Τα όσα συνθέτουν την δυναμική μιας πορείας εθνικής-πολιτικής κρίσης –αυτά που επισημαίνονται με επίταση από τις στήλες αυτής της εφημερίδας– θέτουν με ένταση το αγωνιώδες ερώτημα: «τώρα τι να κάνουμε;». Μέσα σε τέτοιες περιστάσεις αποκτά αποφασιστική σημασία ο σωστός εντοπισμός των κύριων πλευρών του ζητήματος. Έργο πολύ σύνθετο για δύο λόγους πέραν της μεθοδευμένης συσκότισης που κυριαρχεί: 1) Γιατί η κρίση έχει πολλές πλευρές, αλληλοδιαπλεκόμενες και είναι δύσκολο να εντοπιστούν οι κύριες, 2) Γιατί συχνά αυτό που ορίζει τα πράγματα σήμερα αλλάζει μέσα στον πυκνό χρόνο της κρίσης – και έτσι απαιτείται να πορεύεσαι όχι με την χρήση «εύκολων» αφηρημένων γενικών αληθειών αλλά με την αναζητούμενη λεπταισθησία της δυνατότητας ανάλυσης της «συγκεκριμένης κατάστασης». Να εξετάζεις ποια είναι τα ειδικά χαρακτηριστικά που δημιουργούν νέες και συχνά απροσδόκητες δυνατότητες.
Το ιδεολογικό-πολιτικό μέτωπο της παγκοσμιοποίησης
Το ευρύ (εκτεινόμενο από τα δεξιά μέχρι τα αριστερά) φάσμα απόψεων, θέσεων και ανοίγματος μιας μεγάλης γκάμας ζητημάτων που κινείται με εθνοαποδομητικούς όρους μέσα στη χώρα –με ιδιαίτερη εμβέλεια και επιμονή στον χώρο της αριστεράς-κεντροαριστεράς–, αυτή την ώρα είναι ο παράγοντας που υποσκάπτει δραστικότερα τους όρους προβολής αντιστάσεων από μέρους της ελληνικής κοινωνίας. Αυτό το τόξο αντλεί την συνοχή και την δυναμική του από την οργανική του σύνδεση με το ιδεολογικό και πολιτικό μέτωπο των δυνάμεων που υποστηρίζουν τη λογική της παγκοσμιοποίησης. Ειδικότερα από την ευρωπαϊκή της εκδοχή μέσα στην οποία κινείται και το μεγαλύτερο μέρος της ευρωπαϊκής αριστεράς.
Το γενικό πλαίσιο ορίζεται πολύ κωδικοποιημένα από την εντελώς συγκεκριμένη και περιοριστική ιδεολογική-πολιτική χρήση των όρων: δικαιώματα, ανθρωπισμός, ταυτότητες, σχετικοποίηση συνόρων, εθνικισμός, ρατσισμός, φασισμός-ακροδεξιά.
Η τωρινή φάση χαρακτηρίζεται από τον ειδικό ρόλο που έρχεται να παίξει το προσφυγικό και η χρήση που του γίνεται από τη μέγγενη που ορίζει η τουρκική επιθετικότητα συνδυαζόμενη με βασικές πολιτικές επιδιώξεις της «Ευρώπης» που συνοψίζονται στην προώθηση της μετατροπής της χώρας σε μία ή και περισσότερες ζώνες περιορισμένης κυριαρχίας.
Πρώτη ανάγκη είναι η πάλη απέναντι στο ιδεολογικό και πολιτικό μπλοκ της παγκοσμιοποίησης. Με τις αιχμές και τη συγκεκριμένη πολιτική που απαιτεί η παρούσα φάση
Ποιο είναι λοιπόν το νέο στοιχείο που επιδιώκεται, ποια είναι η κεντρική αιχμή; Η συστηματική προσπάθεια αδυνατίσματος της περιφρούρησης των συνόρων, και τελικά η εγκατάσταση μεγάλων μεταναστευτικών ροών στο ελληνικό έδαφος. Σε δεύτερο επίπεδο, η εκμετάλλευση των καταστάσεων χάους και ανεξέλεγκτης κοινωνικής σύγκρουσης που υπάρχει ο κίνδυνος ότι θα προκύψουν, προκειμένου μέσω της χρήσης «ειρηνευτικής-μεσολαβητικής δύναμης» να επιβληθεί ένα καθεστώς μειωμένης κυριαρχίας με ισχυρό τον έλεγχο και την επιρροή της Τουρκίας. Με δύο λόγια μία κατάσταση που θα θυμίζει Κόσοβο. Ποιά είναι η αιχμή; Η προσπάθεια με όρους καμπάνιας (και στο εσωτερικό και στο εξωτερικό) να παρουσιαστεί το προσφυγικό με επιμελημένα αφηρημένους «ανθρωπιστικούς» όρους και να καταγγελθεί η ελληνική κοινωνία σαν δήθεν «ορμπανοποιούμενη». Ως ρέπουσα προς τον εθνικισμό, τον ρατσισμό και τον φασισμό. Αυτή η επιδίωξη έρχεται να συναντήσει τη θρασύτατη προσπάθεια του Ερντογάν να σηκώσει το λάβαρο του ανθρωπισμού (!) και να κατηγορήσει την Ελλάδα για ναζιστικές πρακτικές! Αν θέλουμε να συμβάλουμε σε μία απάντηση με όρους σοβαρότητας πρέπει να μην αμελήσουμε να εκτιμήσουμε σωστά τους νέους όρους που διαμορφώνει αυτή η «απογυμνωμένη» κατάσταση. Ανάμεσά τους, τις συνειδησιακές ρωγμές (διαφοροποιήσεις διανοουμένων έστω και μεσοβέζικες) τους πολιτικούς εξαναγκασμούς (βλέπε την πολιτική του Μητσοτάκη για τα σύνορα με όλες της τις αμφισημίες) και τα πολιτικά στριμώγματα (βλέπε την επιβεβλημένη εκ των πραγμάτων πολιτική ευθυγράμμιση Τσίπρα ακολουθούμενη από όλη την άθλια ακυρωτική της διπλότητα). Το μέτωπο λοιπόν κάθε άλλο παρά αρραγές είναι αν και την ίδια στιγμή θα πρέπει να αναμένεται ότι θα ενταθούν σημαντικά εντός του και οι πολώσεις – και ιδιαίτερα οι φωνές που θα το τραβήξουν μέχρι τέλους είτε συνειδητά είτε σε ρόλους «χρήσιμου ηλίθιου».
Τι πρέπει λοιπόν να γίνει;
Ας ξεκινήσουμε λέγοντας ότι είναι απόλυτα αδιέξοδο να τίθεται ως προϋπόθεση «η λαϊκή εξουσία» ή μία κάποια φανταστική καθαρή ταξική διάσταση. Εδώ θα επιχειρήσουμε να θέσουμε τρία στοιχεία που θεωρούμε ότι ορίζουν προτεραιότητες:
1) Με βάση τα όσα ήδη είπαμε, πρώτη ανάγκη είναι η πάλη απέναντι στο ιδεολογικό και πολιτικό μπλοκ της παγκοσμιοποίησης. Με τις αιχμές και τη συγκεκριμένη πολιτική που απαιτεί η παρούσα φάση, στοιχεία της οποίας επιχειρήσαμε να σκιαγραφήσουμε.
2) Πολιτική συμβολή για την αντιμετώπιση του ρεύματος πολιτικής αδυναμίας που βαραίνει την ελληνική κοινωνία και συνοψίζεται στην πεποίθηση ότι «ολέθριο μεν αυτό που συμβαίνει αλλά δεν γίνεται αλλιώς». Αυτό δεν έχει καμία σχέση με την πίεση για δήθεν απαντήσεις στην απατηλή βάση του «ποιες είναι οι προτάσεις σας;» που με θράσος εκπέμπει ο συριζικός πολιτικός λόγος ήδη από την εποχή των μνημονίων. Οι απαντήσεις μας θα πρέπει να έχουν τον ρεαλισμό που απαιτούν οι σημερινές συνθήκες του επείγοντος. Μεθοδεύοντας αποτελεσματικά τα «Όχι» απέναντι στους σχεδιασμούς της ευρωκρατίας, προβάλλοντας σαφώς τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα, σπάζοντας τη λογική του «δεδομένου συμμάχου της Δύσης» μειώνοντας την απόσταση από άλλους μεγάλους παίκτες –ιδιαίτερα τη Ρωσία–, και προτείνοντας άμεσα μέτρα αντιμετώπισης των εκρηκτικών αδιεξόδων και της κοινωνικής αποδιοργάνωσης. Επιβάλλεται ταυτόχρονα να σκεφτόμαστε και σ’ ένα ευρύτερο πλαίσιο που υπολογίζει και αντιμετωπίζει συγκεκριμένες ελληνικές ιδιομορφίες του ερωτήματος «πως μπορεί να σταθεί αυτοτελώς και με όρους κυριαρχίας μία μικρή χώρα σήμερα;»
Από αυτή την τελευταία άποψη, ιδιαίτερη αξία έχει η μελέτη της χαρακτηριστικής μοναχικής πορείας αιώρησης της Ελλάδας ανάμεσα σε Δύση και Ανατολή. Με άλλα λόγια του μόνιμου μοτίβου που εντοπίζεται κάτω από τα διάφορα ρεύματα της νεοελληνικής ιδεολογίας και τις συγκρούσεις τους ειδικά σε περιόδους κρίσης που θέτουν επιτακτικά το θέμα της ταυτότητας, των αναφορών και των τρόπων ύπαρξης της Ελλάδας και των Ελλήνων.
Μήπως υποτιμάται ο κίνδυνος ενίσχυσης της ακροδεξιάς και του ρατσισμού;
Καθόλου! Απεναντίας επειδή ακριβώς τα διαβλέπουμε και πιστεύουμε ότι δεν πρέπει να επαναπαυόμαστε στα όντως ισχυρά αντισώματα της ελληνικής κοινωνίας, στρέφουμε την προσοχή μας στις πολιτικές αιτίες που τα ενισχύουν. Όποιος θέλει ειλικρινά να πολεμήσει την ακροδεξιά θα πρέπει να δίνει θετικές απαντήσεις και διεξόδους στα θέματα ταυτοτήτων, εθνικής και κοινωνικής συνοχής που ανοίγει με την πολιτική της η παγκοσμιοποίηση. Και να έχει την τιμιότητα να το κάνει στηρίζοντας το λαό του αντί να τον ψέγει για εθνικισμό (σιγοντάροντας μάλιστα σε αρκετές περιπτώσεις τον εθνικισμό των απέναντι).
