Επιμέλεια : Γιάννης Σχίζας
Άμεσος ο κίνδυνος για την επιβίωση της Πίννας
Η δραματική μείωση της Πίννας (Pinna nobilis) στη Μεσόγειο αποτέλεσε θέμα ειδικού ενδιαφέροντος στο 42ο συνέδριο της Διεθνούς Επιτροπής για την Επιστημονική Εξερεύνηση της Μεσογείου (CIESM- Mediterranean Science Commission), στο Cascais της Πορτογαλίας.
Για το θέμα αυτό η Emma Ward, ερευνήτρια παράκτιας οικολογίας του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος», παρουσίασε επιστημονική ανακοίνωση με αντικείμενο την έρευνα του Ινστιτούτου πάνω στην Πίννα και τα περιστατικά μαζικής θνησιμότητας που καταγράφηκαν κατά το τελευταίο έτος στο ανατολικό Αιγαίο και έρχονται να προστεθούν σε αυτά που καταγράφονται σε ολόκληρη τη Μεσόγειο.
Τα αποτελέσματα της έρευνας, που παρουσιάστηκε στην Πορτογαλία και πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία του Ινστιτούτου «Αρχιπέλαγος» και των βρετανικών University of the West of England και University of Essex, έρχονται να επιβεβαιώσουν τον άμεσο κίνδυνο για την επιβίωση της Πιννας, η οποία, με θνησιμότητα κοντά στο 100% τα τελευταία λίγα χρόνια, βρίσκεται στα πρόθυρα του αφανισμού ως είδος!
Τα περιστατικά μαζικής θνησιμότητας οφείλονται σε παράσιτο, το οποίο εκτιμάται ότι μεταδόθηκε από την παρουσία κάποιου ξενικού είδους. Όμως η Πίννα δέχεται εδώ και δεκαετίες μεγάλες ανθρωπογενείς πιέσεις, όπως η καταστροφή των οικοτόπων της, αλλά και η παράνομη αλιεία, καθώς έως πρόσφατα αποτελούσε ένα ευρέως διαδεδομένο παράνομο έδεσμα σε πολλά δημοφιλή εστιατόρια της Ελλάδας.
Το μυστηριώδες άλμα…
Τις τελευταίες δεκαετίες όλο και περισσότερες έρευνες και μελέτες συνδέουν τις χρόνιες νόσους, όπως ο καρκίνος, με τις βαθύτερες μεταπτώσεις της ψυχικής μας ζωής (τραύματα, απώλειες, κατάθλιψη κ.λπ). Ο ψυχίατρος-ψυχαναλυτής Σάββας Σαββόπουλος, με αφορμή την έκδοση του τελευταίου βιβλίου του λέει:
«Οι πρώιμες συναισθηματικές εμπειρίες μας στις σχέσεις με το περιβάλλον μας –ήδη από την ενδομήτριο ζωή– παίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση και την λειτουργία του ψυχισμού μας. Οι τραυματικές καταστάσεις, όπως η απώλεια, η απόρριψη, αλλά και η παραμέληση ή η ελλιπής φροντίδα μπορούν να πλήξουν τον ψυχισμό, ο οποίος ωστόσο θα προσπαθήσει να επανοργανωθεί, αλλά έχοντας χάσει κομμάτια του. Η ανεπαρκής ψυχική λειτουργία που θα προκύψει έχει ενοχοποιηθεί ότι προδιαθέτει σε σωματικές προσβολές, ιδιαίτερα σε εξελικτικές νόσους, στις οποίες περιλαμβάνεται και ο καρκίνος.
Κάποιες έρευνες συσχέτισαν εδώ και δεκαετίες την αδυναμία του ατόμου να επεξεργαστεί την απώλεια αγαπημένων προσώπων με την εκδήλωση καρκίνου. Στις περιπτώσεις που αναφέρω στο βιβλίο μου επισημαίνονται σημαντικές απώλειες πριν την εμφάνιση ή την υποτροπή της νόσου… Η ενοχή σχετίζεται με τις απαγορευμένες οιδιπόδειες σεξουαλικές και επιθετικές επιθυμίες του παιδιού στο πλαίσιο του οιδιπόδειου συμπλέγματος και μάλιστα ο Φρόιντ την αναγάγει φυλογενετικά στη φαντασίωση του φόνου του μυθικού πατέρα της προϊστορίας από τους γιους του. Οι ηθικές υπερεγωτικές απαιτήσεις συνθλίβουν το εγώ που κατακλύζεται από «αμαρτωλές» επιθυμίες. Όμως πολλές φορές η ενοχή δεν εκδηλώνεται ως άγχος τύψεων, θλίψη μεταμέλειας, κατάθλιψη, δηλαδή το άτομο δεν συνειδητοποιεί πως είναι ένοχο, αλλά ζει σαν να είναι ένοχο και νοιώθει την ανάγκη να τιμωρηθεί ή να αρρωστήσει για να πληρώσει για αυτήν την ενοχή. Ένα τέτοιο άτομο μπορεί να διαπράξει ένα έγκλημα ώστε να μπορέσει να βρει μια «δικαιολογία» για το αστείρευτο ενεργειακό δυναμικό της ασυνείδητης ενοχής που το πλημμυρίζει. Αυτή η ακατέργαστη ενέργεια μπορεί να βρει επίσης διέξοδο στην εκδήλωση μιας σοβαρής νόσου, περιλαμβανομένου του καρκίνου. Τότε, κάποιες φορές, παράδοξα, ο ασθενής μπορεί να νοιώσει ανακουφισμένος, επειδή ακριβώς η ανάγκη του για τιμωρία ικανοποιείται…
Αρκετές έρευνες, που διεξήχθησαν σε μεγάλη κλίμακα από την δεκαετία του ’50, επικεντρώθηκαν στον ρόλο του περιβάλλοντος πάνω στην υγεία των ατόμων και συσχέτισαν άμεσα τη φτώχεια και το χαμηλό οικονομικο-κοινωνικό επίπεδο ζωής με την αυξημένη επίπτωση νόσων και τον βραχύ βίο. Οι δυσμενείς συνθήκες στις οποίες διαβιούν οικογένειες και άτομα ενοχοποιήθηκαν για τον κοινωνικό αποκλεισμό και την εμφάνιση ψυχο-παθολογικών καταστάσεων και σωματικών νόσων, όπως η παιδική θνησιμότητα, οι καρδιαγγειακές νόσοι, οι εξαρτήσεις από το αλκοόλ ή φαρμακοτοξικές ουσίες, η φυματίωση, ο καρκίνος κ.λπ. Αν στο δυσμενές κοινωνικό περιβάλλον, τις αιφνίδιες αλλαγές, την κοινωνική κινητικότητα προστεθούν οι τραυματικές καταστάσεις (απώλειες, μετανάστευση, ανεργία κ.λπ) παρατηρούμε μια μείωση των φυσιολογικών αντιστάσεων του ατόμου έναντι της νόσου, περιλαμβανομένου του καρκίνου.
Από συνέντευξη του Σάββα Σαββόπουλου στην δημοσιογράφο Στεφανία Τζακώστα
Οι πόλεις που μετράνε τ’ άστρα
Το 2001 συστάθηκε το Διεθνές Δίκτυο Κοινοτήτων Σκοτεινού Ουρανού (International Dark Sky Communities Network) στο οποίο περιλαμβάνονται κοινότητες που λαμβάνουν ενεργά νομοθετικά και πρακτικά μέτρα μείωσης του φωτισμού και ανάδειξης του νυκτερινού ουρανού. Αξίζει να μελετηθεί ο ενδιαφέρων ιστότοπός του (http://darksky.org/idsp/communities/) όπου αναφέρονται, μεταξύ άλλων, τα κύρια προβλήματα της φωτορρύπανσης που αποτελούν αφορμή για την ανάληψη δράσεων περιορισμού έως και εξάλειψης της. Πολύ σύντομα, τα προβλήματα αφορούν στη διαταραχή των βιολογικών κύκλων των έμβιων όντων που εξαρτώνται από την εναλλαγή φωτός και σκότους, στην κατανάλωση ενέργειας, στην αμφιλεγόμενη συμβολή του φωτισμού στον περιορισμό των εγκλημάτων και στην ασφάλεια, στην ανθρώπινη υγεία λόγω διαταραχών του βιολογικού ρολογιού των ανθρώπων, και στην απώλεια της κληρονομιάς του νυκτερινού ουρανού, σημαντικού παράγοντα ελκυστικότητας ενός τόπου. Ιδιαίτερα βαρύνουσες αναδεικνύονται οι επιπτώσεις στις θαλάσσιες χελώνες και τα πουλιά.
Το Δίκτυο ακολουθεί αυστηρές διαδικασίες πιστοποίησης κοινοτήτων που υποβάλλουν αίτηση να ενταχθούν σ’ αυτό. Για την ώρα έχουν πιστοποιηθεί περισσότερες από 65 «πόλεις σκοτεινού ουρανού» σε όλο τον κόσμο και σε έξι ηπείρους που καλύπτουν πάνω από 58.000 τετρ. χιλιόμετρα.
Από άρθρο της Ελένης Καπετανάκη – Μπριασούλη,
καθηγήτριας Τμήματος Γεωγραφίας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου
Ιδανική χώρα η Ελλάδα για πλωτά αιολικά πάρκα
«Η χώρα σας, με τόσο αέρα και θάλασσα, είναι πραγματικά ιδανική για τέτοια έργα. Αστειεύθηκα νωρίτερα και τους είπα πως είναι σαν ένα σοκολατένιο αυγό Kinder –θα υπάρχουν πολλαπλά οφέλη για την Ελλάδα. Κατ’ αρχάς, θα υπάρχει ενεργειακή ανεξαρτησία και σύνδεση μεταξύ των νησιών. Έχοντας τεράστια εμπειρία στη ναυπήγηση μπορείτε να συμμετάσχετε στην κατασκευή τους και βέβαια υπάρχει η δυνατότητα, εάν προχωρήσει το έργο, να γίνετε από τους κορυφαίους ενεργειακούς παίκτες στην περιοχή».
Στις συναντήσεις του με στελέχη της κυβέρνησης, ο νέος Νορβηγός Πρέσβης, τους διαβεβαιώνει πως το κόστος κατασκευής έχει ήδη μειωθεί και θα μειωθεί κι άλλο με μαθηματική βεβαιότητα, αλλά τονίζει πως υπάρχει ένα παράθυρο ευκαιρίας, το οποίο εάν δεν βιαστούν θα χαθεί. «Δυστυχώς, λείπει το ρυθμιστικό πλαίσιο και χωρίς αυτό δεν μπορεί να γίνει καμία τέτοια επένδυση», σημειώνει.
Συνέντευξη του νέου Νορβηγού Πρέσβη στην Μαριάννα Κακαουνάκη (Καθημερινή)
