Επιμέλεια: Γιάννης Σχίζας
Μέσα στα επόμενα δύο χρόνια, η Nasa σχεδιάζει να στείλει αστροναύτες πίσω στη Σελήνη μέσω του προγράμματός της Artemis –ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός (ISS), ο οποίος σχεδιάστηκε για να βρίσκεται σε τροχιά για 15 χρόνια, αλλά τώρα διανύει τον 26ο χρόνο του στο διάστημα, θα αντικατασταθεί σύντομα– και οι επιστήμονες εξετάζουν σοβαρά το ενδεχόμενο επανδρωμένων αποστολών στο βαθύ διάστημα.
Αν προσθέσουμε σε αυτό και τα τουριστικά προγράμματα (από άτομα με μεγάλη οικονομική επιφάνεια) γεννάται ένα ερώτημα σύμφωνα με το BΒC: τι θα φάμε όταν φτάσουμε εκεί;
«Το φαγητό είναι κάτι που κρατά τους αστροναύτες λογικούς», λέει η Δρ Sonja Brungs, αναπληρώτρια επικεφαλής των επιχειρήσεων αστροναυτών στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος. Επί του παρόντος, οι αστροναύτες λαμβάνουν μικρά σακουλάκια με φαγητό που περιέχουν έτοιμα γεύματα. Τα γεύματα αυτά παρασκευάζονται από εξειδικευμένες εταιρείες παραγωγής τροφίμων και στη συνέχεια αποξηραίνονται με κατάψυξη, αφυδάτωση ή θερμοσταθεροποίηση. Οι αστροναύτες προσθέτουν νερό για να ζεστάνουν ή να ψύξουν τα γεύματα που θα φάνε – μπορούν επίσης να φέρουν μαζί τους ένα ειδικό γεύμα που τους θυμίζει την πατρίδα τους (και αυτό πρέπει να είναι προσεκτικά σχεδιασμένο και θερμοσταθερό).
Υπάρχουν κάποια «όχι»: οτιδήποτε έχει ψίχουλα, όπως το ψωμί. Το αλάτι είναι περιορισμένο, λόγω του γεγονότος ότι το σώμα αποθηκεύει το νάτριο διαφορετικά στο διάστημα και το αλκοόλ επίσης δεν επιτρέπεται, καθώς επηρεάζει το σύστημα ανακύκλωσης λυμάτων στον ISS. Το 2021, η Nasa εγκαινίασε έναν διαγωνισμό Deep Space Food Challenge για την ανακάλυψη νέων τρόπων δημιουργίας τροφίμων στο διάστημα με περιορισμένους πόρους.
Η Solar Foods, με έδρα το Ελσίνκι, είναι μία από τις οκτώ εταιρείες που έφτασαν στην τελική φάση της πρόκλησης. Η αξιοσημείωτη ιδέα τους: χρήση διαστημικών αποβλήτων για τη δημιουργία πρωτεϊνών. «Φτιάχνουμε φαγητό από το πουθενά, κυριολεκτικά», λέει ο Artuu Luukanen, ανώτερος αντιπρόεδρος της Solar Foods στο Space and Defence. Η εταιρεία του ανακάλυψε ένα βρώσιμο μικρόβιο στη φινλανδική ύπαιθρο, το οποίο αναπτύσσεται τρέφοντας με ένα μείγμα διοξειδίου του άνθρακα, υδρογόνου και οξυγόνου. Το αποτέλεσμα είναι μια πηγή πρωτεΐνης από βακτήρια. Η πρωτεΐνη μπορεί να αναμειχθεί με μια σειρά από γεύσεις ή υφές για να δημιουργηθούν διάφορα είδη θρεπτικών τροφίμων, όπως ζυμαρικά, μπάρες πρωτεΐνης, εναλλακτικά κρέατα και ακόμη και ένα αυγό αντικατάστασης.
Πώς το πιο μισητό έντομο κατέκτησε τον κόσμο
Παρά το όνομά της, αποκαλύπτει μελέτη που δημοσιεύεται στο PNAS, η γερμανική κατσαρίδα στην πραγματικότητα δεν κατάγεται από τη Γερμανία αλλά από τη Νότια Ασία, πιθανώς την Ινδία ή τη Μιανμάρ. Η γερμανική κατσαρίδα, Blattella germanica, περιγράφηκε για πρώτη φορά από τον Σουηδό φυσιοδίφη Κάρολο Λινναίο βάσει ενός δείγματος που συλλέχθηκε στη Γερμανία. Εδώ και δεκαετίες όμως οι εντομολόγοι υποψιάζονταν ότι το έντομο δεν είχε ευρωπαϊκή καταγωγή.
«Η γερμανική κατσαρίδα είναι πολύ κοινή, στην πραγματικότητα όμως δεν γνωρίζουμε πολλά γι’ αυτή» σχολίασε στον δικτυακό τόπο του Science ο Τσιάνγκ Τανγκ του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, επικεφαλής της νέας μελέτης.
Ο Τανγκ και οι συνεργάτες του εξέτασαν τα γονιδιώματα 282 γερμανικών κατσαρίδων που συλλέχθηκαν σε 17 χώρες. Οι ομοιότητες και οι διαφορές των γονιδίων τους επέτρεψαν στους ερευνητές να ιχνηλατήσουν την εξελικτική πορεία του εντόμου πίσω στο παρελθόν.
Η ανάλυση υποδεικνύει ότι η γερμανική κατσαρίδα διαχωρίστηκε πριν από 2.100 χρόνια από το ασιατικό είδος Blattella asahinai, το οποίο υπάρχει μέχρι και σήμερα στην Ασία αλλά έχει πλέον επεκταθεί και στις ΗΠΑ. Αργότερα, πριν από περίπου 1.200 χρόνια, η Β. germanica ταξίδεψε στη Μέση Ανατολή ως λαθρεπιβάτης εμπορικών και στρατιωτικών αποστολών των ισλαμικών χαλιφάτων των Ομεϋαδών και των Αββασιδών. Και πριν από περίπου 390 χρόνια το έντομο άρχισε να εξαπλώνεται ανατολικά σε άλλες χώρες της Ασίας χάρη στην ευρωπαϊκή αποικιοκρατία και τις επιχειρήσεις της Ολλανδικής και της Βρετανικής Εταιρείας Ανατολικών Ινδιών. Περίπου έναν αιώνα μετά, η κατσαρίδα έφτασε στην Ευρώπη και από εκεί εξαπλώθηκε στον υπόλοιπο κόσμο.
Σύμφωνα με έκθεση του ΟΗΕ το 2023, περισσότερα από 37.000 είδη έχουν μεταφερθεί εσκεμμένα ή από ατύχημα σε νέες περιοχές. Η γερμανική κατσαρίδα συνεχίζει σήμερα να εξελίσσεται, καθώς έχει αποκτήσει ανθεκτικότητα σε δεκάδες διαφορετικά εντομοκτόνα.
Πετρελαϊκός κολοσσός στο στόχαστρο κλιματολόγων
Περισσότεροι από 300 επιστήμονες, ανάμεσά τους και ειδικοί του ΟΗΕ, χαρακτηρίζουν «κλιματοκτόνο» τη στρατηγική της Total Energies σε άρθρο τους που δημοσιεύεται στην εφημερίδα Le Monde, ανήμερα της γενικής συνέλευσης του τέταρτου μεγαλύτερου πετρελαϊκού κολοσσού στον κόσμο.
Η Total Energies «διαστρεβλώνει επιστημονικά γεγονότα για να εμφανίσει την πολιτική της ως συμβατή με τους κλιματικούς στόχους», «να δυσφημήσει τους επιστήμονες» και «να συντηρήσει το επιχείρημα» ότι η κοινωνία χρειάζεται τα ορυκτά καύσιμα, καταγγέλλουν οι υπογράφοντες, ανάμεσά τους επιστήμονες της Διακυβερνητικής του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC).
H εταιρεία επιδιώκει «να πρασινίσει ανέξοδα την εικόνα της» προβάλλοντας «στη δημόσια επικοινωνία της τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, την ώρα που αυτές δεν αντιπροσωπεύουν παρά το 2% της παραγωγής του ομίλου του 2023», γράφουν στο άρθρο.
Ακόμα, η γαλλική πετρελαιοβιομηχανία «παρουσιάζει το φυσικό αέριο ως καθαρή ή “μεταβατική” πηγή ενέργειας, κρύβοντας κάτω από το χαλί το γεγονός ότι οι εγκαταστάσεις του φυσικού αερίου δεν μειώνουν παρά ελάχιστα τις εκπομπές σε σχέση με το ορυκτό κάρβουνο» καταγγέλλει το άρθρο.
«Οι κρατικές αρχές φαίνεται ότι δεν έχουν κανένα μέσο επέμβασης και περιορίζονται να κάνουν διαπιστώσεις και να εκφράζουν την λύπη τους για τις αποφάσεις της Total Energies.
Οφείλουμε όμως να το παραδεχθούμε: την ώρα που τα κέρδη της φθάνουν σε επίπεδα ρεκόρ (21 δισεκατομμύρια δολάρια το 2023), η Total Energies δεν θα μειώσει την παραγωγή της σε ορυκτά καύσιμα επειδή της το ζητάμε ευγενικά», γράφουν οι επιστήμονες.
Πέραν της «εθνικοποίησης» της εταιρείας ή της «φορολόγησης των υπερκερδών», στο άρθρο προτείνεται «η εισαγωγή στη νομοθεσία της έννοιας της οικολογικής χρεοκοπίας, που θα επέτρεπε στις κρατικές αρχές να προσφεύγουν σε αναγκαστική διαχείριση για μία εταιρεία το περιβαλλοντικό κόστος της οποίας αντιβαίνει στις διεθνείς συμφωνίες ως προς την κλιματική της στρατηγική».
Στην έδρα της Total Energies όπου διεξάγεται η γενική συνέλευση, πέντε ακτιβιστές της Greenpeace σκαρφάλωσαν στο κτίριο και άπλωσαν πανό για να καταγγείλουν τη στρατηγική του ομίλου για την κλιματική αλλαγή.
Το πανό περιλαμβάνει μεγάλη φωτογραφία του προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου της Total Πατρίκ Πουγιανέ με τη λεζάντα «Καταζητείται».
Κινητοί φράκτες κλείνουν από χθες τις εισόδους της έδρας της Total στην Λα Ντεφάνς, στα περίχωρα του Παρισιού, ενώ από τους υπαλλήλους ζητήθηκε να εργασθούν σήμερα εξ αποστάσεως.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ / Reuters / AFP
Μαχαίρωσαν εθελοντές που καθάριζαν την Πάρνηθα
Ένα σοκαριστικό περιστατικό εκτυλίχθηκε το βράδυ της Παρασκευής όταν ομάδα εθελοντών στην Πάρνηθα δέχθηκε άγρια επίθεση. Όπως περιγράφουν οι ίδιοι οι πρωταγωνιστές της υπόθεσης, την Παρασκευή αποφάσισαν να βοηθήσουν τη δράση της οργάνωσης VA Saving his Hood μαζεύοντας πολλά σκουπίδια από τη Δυτική Πάρνηθα. Η δράση επρόκειτο να συνεχίσει και την επόμενη ημέρα και έτσι κάποιοι αποφάσισαν να διανυκτερεύσουν σε ένα εγκαταλελειμμένο κτίριο απέναντι από το σημείο Κρύα Πηγή Φυλής. Περίπου στη 01:30, δυο αμάξια με 7-8 νεαρούς έφτασαν στο σημείο. Όταν οι νεαροί αντιλήφθηκαν τους κατασκηνωτές, τους πλησίασαν με φακούς και τους τραμπούκισαν ρωτώντας «Από πού είστε; Εμείς είμαστε από το Μενίδι». Όταν τους εξήγησαν ότι είναι εθελοντές που καθαρίζουν το βουνό φάνηκαν να φεύγουν φιλικά. Μετά από 10 λεπτά όμως, επέστρεψαν με αυτοκίνητα και όπως λέει ένα από τα θύματα της επίθεσης φώναζαν «Κάναμε Comeback». «Δεν μπορούσαμε να αντιδράσουμε γιατί ήμασταν στο πάτωμα ξαπλωμένοι και έτσι ξεκίνησαν να μας χτυπάνε και να μαχαιρώνουν δίχως έλεος», λέει θύμα της επίθεσης.
Μέσα στα επόμενα δύο χρόνια, η Nasa σχεδιάζει να στείλει αστροναύτες πίσω στη Σελήνη μέσω του προγράμματός της Artemis –ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός (ISS), ο οποίος σχεδιάστηκε για να βρίσκεται σε τροχιά για 15 χρόνια, αλλά τώρα διανύει τον 26ο χρόνο του στο διάστημα, θα αντικατασταθεί σύντομα– και οι επιστήμονες εξετάζουν σοβαρά το ενδεχόμενο επανδρωμένων αποστολών στο βαθύ διάστημα.
Αν προσθέσουμε σε αυτό και τα τουριστικά προγράμματα (από άτομα με μεγάλη οικονομική επιφάνεια) γεννάται ένα ερώτημα σύμφωνα με το BΒC: τι θα φάμε όταν φτάσουμε εκεί;
«Το φαγητό είναι κάτι που κρατά τους αστροναύτες λογικούς», λέει η Δρ Sonja Brungs, αναπληρώτρια επικεφαλής των επιχειρήσεων αστροναυτών στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος. Επί του παρόντος, οι αστροναύτες λαμβάνουν μικρά σακουλάκια με φαγητό που περιέχουν έτοιμα γεύματα. Τα γεύματα αυτά παρασκευάζονται από εξειδικευμένες εταιρείες παραγωγής τροφίμων και στη συνέχεια αποξηραίνονται με κατάψυξη, αφυδάτωση ή θερμοσταθεροποίηση. Οι αστροναύτες προσθέτουν νερό για να ζεστάνουν ή να ψύξουν τα γεύματα που θα φάνε – μπορούν επίσης να φέρουν μαζί τους ένα ειδικό γεύμα που τους θυμίζει την πατρίδα τους (και αυτό πρέπει να είναι προσεκτικά σχεδιασμένο και θερμοσταθερό).
Υπάρχουν κάποια «όχι»: οτιδήποτε έχει ψίχουλα, όπως το ψωμί. Το αλάτι είναι περιορισμένο, λόγω του γεγονότος ότι το σώμα αποθηκεύει το νάτριο διαφορετικά στο διάστημα και το αλκοόλ επίσης δεν επιτρέπεται, καθώς επηρεάζει το σύστημα ανακύκλωσης λυμάτων στον ISS. Το 2021, η Nasa εγκαινίασε έναν διαγωνισμό Deep Space Food Challenge για την ανακάλυψη νέων τρόπων δημιουργίας τροφίμων στο διάστημα με περιορισμένους πόρους.
Η Solar Foods, με έδρα το Ελσίνκι, είναι μία από τις οκτώ εταιρείες που έφτασαν στην τελική φάση της πρόκλησης. Η αξιοσημείωτη ιδέα τους: χρήση διαστημικών αποβλήτων για τη δημιουργία πρωτεϊνών. «Φτιάχνουμε φαγητό από το πουθενά, κυριολεκτικά», λέει ο Artuu Luukanen, ανώτερος αντιπρόεδρος της Solar Foods στο Space and Defence. Η εταιρεία του ανακάλυψε ένα βρώσιμο μικρόβιο στη φινλανδική ύπαιθρο, το οποίο αναπτύσσεται τρέφοντας με ένα μείγμα διοξειδίου του άνθρακα, υδρογόνου και οξυγόνου. Το αποτέλεσμα είναι μια πηγή πρωτεΐνης από βακτήρια. Η πρωτεΐνη μπορεί να αναμειχθεί με μια σειρά από γεύσεις ή υφές για να δημιουργηθούν διάφορα είδη θρεπτικών τροφίμων, όπως ζυμαρικά, μπάρες πρωτεΐνης, εναλλακτικά κρέατα και ακόμη και ένα αυγό αντικατάστασης.
