του Χρήστου Σιάχου*
Και ξαφνικά το δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα μπήκε σε καραντίνα. Τα σχολεία έκλεισαν χωρίς να είναι βέβαιο πότε θα ξαναλειτουργήσουν. Η αλήθεια είναι ότι ποτέ δεν πέρασε από το μυαλό κανενός πως θα συνέβαινε ποτέ κάτι τέτοιο σε εποχή «ειρήνης». Η μετάβαση στην «κανονικότητα» και η πορεία προς την «ανάπτυξη» διακόπτεται από έναν ιό και ο βασιλιάς παρουσιάζεται γυμνός. Η υποβάθμιση των δημόσιων αγαθών και η νεοφιλελεύθερη μετάλλαξη τους είναι πλέον εδώ. Το αποδυναμωμένο δημόσιο σύστημα υγείας αδυνατεί να απαντήσει στην πανδημία, ο κόσμος της εργασίας ξαναβρίσκεται στα όρια της επιβίωσης, το αφήγημα της Ε.Ε. των ισότιμων μελών και της αλληλεγγύης στη καλύτερη περίπτωση προκαλεί το γέλιο και ο λαός και η χώρα καλούνται να αντιμετωπίσουν εκτός από τη γεωπολιτική κρίση, εκτός από την τουρκική επεκτατικότητα και τον αόρατο κορωνοϊό.
***
Το ερώτημα που μπαίνει είναι: Και τώρα τι κάνουμε; Το υπουργείο Παιδείας απαντάει: Τηλε-εκπαίδευση και μάλιστα υπονοεί ότι όλη αυτή η διαδικασία θα λειτουργήσει με βάση την ατομική ευθύνη, κυρίαρχο στοιχείο της κυβερνητικής πολιτικής για την αντιμετώπιση της κρίσης του κορωνοϊού. Επιδίδεται σε ένα επικοινωνιακό παιχνίδι με πολλές συζητήσεις, τεράστια προβολή της εξ’ αποστάσεως, σύγχρονης ή ασύγχρονης εκπαίδευσης με αποτέλεσμα εκπαιδευτικοί, μαθητές και γονείς να βρίσκονται σε μια δικαιολογημένη σύγχυση. Προφανώς και γνωρίζει ότι οι υποδομές είναι ανεπαρκείς και το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο δεν μπορεί να αντέξει αυτό το φόρτο. Δε λέει κουβέντα ότι ένα ποσοστό των οικογενειών δεν έχουν Η/Υ και σύνδεση στο διαδίκτυο και επομένως οι μαθητές αυτών των οικογενειών δε θα μπορέσουν να συμμετάσχουν. Γνωρίζει την κακή ποιότητα του ηλεκτρονικού εξοπλισμού στα σχολεία και αγνοεί επιδεικτικά ότι όλοι οι εκπαιδευτικοί δεν έχουν όλο τον απαραίτητο εξοπλισμό που απαιτείται στα σπίτια τους.
Σας μεταφέρω αυτούσιο το μήνυμα συναδέλφου από σχολείο της Πάτρας που βρίσκεται σε εργατοπεριοχή: «Στο σχολείο μου, 70 περίπου μαθητές στους 247 δεν έχουν mail, κι οι περισσότεροι απ’ αυτούς ούτε υπολογιστή. Αλλά και σ’ αυτούς που έχουν, υπάρχουν οικογένειες με δύο, τρία, ακόμα και τέσσερα παιδιά που πηγαίνουν σχολείο και πρέπει να εξυπηρετηθούν με έναν υπολογιστή. Στείλαμε κάποιο υλικό για απασχόληση των μαθητών, αλλά στα δύο τρίτα περίπου απ’ αυτούς που έχουμε. Πως νιώθουν άραγε αυτοί που δεν πήραν, που δεν έχουν υπολογιστή; Και πως νιώθουμε εμείς οι καθηγητές τους που δεν μπορούμε ν’ απευθυνθούμε σε όλους; Κατά τ’ άλλα, τηλε-εκπαίδευση… Για άλλη μια φορά, τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα, περίσσεψαν». Και στη συνέχεια δεύτερο μήνυμα από μητέρα μαθητή: «Συγνώμη για το ακατάλληλο της ώρας είμαι η……………….. Θα ήθελα να θέσω κάποιο ερώτημα. Καλό τα παιδιά μας να έχουν μια επαφή με κάποια μαθήματα. Όμως έχετε σκεφτεί πώς θα λειτουργήσει όλο αυτό που κάποιοι όπως εγώ δεν έχουν υπολογιστή. Κι επίσης όπως ξέρετε πλέον δεν υπάρχει κάποιο εισόδημα. Και αν υπάρξει το βοήθημα θα πρέπει να καλύψουμε τις πρώτες ανάγκες συνεπώς δεν θα έχουμε την πολυτέλεια του ίντερνετ. Τι θα γίνει με όλο αυτό;»
Πρέπει να είμαστε στην πρώτη γραμμή ενισχύοντας την παιδαγωγική και κοινωνική μας διάσταση ως δάσκαλοι. Στα σχολεία μας να προσπαθήσουμε να κυριαρχήσει η άποψη ότι λειτουργούμε μαζί με τους μαθητές σαν κοινότητα και όχι ο καθένας μόνος και όπως του έρθει. Να επικοινωνήσουμε με τους μαθητές μας ζωντανά (skype, τηλέφωνο κ.λπ.), να συζητήσουμε μαζί τους και να ακούσουμε κατ’ αρχήν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν αυτές τις μέρες
Αυτά και άλλα τόσα δείχνουν ότι οι βαρύγδουπες εξαγγελίες του υπουργείου Παιδείας αποδεικνύονται κενό γράμμα. Η πολιτική των ελλείψεων, των περικοπών στη δημόσια εκπαίδευση και η σταδιακή μετατροπή της από κοινωνικό αγαθό σε εμπορεύσιμο προϊόν είναι εδώ. Παράλληλα το υπουργείο ευχαριστεί θερμά για την ευγενική παροχή τους τις εταιρείες CISCO, Google και Microsoft για τις ψηφιακές πλατφόρμες που παρέχουν δωρεάν προς το Υπουργείο και τους εποπτευόμενους φορείς. Παρέχουν δωρεάν ή επενδύουν στην επόμενη μέρα; Άλλωστε είναι γνωστές σε όλους οι οδηγίες ΟΟΣΑ για ενίσχυση της τηλε-εκπαίδευσης στη χώρα μας καθώς και η διακηρυγμένη κυβερνητική πολιτική και σε αυτό τον τομέα (λιγότερο και επιτελικό κράτος άλλωστε) με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Η τηλε-εκπαίδευση δεν μπορεί να υποκαταστήσει το δημόσιο, δωρεάν και καθολικό ζωντανό σχολείο. Είναι ξεκάθαρο ότι πρόκειται για μια προαιρετική επικουρική-υποστηρικτική εκπαιδευτική διαδικασία, ενταγμένη στις ανάγκες που θέτει το ιδιόμορφο έκτακτο πλαίσιο που ζούμε, ανίκανη να αντικαταστήσει το μορφωτικό και παιδαγωγικό ρόλο του σχολείου.
***
Από την άλλη μεριά εμείς οι μάχιμοι εκπαιδευτικοί της τάξης οφείλουμε να αρχίσουμε να απαντάμε στο ερώτημα τού «τι κάνουμε και τι απαιτούμε» αυτή τη δύσκολη περίοδο; Για μια ακόμα φορά, το μεγάλο βάρος της υπεράσπισης του μορφωτικού αγαθού, της ψυχικής και συναισθηματικής στήριξης των μαθητών κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες, το σηκώνουμε εμείς. Πρέπει να είμαστε στην πρώτη γραμμή ενισχύοντας την παιδαγωγική και κοινωνική μας διάσταση ως δάσκαλοι. Να αφουγκραστούμε τις αγωνίες και τις ανάγκες των μαθητών μας. Στα σχολεία μας να προσπαθήσουμε να κυριαρχήσει η άποψη ότι λειτουργούμε μαζί με τους μαθητές σαν κοινότητα και όχι ο καθένας μόνος και όπως του έρθει. Να επικοινωνήσουμε με τους μαθητές μας ζωντανά (skype, τηλέφωνο κλπ.), να συζητήσουμε μαζί τους και να ακούσουμε κατ’ αρχήν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν αυτές τις μέρες. Να σκεφτούμε πως μπορούμε να παρέμβουμε και να βοηθήσουμε συλλογικά.
Να απαιτήσουμε από το υπουργείο να προχωρήσει άμεσα σε μέτρα ανακούφισης των μαθητών: μείωση της εξεταστέας ύλης των πανελλαδικών εξετάσεων και για τις υπόλοιπες τάξεις αναστολή για τη φετινή χρονιά παντός είδους γραπτών εξετάσεων σε όλων των τύπων σχολείων (γραπτά υποχρεωτικά διαγωνίσματα και γραπτές δοκιμασίες στο τέλος της χρονιάς). Να χρησιμοποιήσει τα κανάλια της ΕΡΤ και της Βουλής για προβολή εκπαιδευτικού υλικού. Να παρέχει δωρεάν και άμεσα σε όλους τους μαθητές και εκπαιδευτικούς τον αναγκαίο εξοπλισμό (υπολογιστή, διαδίκτυο).
*Ο Χρήστος Σιάχος είναι μέλος του Δ.Σ. της Α΄ ΕΛΜΕ Αχαΐας
