Επιμέλεια: Γιάννης Σχίζας
Κορωνοϊός: Σκληρή προειδοποίηση της φύσης;
Σε πρόσφατο άρθρο του στους New York Times, ο Κινέζος δημοσιογράφος Γουφέι Γιου χαρακτήρισε την επιδημία του κορωνοϊού «εκδίκηση των παγκολίνων». Πρόκειται για επαπειλούμενο είδος μυρμηγκοφάγου με χαρακτηριστικές, κεράτινες φολίδες, που ζει σε τροπικές περιοχές της Αφρικής και της Ασίας. Στην Κίνα αποτελεί περιζήτητο εμπόρευμα, καθώς το κρέας του θεωρείται ντελικατέσεν και πολλοί πιστεύουν ότι οι φολίδες του έχουν θεραπευτικές ιδιότητες. Κατά μία εκδοχή, ο κορωνοϊός πέρασε για πρώτη φορά σε ανθρώπους στην επαρχία Γουχάν της Κίνας μέσω της πώλησης παγκολίνων σε υπαίθρια αγορά ζωντανών ζώων (wet market). Οι εν λόγω αγορές είναι παράνομες στην Κίνα, αλλά όλο και κάποιοι βρίσκονται να αψηφούν τους νόμους σε απομονωμένες περιοχές της ενδοχώρας.
Εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς γιατί ο Γουφέι Γιου δελεάστηκε να δει την επιδημία του κορωνοϊού ως καρμική εκδίκηση των υπό εξαφάνιση παγκολίνων για τη συστηματική εξόντωσή τους από τους ανθρώπους. Γεγονός είναι ότι οι επιστήμονες δεν έχουν ακόμη καταλήξει σε ασφαλή εκτίμηση για την ιχνηλάτηση του ιού COVID-19, καθώς άλλες εικασίες θεωρούν πιθανότερο να μεταδόθηκε από νυχτερίδες ή ερπετά. Οι αμφιβολίες των ειδικών δεν εμπόδισαν, ωστόσο, την εμφάνιση κύματος αντικινεζικής υστερίας σε περιοχές της Δύσης που έχουν πληγεί σκληρά από τον κορωνοϊό, αναγορεύοντας σε υγειονομική βόμβα για τον πλανήτη τις διατροφικές συνήθειες των Κινέζων. «Όλοι έχουμε δει Κινέζους να τρώνε ποντίκια», εξεμάνη ο Λούκα Ζάια, περιφερειάρχης στο Βένετο της Ιταλίας και πρώην υπουργός του Μπερλουσκόνι.
Όπως επισημαίνει, όμως, η αρθρογράφος της Le Monde Diplomatique Σόνια Σαχ, παρόμοιες τοποθετήσεις, που εστιάζουν στα ζώα, κρύβουν ένα πολύ βαθύτερο πρόβλημα: τη συστηματική καταστροφή βιότοπων στις συνθήκες της πλανητικής οικολογικής κρίσης, γεγονός που καθιστά ολόκληρη την ανθρωπότητα περισσότερο ευάλωτη σε μέχρι χθες άγνωστες επιδημίες ή και πανδημίες.
Πέτρος Παπακωνσταντίνου, Καθημερινή
Για τα αιολικά πάρκα στις Natura 2000
Τι είναι και πώς λειτουργούν τα «Αιολικά Πάρκα»;
Τι είναι το Δίκτυο Natura 2000;
Ποιοι είναι οι κίνδυνοι από την απώλεια της βιοποικιλότητας;
Γιατί Περιβαλλοντικές Οργανώσεις και οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών αντιτίθενται σε ορισμένες περιπτώσεις εγκατάστασης βιομηχανικών Αιολικών Σταθμών Παραγωγής Ενέργειας;
Χρειάζεται να «θυσιάσουμε κάτι» προκειμένου να πετύχουμε τους στόχους για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής;
Σε αυτά και σε πολλά άλλα επίκαιρα ερωτήματα απαντά η νέα έκδοση της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας «Όλα όσα θέλατε να μάθετε για τα «Αιολικά Πάρκα» στις προστατευόμενες περιοχές Natura 2000».
Μια συγκυρία που προκαλεί ανησυχία όσον αφορά την προστασία του περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας ώθησε την Ορνιθολογική να συγκεντρώσει σε ένα ευανάγνωστο έντυπο όλες τις βασικές έννοιες σχετικά με το σοβαρό ζήτημα της εγκατάστασης βιομηχανικής κλίμακας Αιολικών Σταθμών Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας (γνωστοί ως «Αιολικά Πάρκα») σε προστατευόμενες περιοχές του ευρωπαϊκού δικτύου Natura 2000.
Είναι αρκετά τα σημεία που προκαλούν αυτή την ανησυχία:
Πρόσφατα δημοσιεύθηκε από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ). Σε αυτό προβλέπεται ότι, μέχρι το 2030, η εγκατεστημένη ισχύς των ΑΣΠΗΕ θα πρέπει να περάσει από τα 2,7 GW που είναι σήμερα στα 7 GW, μια αύξηση που υπερβαίνει το 150%.
Ταυτόχρονα, παρά τη δημοσίευση του ΕΣΕΚ, η σύνταξη νέου Χωροταξικού Σχεδίου για τις ΑΠΕ καθυστερεί, με το ισχύον σήμερα Σχέδιο (από το 2008) να είναι ξεπερασμένο, καθώς δεν λαμβάνει υπόψη την επιδείνωση της κατάστασης της βιοποικιλότητας παγκοσμίως και στην Ελλάδα και έχει σοβαρά προβλήματα νομιμότητας.
Η ελληνική Διοίκηση και Δικαιοσύνη εγκρίνουν έργα που έχουν αποδεδειγμένα σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στα είδη πανίδας και χλωρίδας και στους οικοτόπους των προστατευόμενων περιοχών Natura 2000. Κάτι που οδήγησε την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, την Καλλιστώ και την Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης να καταθέσουν πρόσφατα καταγγελία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη συστηματική και κατάφωρη παραβίαση της ενωσιακής νομοθεσίας από την Ελληνική Δημοκρατία.
Μόλις ολοκληρώθηκε η –εξαιρετικά σύντομη– δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση για το Σχέδιο Νόμου του ΥΠΕΝ «Εκσυγχρονισμός Περιβαλλοντικής Νομοθεσίας», ένα νομοσχέδιο που εντέλει διευκολύνει την αδειοδότηση των ΑΣΠΗΕ. Οι ίδιες τρεις Περιβαλλοντικές Οργανώσεις ανάρτησαν από κοινού τα σχόλιά τους, που περιέχουν ουσιαστικές ενστάσεις στις προβλεπόμενες από το νομοσχέδιο ρυθμίσεις.
Όλα αυτά, τη στιγμή που τα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ξεκάθαρα ότι οι ΑΣΠΗΕ έχουν επιβλαβείς συνέπειες για την ακεραιότητα των προστατευόμενων οικοτόπων και ότι θα αποτελέσουν απειλή για τη βιοποικιλότητα, και ειδικά για πληθυσμούς κρισίμως απειλούμενων ειδών πουλιών.
Παράλληλα, η ενημέρωση του κοινού σχετικά με τους ΑΣΠΗΕ παραμένει ελλιπής και αποσπασματική, ενώ διακινούνται πολλές παρερμηνείες και στρεβλώσεις σχετικά με το γενικότερο ζήτημα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ).
Ο κορωνοϊός και το ραδόνιο
Πρώτη φορά στη ζωή μου πληροφορήθηκα την ύπαρξη του «ευγενούς» αερίου ραδονίου, με την κρίση του Τσέρνομπιλ ή Τσερνόμπιλ, ό,τι προτιμάτε, το μακρινό 1986. Τότε θεωρήθηκε σαν μία μέθοδος αποφυγής της ρύπανσης από τα επικίνδυνα ραδιονουκλίδια της καταστρεπτικής έκρηξης, το κλείσιμο στο σπίτι. Όπως και τώρα άλλωστε για την αποφυγή της μόλυνσης από τον θανατηφόρο κορωνοϊό. Βέβαια οι οδοί επαφής δεν ταυτίζονται, για τα ραδιονουκλίδια υπολογίζαμε στη λειτουργία του κελύφους της κατοικίας μας κάπως σαν… αντιατομικό καταφύγιο, ενώ στην περίπτωση του κορωνοϊού στην αποφυγή κατά το δυνατόν των ανθρώπινων επαφών, αλλά και τη λειτουργία καραντίνας των ύποπτων κρουσμάτων, χωρίς επιπλέον επιβάρυνση των ΜΕΘ (Μονάδες Εντατικής Θεραπείας). Όμως και οι δύο μεθοδολογίες έχουν έναν κοινό παρανομαστή, τη συγκέντρωση του ραδονίου στους κλειστούς κατοικημένους χώρους, η εισπνοή θυγατρικών μορφών του οποίου (Po-218, Pb-214, Bi-214 και Po-214), προσκολλημένων σε αιωρούμενα σωματίδια, ευθύνεται μεταξύ άλλων παραγόντων, στην πρόκληση καρκίνου του πνεύμονα.
Το ραδόνιο που υπάρχει στο έδαφος, με ιδιαίτερη περίπτωση αυτή της Ικαρίας –το νησί του ραδίου– συγκεντρώνεται στο εσωτερικό των μη αεριζόμενων επαρκώς κατοικιών, επάρκεια που πρέπει να εξασφαλίζουμε στην περίοδο του «εγκλεισμού» μας. Και επειδή «ουδέν κακόν αμιγές καλού» μία ευτυχής παράπλευρη επίπτωση των μέτρων κατά του κορωνοϊού ήταν και η μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, κυρίως αυτής των μικροσωματιδίων. Ανοικτά παράθυρα λοιπόν!
Φάνης Βορεινάκης, ιστότοπος Οικολογειν
