Του Μάκη Καβουριάρη.
Η δημιουργία του Συμβουλίου Συνεργασίας Υψηλού Επιπέδου ανοίγει το δρόμο για μια «δομημένη και θεσμική φάση των σχέσεων» ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία και σε ένα «πολλά υποσχόμενο μέλλον». Το Αιγαίο «θα πρέπει να είναι μια θάλασσα φιλίας και συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας». Αυτά έλεγε ο πρόεδρος της Τουρκίας στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών πριν από ένα μήνα, δηλώνοντας επίσης, ότι η χώρα του είναι αποφασισμένη να επιλύσει «όλα τα εκκρεμή ζητήματα στο Αιγαίο, σεβόμενη τα κοινά δικαιώματα και τα νόμιμα συμφέροντα των δυο χωρών, με βάση το Διεθνές Δίκαιο».
Το Αιγαίο είναι μια τεράστια πλωτή πολιτεία που συνδέει την Ευρώπη με την Ασία και την Αφρική και σίγουρα κανένα αρχιπέλαγος, απανταχού στον κόσμο, δεν μπορεί να συγκριθεί μαζί του. Με την ιστορία του, τους πολιτισμούς που έζησαν σ΄ αυτό, τη θάλασσα, τον ήλιο και τον πλούτο του.
Από πολιτική, οικονομική και συνεπώς γεωστρατηγική σκοπιά, η ιστορία του και οι πολιτισμοί που έζησαν σ’ αυτό λίγο ενδιαφέρουν. Η οικονομική του εκμετάλλευση είναι αυτή που φέρνει κοντά τις δύο χώρες και οδηγεί την Τουρκία σε αναθεώρηση της θέσης της για το casus belli, σε περίπτωση επέκτασης των χωρικών μας υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια. Με αντάλλαγμα τη συνεκμετάλλευση των κοιτασμάτων πετρελαίου που υπάρχουν στο Αιγαίο και την «αποτελεσματική χρήση» του στις μεταφορές υδρογονανθράκων.
Πριν, όμως, από την οποιαδήποτε απόφαση για εκμετάλλευση ή συνεκμετάλλευση του πετρελαίου που υπάρχει στο Αιγαίο, θα πρέπει να διερευνήσουμε τις επιπτώσεις στο οικοσύστημα, παίρνοντας υπ’ όψιν το γεγονός ότι είμαστε η πλέον σεισμογενής χώρα στην Ευρώπη με 157 ενεργά σεισμικά ρήγματα. Η πιθανότητα φυσικής καταστροφής ή κάποιού ατυχήματος όπως αυτό της BP στον κόλπο του Μεξικού μπορεί να οδηγήσουν σε μη αναστρέψιμη καταστροφή του οικοσυστήματος του Αρχιπελάγους.
Πέρα από την όχληση και την μόλυνση που θα προκαλούν τα χιλιάδες πετρελαιοφόρα που θα το διασχίζουν.
Το δικό μας «στρατηγικό βάθος» είναι διαφορετικό από αυτό της Τουρκίας. Μπορεί να καθόμαστε πάνω σε μια πλουτοπαραγωγική πηγή. Μπορεί το Αρχιπέλαγος να κολυμπάει στο πετρέλαιο. Έχουμε όμως και ένα πλούτο υπαρκτό. Την πολιτιστική κληρονομιά για ολόκληρη την ανθρωπότητα που αντιπροσωπεύει το Αρχιπέλαγος και η οποία μακροχρόνια μπορεί να αποφέρει περισσότερο χρήμα από ότι η άντληση και εκμετάλλευση του πετρελαίου. Χρήμα στην κυριολεξία καθαρό για τις επόμενες γενιές. Ας το διαφυλάξουμε, ως ένα από τα τελευταία αναχώματα στην βαρβαρότητα που μας περιβάλλει. Και ας παλέψουμε για τη διεθνή αναγνώρισή του ως πολιτιστική κληρονομιά της ανθρωπότητας.
Και όταν κάποτε οι δύο λαοί βρεθούν σε καλύτερη μοίρα και μπορέσουν να δημιουργήσουν συνθήκες αρμονικής συμβίωσης ας συναποφασίσουν τι θα κάνουν με τον πλούτο του. Μέχρι τότε μπορεί και να μην έχουμε ανάγκη το πετρέλαιό του. Αν οι αναφορές στην πράσινη ανάπτυξη δεν αποδειχτούν πράσινα άλογα.
* Ο Μάκης Καβουριάρης είναι πανεπιστημιακός.
