το μείζον βάρος του «εθελοντισμού».
Ο λογαριασμός
Τι μένει, τελικά, στον λογαριασμό της «διάσωσης»; Τα 30-35 δισ. που θα δώσουν οι χώρες της ευρωζώνης έναντι των πρωτοφανών εγγυήσεων σε κρατική περιουσία εκατοντάδων δισ. Έσοδα 15 δισ. από πώληση κρατικής περιουσίας. Και 20 δισ. που θα βάλουν κυρίως ελληνικές τράπεζες, με την κάλυψη των κρατικών εγγυήσεων και όσων καταθέσεων θα έχουν απομείνει στα ταμεία τους. Αν ισχύσουν αυτά, η Ελλάδα θα αποτελέσει το ιστορικό παράδοξο μιας χώρας που ξεπουλιέται για να δανειστεί χρήματα κυρίως από τον εαυτό της και την τσέπη της…
