Επιμέλεια: Γιάννης Σχίζας
Περιβαλλοντικές «ρυθμίσεις»
Το νομοσχέδιο περιλαμβάνει ρυθμίσεις που αφορούν σε ένα μεγάλο εύρος περιβαλλοντικών θεμάτων, στην περιβαλλοντική αδειοδότηση, την κήρυξη και τη διακυβέρνηση προστατευόμενων περιοχών, τους δασικούς χάρτες, τις οικιστικές πυκνώσεις και την πλαστική σακούλα.
Δυστυχώς οι αρχικές επιλογές σε αυτό το νομοσχέδιο δείχνουν ότι η Ελλάδα είναι ακόμα παγιδευμένη στο παλιό δίλημμα: περιβάλλον ή ανάπτυξη. Μια μεγάλη οπισθοδρόμηση αποτελεί η απαξίωση των γνωμοδοτήσεων των αρμόδιων αρχών στο πλαίσιο της περιβαλλοντικής αδειοδότησης.
Συγκεκριμένα, αφαιρείται η αρμοδιότητα της γνωμοδότησης επί σχεδιαζόμενων έργων και δραστηριοτήτων εντός των προστατευόμενων περιοχών από τον νεοκεντρικό Οργανισμό για την προστασία του Φυσικού Περιβάλλοντος και την Κλιματική Αλλαγή (ΟΦΥΠΕΚΑ), αλλά και των τοπικών μονάδων που ιδρύονται για τη διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών της χώρας. Αντίστοιχα μειώνεται η συμβολή των γνωμοδοτήσεων και σε άλλα κεφάλαια του νομοσχεδίου. Η λογική αυτή όμως είναι ξεπερασμένη.
Η διαφάνεια και η λογοδοσία αποτελούν κεντρικά στοιχεία της ευρωπαϊκής νομοθεσίας και γι’ αυτό δίνει έμφαση όχι μόνο στη γνώμη των αρμόδιων αρχών αλλά και σε αυτή των πολιτών. Η αδειοδοτούσα αρχή καλείται να λάβει σοβαρά υπόψιν τις απόψεις που εκφράζονται και εκείνες που καταγράφονται στη δημόσια διαβούλευση.
Εάν, δε, πρόκειται για δραστηριότητα που ενδέχεται να έχει επιπτώσεις σε περιοχή Natura 2000 τότε η αδειοδοτούσα αρχή πρέπει να διασφαλίσει ότι η οποία δραστηριότητα δεν θα βλάψει την ακεραιότητα την περιοχής, πριν εκδώσει τη σχετική άδεια. Επομένως δεν είναι δυνατόν να παραμερίζεται ή ακόμα και να αφαιρείται πλήρως από την αλυσίδα της αδειοδότησης η γνώμη αυτών που ορίζονται ως αρμόδιοι για την προστασία της φύσης.
Η ίδια ξεπερασμένη νοοτροπία που αντιμετωπίζει την προστασία του περιβάλλοντος ως εμπόδιο στις επενδύσεις αντικατοπτρίζεται και στις αλλαγές που φέρνει το νομοσχέδιο στις προστατευόμενες περιοχές: τροποποιεί τις κατηγορίες των προστατευόμενων περιοχών και προκαθορίζει οριζόντια τις επιτρεπόμενες χρήσεις εντός των ζωνών προστασίας. Ειδικότερα, στις ζώνες απολύτου προστασίας, δηλαδή εκεί όπου εξ ορισμού δεν θα έπρεπε να επιτρέπεται η οποιαδήποτε πρόσβαση, προβλέπονται τώρα οδοί, ποδηλατοδρόμοι, κίνηση σκαφών και διάφορες εγκαταστάσεις υποδομών κοινής ωφελείας, μεταξύ άλλων.
Με αυτές τις επιλογές κινδυνεύουν και οι οχτώ περιοχές της χώρας με ζώνες απολύτου προστασίας.
Ιόλη Χριστοπούλου, «Περιβάλλον ή ανάπτυξη – ένα παλιό δίλημμα επιστρέφει»
* * *
Για την προέλευση του κορωνοΐου
Πρόσφατες εργαστηριακές μελέτες (Naturemedicine, 17/3/2020) επιβεβαιώνουν ότι ο συγκεκριμένος ιός δεν αποτελεί προϊόν εργαστηριακής ή άλλης τεχνητής κατασκευής αλλά φυσικής εξέλιξης όπως εντοπίστηκε στο γονιδίωμα του SARS-COV-2 (ή ΗCoV-19). Μέσα από την ίδια μελέτη, με λιγότερη βεβαιότητα αλλά σε συμφωνία με άλλες έρευνες, προκύπτει ως πιθανότερη πηγή του συγκεκριμένου ιού, ένα είδος νυχτερίδας. Δεν προκαλεί εντύπωση αν ληφθεί υπόψιν ότι η νυχτερίδα ήταν η πρωτογενής εστία μεταδιδόμενων νόσων που έχουν εμφανιστεί και στο παρελθόν, όπως ο Ebola, ο SARS, ο MERS, ο Nipah και ο Marburg.
Παρόλα αυτά, σύμφωνα με τις ενδείξεις, στη μετάδοση του ιού από τις νυχτερίδες προς τον άνθρωπο φαίνεται να μεσολαβεί ένα άλλο θηλαστικό, ο παγκολίνος (ScienceDaily, 26/3/2020). Το συγκεκριμένο ζώο, που ανήκει στην τάξη των φολιδωτών και καταναλώνεται ως τροφή σε ορισμένες περιοχές της Κίνας (περιλαμβανομένης της Wuhan από όπου ξεκίνησε η εξάπλωση του ιού), φαίνεται να αποτέλεσε τον ξενιστή (σ.σ. οργανισμός που φέρει ή περιέχει έναν άλλο οργανισμό) της διαδρομής που ακολούθησε ο συγκεκριμένος ιός.
Συνεπώς, η διαδρομή του ιού διακρίνεται σε δύο φάσεις, αυτή μεταξύ της νυχτερίδας και του παγκολίνου και εν συνεχεία αυτή μεταξύ του παγκολίνου και των ανθρώπων. Μπορεί ο συγκεκριμένος ιός να ήταν μέχρι πρόσφατα άγνωστος στην επιστημονική κοινότητα γεγονός που αιτιολογεί και την μέχρι στιγμής απουσία ιατροφαρμακευτικής αντιμετώπισής του, ωστόσο, η διαδρομή που ακολούθησε μέχρι να φτάσει στον άνθρωπο, οι συνθήκες που ευνόησαν τη μετάδοση αυτή και οι παράγοντες που αυξάνουν τις πιθανότητες εμφάνισης αντίστοιχων νόσων μελλοντικά κάθε άλλο παρά άγνωστοι είναι.
Σύμφωνα με τους ερευνητές του Global Virom Project (LiveScience, 23/2/2018), εκτιμάται ότι στη φύση υπάρχουν περίπου 1,67 εκατομμύρια ιοί, εκ των οποίων οι 631 έως και 827 χιλιάδες θα μπορούσαν να μολύνουν τους ανθρώπους. Συνεπώς, είναι σημαντικό να γίνει κατανοητό ότι στα οικοσυστήματα άγριας ζωής πάντοτε υπήρχαν και θα συνεχίσουν να υπάρχουν ζωονόσοι. Σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα, όπως είναι οι νυχτερίδες που έχουν εξαιρετικά ισχυρό ανοσοποιητικό σύστημα, οι ιογενείς μολύνσεις φαίνεται να μην αποτελούν απειλή για την υγεία τους, καθιστώντας τις με αυτό τον τρόπο, δεξαμενή συντήρησής των ιών (ScienceDaily, 10/2/2020).
Πηγή: Ορέστης Μάτσας, sigmalive
* * *
Η συνείδηση της πετραίας γης
Στη Τζια ολάκαιρη η γης είναι δεμένη με λιθόστρωτα μονοπάτια και με πέτρινα τειχιά. Ένας πελώριος ιστός με πέτρινες κλωστές έχει απλωθεί πάνω στη Τζια και την έχει αγκαλιάσει. Για να κρατήσει το χώμα της να μην το παρασύρει η καταιγιστική βροχή κι ο βορεινός άνεμος προς τη θάλασσα και γδύσουν το νησί.
Οι όχτες, τα πέτρινα τειχιά, συγκρατούν κλιμακωτά τις αναβαθμίδες καλλιέργειας, σ’ όλες τις πλαγιές της Τζιας. Σκαλοπατιάζουν τις κατρακύλες και τις βουνοπλαγιές και δημιουργούν πεζούλες, λούρους, λουράδια, χαλιά, όπως κι αν λέγονται οι τεχνητοί αυτοί αναβαθμοί καλλιέργειας. Σε κανένα άλλο Κυκλαδονήσι δεν έχει τόσο καματευτεί η γής σπιθαμή προς σπιθαμή. Πουθενά αλλού δεν υπάρχουν τόσες όχτες. Πουθενά αλλού τόσα πετρόχτιστα. Κι όλα όμορφα χτισμένα. Δουλεμένα με τέχνη και μεράκι.
Πάνω απ’ όλα, και ξεχωριστά στ’ αλήθεια, στέκει ένα μνημείο. Ο λιθόστρωτος δρόμος Κορρησίας-Ιουλίδας. Αποτελεί την κορωνίδα της ανεπανάληπτης τέχνης και τεχνικής του Τζιώτη μάστορα. Δεν υπάρχει μακρύτερος και με τόσο πλάτος δρόμος σ’ όλη την Ελλάδα, χτισμένος από πέτρα, όσο αυτός ο καταπληκτικός δρόμος της Τζιας. Τον έχουν θαυμάσει ξένοι μηχανικοί και δεν πίστευαν πως είναι φτιαγμένος από τους χτίστες του νησιού, χωρίς διπλωματούχο μηχανικό. Η συμμετρία του χτίσματος, η αρμονία των αναβαθμίδων του, η αξιοποίηση του αναγλύφου ώστε κι όταν τον ανεβαίνεις κι όταν τον κατεβαίνεις να μην ασθμαίνεις, δείχνει τον σεβασμό του δημιουργού στις στατικές, στις λειτουργικές, στις αισθητικές και κοινωνικές ανάγκες που υπηρετεί το έργο του. Ο δρόμος ο πετρόχτιστος δεν πληγώνει τη γης, δεν την τεμαχίζει, όπως οι σημερινοί δρόμοι του αυτοκινήτου. Αντίθετα, την αγκαλιάζει και τη δένει. Δυστυχώς κι αυτό το αισθητικό πέτρινο δημιούργημα ήλθε και το διαμέλισε, με περισσή μανία, ο αυτοκινητόδρομος.
Η σύγκρουση των δυο διαφορετικών νοοτροπιών είναι ολοφάνερη στη Τζια. Από τη μια ο κόσμος που θεωρεί τη γη αντικείμενο που μπορεί να το κάνει ό,τι θέλει. Από την άλλη ο κόσμος που πιστεύει ότι ο άνθρωπος είναι μεράδι της φύσης και επιζητεί να συνεργαστεί με τη μάνα Γης. Οι δυο αυτοί διαφορετικοί κόσμοι εκφράζονται έκδηλα στη Τζια, με τους δρόμους. Ο αυτοκινητόδρομος πληγώνει και τεμαχίζει τη γης. Ο πετρόχτιστος δρόμος αγκαλιάζει τη γης και είναι και φαίνεται ως αναπόσπαστο μέρος της.
Μανώλης Γλέζος, «Συνείδηση της Πετραίας γης ‒ Κυκλαδογραφίες», εκδόσεις «Τυπωθήτω», Γιώργος Δάρδανος
