Ειμέλεια: Γιάννης Σχίζας
Ασθένεια πλατάνων
Μεγάλες εκτάσεις, πλατανοδάση στις όχθες ποταμών αλλά και αιωνόβια πλατάνια, κάποια από τα οποία έχουν συνδεθεί με την παράδοση, αφανίζονται, καθώς το μεταχρωματικό έλκος του πλατάνου έχει πάρει διαστάσεις επιδημίας, νεκρώνοντας χιλιάδες δέντρα.
Ανυπολόγιστη είναι η καταστροφή στις όχθες του Καλαμά και του Αχέροντα στην Ήπειρο, ενώ η θανατηφόρα ασθένεια, που έκανε την πρώτη της εμφάνιση το 2003 στη Μεσσηνία, πήρε γρήγορα εκρηκτικές διαστάσεις. Με εγκύκλιό της η Γενική Διεύθυνση Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος ενημερώνει τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις σε όλη τη χώρα, και μέσω αυτών τις Γενικές Διευθύνσεις Δασών και Αγροτικών Υποθέσεων αλλά και τα Δασαρχεία, για τη λήψη μέτρων με σκοπό να περιοριστεί η εξάπλωση της ασθένειας.
Επιπλέον, πληροφορίες του Έθνους αναφέρουν ότι σύντομα θα αλλάξει η ΚΥΑ 119999/22-9-2004, καθώς προέκυψαν νέα δεδομένα και η ασθένεια απαιτεί πιο δραστικά μέτρα. «Ο αριθμός των πλατάνων που έχουν νεκρώσει δεν μπορεί να υπολογιστεί, αλλά συνεχώς το μεταχρωματικό έλκος εμφανίζεται σε νέες περιοχές. Τελευταίο «χτύπημά» του στις όχθες του Σπερχειού στη Φθιώτιδα: Εκεί η εξάπλωση είναι ραγδαία, επειδή σε κοντινό σημείο κατασκευάζεται ένα γεφύρι και τα σκαπτικά μηχανήματα διασπείρουν την ασθένεια», λέει στο Έθνος ο δασολόγος-φυτοπαθολόγος και ειδικός στην ασθένεια αυτή Παναγιώτης Τσόπελας.
Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας συνιστά στις τοπικές Αρχές να προβαίνουν στον καθαρισμό με χημικές ουσίες και στην απολύμανση των μηχανημάτων που έχουν χρησιμοποιηθεί σε περιοχές με προσβεβλημένα ή ύποπτα δέντρα πλατάνου, καθώς και στον καθαρισμό τους από χώματα και υπολείμματα υλοτομίας. «Συγκεκριμένα, πρέπει να γίνεται καλό καθάρισμα των εργαλείων και των μηχανημάτων από φυτικά υπολείμματα (πριονίδι, κομμάτια ξύλου ριζών, κορμού ή κλάδων) και χώματος. Στη συνέχεια, για την απολύμανσή τους μπορεί να χρησιμοποιηθεί μετουσιωμένη αιθυλική αλκοόλη (μπλε φωτιστικό οινόπνευμα) 70% ή χλωρίνη εμπορίου σε διάλυμα 10%-20%», αναφέρεται στην εγκύκλιο που έχει σταλεί στις Αρχές.
Επίσης, «με τη χρήση ζιζανιοκτόνων νεκρώνονται τα ασθενή φυτά και έτσι αποφεύγεται η διάδοση της ασθένειας μέσω του ριζικού συστήματος», είπε ο κ. Τσόπελας. Και προσέθεσε ότι απαγορεύονται η υλοτομία και η διακίνηση ξύλου από τα νεκρά δέντρα, ακόμη και ως καυσόξυλα, καθώς αυτό ενέχει τον κίνδυνο διάδοσης του παθογόνου σε νέες περιοχές.
Μαρία Ριτζαλέου, Έθνος
Ηλιακή γεωμηχανική
Ένα πείραμα στη στρατόσφαιρα (Stratospheric Controlled Perturbation Experiment), με επικεφαλής επιστήμονες του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, θα δοκιμάσει πιλοτικά μια μέθοδο ηλιακής γεωμηχανικής, επιχειρώντας να μπλοκάρει τις ακτίνες του Ήλιου στο πλαίσιο αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής. Μια μικρή ποσότητα από ανακλαστικά σωματίδια θα διαχυθούν στο ανώτερο τμήμα της ατμόσφαιρας, σε μια προσπάθεια των επιστημόνων να μιμηθούν τη σκίαση, την οποία προκαλούν οι ηφαιστειακές εκρήξεις με τη σκόνη και την τέφρα που εκτοξεύουν στον αέρα. Ένα μπαλόνι θα μελετήσει πόσο αποτελεσματικά είναι τα σωματίδια στο μπλοκάρισμα της ηλιακής ακτινοβολίας.
Η Έσχατη Θούλη
«Θούλη» ήταν η περιοχή όπου ταξίδεψε ο Πυθέας ο Μασσαλιώτης (380-310 π.Χ.), και βρίσκονταν πέρα από τα στενά του Γιβραλτάρ, στον Ατλαντικό Ωκεανό. Η περιοχή αναφέρεται από τον Στράβονα στα Γεωγραφικά του και εικάζεται, σήμερα, ότι είναι η Ισλανδία. Τηρουμένων των αναλογιών, σήμερα στο Διάστημα ανάλογη δυσκολία και απομάκρυνση από την ανθρωπότητα έχει η «Έσχατη Θούλη» του διαστήματος και οι φωτογραφίες της, τις οποίες τράβηξε και έστειλε το σκάφος New Horizons (Νέοι Ορίζοντες). Τις φωτογραφίες αυτές έδωσε στη δημοσιότητα η Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία (NASA). Οι φωτογραφίες είχαν τραβηχτεί την Πρωτοχρονιά κατά την ιστορική κοντινή διέλευση του σκάφους από το πιο μακρινό ουράνιο σώμα που έχει ποτέ «επισκεφθεί» μια διαστημοσυσκευή, σε απόσταση περίπου 6,6 δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων από τη Γη.
Το σκάφος απομακρύνεται πλέον από την μακρινή Θούλη (επισήμως γνωστή ως «2014 MU69»), αλλά συνεχίζει να στέλνει σταδιακά και με αργό ρυθμό στη Γη φωτογραφίες και άλλα δεδομένα που έχει αποθηκεύσει στη μνήμη του, κάτι που θα συνεχίσει να κάνει για τους επόμενους 18 μήνες. Το σκάφος βρίσκεται τώρα σε απόσταση 6,64 δισ. χλμ. από τη Γη και τα ραδιοσήματα του, που ταξιδεύουν με την ταχύτητα του φωτός, φθάνουν στις μεγάλες κεραίες του Δικτύου Βαθιού Διαστήματος της NASA σε έξι ώρες και εννέα λεπτά. Οι νέες φωτογραφίες με ανάλυση περίπου 33 μέτρων ανά εικονοστοιχείο (πίξελ) –η υψηλότερη μέχρι σήμερα– αναδεικνύουν πιο ανάγλυφα την Έσχατη Θούλη με τους δύο λοβούς της ως ένα παράξενο υβρίδιο ανάμεσα σε διπλή τηγανίτα και χιονάνθρωπο, ένα σχήμα που δεν έχουν ξαναδεί οι επιστήμονες. Οι φωτογραφίες τραβήχτηκαν, όταν το σκάφος απείχε 6.628 χιλιόμετρα από την Έσχατη Θούλη, εξίμισι λεπτά πριν φθάσει στο κοντινότερο σημείο από αυτήν (σε απόσταση 3.500 χλμ).
«Οι λεπτομέρειες που βλέπουμε πια στην επιφάνεια της Έσχατης Θούλης, οι οποίες δεν ήσαν σαφείς στις προηγούμενες εικόνες, δεν μοιάζουν με κανένα άλλο αντικείμενο από όσα έχουμε εξερευνήσει έως τώρα», δήλωσε ο επικεφαλής επιστήμονας της αποστολής Άλαν Στερν του Νοτιοδυτικού Ινστιτούτου Ερευνών (SwRI).
Πηγή: Πρώτο Θέμα
Οι περιβαλλοντολόγοι του Διαστήματος
Σε μερικές χιλιάδες υπολογίζονται τα θραύσματα του Διαστήματος, που προέρχονται από διάφορες πηγές και κυρίως από δορυφόρους: 15.900 τα σχετικά μεγάλα και ανιχνεύσιμα σε χαμηλή τροχιά (έως 2.000 χλμ), 2.931 αυτά σε γεωστατική τροχιά (περίπου 35.000 χλμ) και 1.488 εκείνα που βρίσκονται σε άλλες ενδιάμεσες τροχιές. Η συνολική μάζα τους, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος, ξεπερνά τους 8.135 τόνους, που είναι μεγαλύτερη από τον μεταλλικό Πύργο του Άιφελ στο Παρίσι!
«Αν ξέραμε που ακριβώς βρίσκεται το κάθε τι, δεν θα είχαμε σχεδόν κανένα πρόβλημα», δήλωσε ο ειδικός στα διαστημικά «σκουπίδια» Μάρλον Σόργκε της αμερικανικής αεροδιαστημικής εταιρείας Aerospace Corporation.
Θεωρητικά στο Διάστημα υπάρχει αρκετός χώρος για όλους τους δορυφόρους και για όλα τα «σκουπίδια», αρκεί κανείς να ξέρει που βρίσκεται ακριβώς το κάθε τι, ώστε να παίρνει προληπτικά μέτρα έγκαιρα. Το εν λόγω επιστημονικό πεδίο λέγεται «διαχείριση διαστημικής κίνησης» και θυμίζει τα αντίστοιχα προβλήματα με τα αυτοκίνητα στους δρόμους ή με τα αεροπλάνα στους ουρανούς.
Αλλά ενώ οι ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας γνωρίζουν τις θέσεις όλων των αεροσκαφών με σχετική ακρίβεια, τα διαστημικά θραύσματα δεν είναι όλα ανιχνεύσιμα, ενώ για πολλά από αυτά που είναι γνωστά, δεν υπάρχει μεγάλη ακρίβεια, όσον αφορά την εκτίμηση της τροχιάς τους. Δεν υπάρχει καν ένας ενιαίος διεθνής κατάλογος που να περιέχει όλα τα γνωστά «σκουπίδια». Όχι σπάνια, για παράδειγμα, τα αμερικανικά και τα ρωσικά στοιχεία διαφέρουν για την τροχιά ενός θραύσματος και κανείς τρίτος δεν ξέρει ποιά εκτίμηση είναι η πιο σωστή.
Από την άλλη, δεν λείπει η μυστικοπάθεια. Η μεγαλύτερη δημόσια βάση δεδομένων για θραύσματα είναι η αμερικανική, αλλά σχεδόν σίγουρα οι ΗΠΑ αποκρύπτουν στοιχεία για τους απόρρητους δορυφόρους τους. Κάτι ανάλογο όμως κάνει και η ρωσική κυβέρνηση. Μερικές ιδιωτικές εταιρείες έχουν τις δικές τους βάσεις δεδομένων, αλλά δεν είναι ελεύθερα προσβάσιμες.
Οι λεγόμενοι «περιβαλλοντολόγοι του διαστήματος», οι οποίοι θέλουν να διατηρήσουν ελεύθερο και ασφαλές για όλους το διάστημα, επικαλούμενοι τον Αριστοτέλη κάνουν λόγο για μια «τραγωδία των κοινών», καθώς ιδιώτες και κράτη «ρυπαίνουν» το διάστημα, που αποτελεί κοινό πολύτιμο πόρο για την ανθρωπότητα. Ασκούν πιέσεις, ιδίως στις ΗΠΑ, και ήδη ο πρόεδρος Τραμπ δείχνει πρόθυμος να μεταφέρει από το στρατό σε κάποια μη στρατιωτική δημόσια υπηρεσία (ίσως το υπουργείο Εμπορίου) την αρμοδιότητα για την παρακολούθηση και δημόσια καταγραφή των διαστημικών θραυσμάτων.
