του Κωνσταντίνου Πουλή
Διάβαζα στις ειδήσεις την τοποθέτηση του πιθανού αμερικανού πρεσβευτή που μίλησε για την έξοδο από το ευρώ και μετά διάβασα το όνομά του (Malloch) από παραδρομή ως Moloch, δηλαδή Μολόχ. Σκεφτόμουν πολλή ώρα αυτή μου την παραδρομή και τις προεκτάσεις της. Πριν από λίγες μέρες τόλμησε ο Νίκος Ξυδάκης να ψελλίσει τη λέξη «δραχμή» και ακολούθησε πολυήμερη ανακατωσούρα, προκειμένου να μας καθησυχάσει η κυβέρνηση ότι δεν θα προφέρει ποτέ την απαγορευμένη λέξη, δεν πρέπει και δεν πρόκειται ποτέ να σκεφτεί και να πει αυτό που λένε όλοι: όλοι προετοιμάζονται για την έξοδο από το ευρώ. Εμείς αντιθέτως είμαστε το ανέκδοτο της ευρωπαϊκής πολιτικής σκηνής, η Ελλάδα παραμένει μακαρίως η μόνη χώρα χωρίς σχέδιο Grexit.
Και εκεί εμφανίζεται ο Μάλοκ για να πει αυτό που δεν μπορεί να πει ο Ξυδάκης και η κυβέρνηση. Ότι υπάρχουν από οικονομική άποψη σοβαροί λόγοι αποχώρησης της Ελλάδας από το ευρώ. Καθώς αναλογίζομαι τις συνέπειες αυτής της παραδρομής, προσπαθώ να σκεφτώ τι σημασία έχει να εκφράζεται αυτή η άποψη από έναν πιθανό διεκδικητή της θέσης του πρεσβευτή των ΗΠΑ στην Ε.Ε. Με δεδομένο ότι οι απόψεις αυτές ακόμη και αν δεν εκφράζουν επίσημα την κυβέρνηση Τραμπ, συντάσσονται με το ακμάζον ρεύμα των εθνικισμών, αναρωτιέται κανείς πώς γίνεται αυτή η συζήτηση να μην αφεθεί σε αυτά τα χέρια. Ο πιθανός πρέσβης έχει να μας πει μια ιστορία χρήσιμη. Και αυτή την ιστορία έχει μεγάλη σημασία να μην τη λέει μόνο αυτός. Την τελευταία φορά που θυμάμαι την αριστερά να αφήνει στην άκρα δεξιά το προνόμιο να αμφισβητεί την υπάρχουσα τάξη του κόσμου (διότι κι ο φασίστας θέλει να αλλάξει τον κόσμο, για να τον μετατρέψει σε εφιάλτη) δεν μας βγήκε σε καλό. Και εδώ μπαίνει ο Μολόχ.
Ο Μολόχ δεν θα είχε μεγάλη πέραση στη λαϊκή κουλτούρα, διότι η λαϊκή κουλτούρα αντλεί κυρίως από την Καινή Διαθήκη, από τα αποσπάσματα που ακούγονταν στην εκκλησία και πλούτιζαν τη λαϊκή θυμοσοφία. Σήμερα, λοιπόν, τον Μολόχ τον ακούμε στο (χιλιοφθαρμένο) δημοσιογραφικό κλισέ για τον «Μολόχ της ασφάλτου». Τι είναι αυτός ο Μολόχ της ασφάλτου; Είναι αυτός ο θεός που ζητάει να θυσιαστεί το αίμα των παιδιών μας. Το κλισέ αυτό ανάγεται τουλάχιστον σε μια εφημερίδα του 1923, όταν πρωτοξεκινά ο φόβος για το αυτοκίνητο και τα ατυχήματα και ένας γελοιογράφος δίνει τον τίτλο «Θυσίες στον σύγχρονο Μολόχ» (St. Louis Star, 6 Νοεμβρίου 1923). Και καθώς σκεφτόμουν τον Μολόχ της ασφάλτου και αυτόν τον καλογυαλισμένο απεσταλμένο του βδελυρού Τραμπ που ήρθε να μας πει για την έξοδο από το ευρώ, ο συνειρμός έκλεινε τον κύκλο του. Άρχισα να φαντάζομαι το ευρώ ως τον Μολόχ των τραπεζών που τρώει τα παιδιά μας και άλλα τέτοια μακάβρια.
Σκέφτομαι εδώ και καιρό μια μη-οικονομική κριτική στον κυρίαρχο λόγο εναντίον αυτής της ανάλυσης. Το τεχνικό κομμάτι αυτής της συζήτησης το επεξεργάζονται οικονομολόγοι στις λεπτομέρειές του και (θα μπορούσαν να) το συζητούν δημοσιολόγοι με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση στα οικονομικά από την αφεντιά μου, που δεν ξέρει πόσο κάνει τρεις έντεκα, τρεις δώδεκα, τρεις δεκαπέντε κι έντεκα. Φτάσαμε στο σημείο ο Βαρουφάκης, μανιώδης και αμετανόητος υπερασπιστής του ευρώ, να βρεθεί κατηγορούμενος ως υπερασπιστής της δραχμής, διότι αυτό ήταν βολικότερο ως στρατηγική δολοφονίας χαρακτήρα. Μέσα σε αυτόν τον ορυμαγδό, μένει ένα ζήτημα, που έχει σχέση με τον Μολόχ της ασφάλτου και τον απομονωτιστή εκπρόσωπο του Τραμπ που μίλησε για Grexit: όλη η πορεία της εκτόξευσης της ανισότητας, του ανοίγματος της ψαλίδας, προϋποθέτει την αποτελεσματική λειτουργία αυτού του μηχανισμού εκφοβισμού, που λέει ότι «αν δεν συμμορφωθείτε, θα βγείτε από το ευρώ». Ο Μολόχ του ευρώ λοιπόν τρώει τα παιδιά μας, διότι αρνούμαστε να αναγνωρίσουμε μία απλή αλήθεια: Η έξοδος από το ευρώ δεν θα φέρει τη λύση. Πράγματι. Ακούμε τα επιχειρήματα των αμφιταλαντευόμενων που μας νουθετούν πως δεν υπήρχε ισότητα με τη δραχμή, λοιπόν να μην περιμένουμε ότι θα αποκατασταθεί η ισότητα με την επιστροφή στο εθνικό νόμισμα. Συμφωνώ. Ας το πούμε πολύ απλά: η επιστροφή στο εθνικό νόμισμα διαμορφώνεται ως αναγκαία, όχι ικανή συνθήκη. Με άλλα λόγια, η μέγγενη του ευρώ είναι ο βασικός εκβιασμός με τον οποίον έχουν μέχρι σήμερα επιβληθεί όλα τα μέτρα λιτότητας. Η απόρριψη αυτής της μέγγενης δεν λύνει οριστικά κανένα πρόβλημα, αλλά συνιστά την αναγκαία προϋπόθεση προκειμένου να υπάρξει η απελευθέρωση από το πλαίσιο το οποίο επιβάλλει αυτή την πολιτική. Διότι αλλαγή εντός αυτού του πλαισίου μάλλον δεν πήγε και πολύ καλά.
Αντιγράφω από τον Ράσελ: «Η μακρά ιστορία βαρβαρότητας, μαρτυρίων, εξαχρείωσης και ανθρώπινων θυσιών που υπομένονται με την ελπίδα του εξευμενισμού των θεών είναι αξιολύπητη όσο και τρομακτική. Η θρησκεία του Μολόχ, όπως μπορούμε να ονομάσουμε όλες τις πίστεις σαν αυτήν, είναι στην ουσία η ταπεινωτική υποταγή του σκλάβου, που δεν τολμά, ούτε μέσα του, να διανοηθεί ότι ο αφέντης του δεν αξίζει να λατρεύεται».
Με αυτά τα λόγια μιλούσε ο Ράσελ για τη θρησκεία. Με τον ιερό σεβασμό που περιβάλλει το νόμισμά μας, έχουμε κάθε λόγο να πιστεύουμε ότι η παραίνεση του Ράσελ, να απελευθερωθεί κανείς από αυτά τα τόσο αιμοδιψή δεσμά του ιερού σεβασμού προς τον φονιά του, ισχύει απολύτως και για μας. Έχουμε φτάσει στο σημείο να συζητάμε υποτίθεται για αριστερή πολιτική και να μην έχουμε το θάρρος να αλλάξουμε όχι τον κόσμο, αλλά ούτε ένα γαμονόμισμα.
