Είχε μια μεγάλη εμπορική επιχείρηση στην Αθήνα. Παλιός μου γνώριμος. Οι δουλειές ήταν άλλοτε καλές και άλλοτε μέτριες, αλλά τα έξοδα, εταιρικά και προσωπικά, πολλά και ο ανταγωνισμός στην αγορά μεγάλος.
Οι λογιστές του τον πίεζαν κάθε λίγο και λιγάκι να βρει χρήματα για να καλυφτούν οι υποχρεώσεις της εταιρίας, οι προμήθειες, οι αμοιβές του προσωπικού, οι τόκοι των δανείων, οι ασφαλιστικές εισφορές, οι φόροι, τα νοίκια κ.λπ. που δεν καλύπτονταν από τα κέρδη των εισπράξεων. Εκείνος, βολευόταν, γιατί χάρη στις γνωριμίες, τα λαδώματα και την ακίνητη περιουσία της εταιρίας, έπαιρνε σχετικά εύκολα δάνεια από τους τραπεζίτες και, στην πορεία, από τους τοκογλύφους. Δεν ήθελε ν’ ακούσει κουβέντα για την ανισορροπία στα οικονομικά της επιχείρησης και με κάθε ευκαιρία υποστήριζε ότι έτσι δουλεύει όλο το σύστημα όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και το εξωτερικό.
Και η ζωή συνεχιζόταν. Και το χρέος αυξανόταν. Και οι λογιστές είχαν προσαρμοστεί στο δικό του τρόπο σκέψης, όχι μόνο φοβούμενοι την οργή του, αλλά βλέποντας κι ότι έτσι λειτουργούσε δεκαετίες ολόκληρες η επιχείρηση, όπως και οι άλλες επιχειρήσεις, εξασφαλίζοντας πλούτο στο αφεντικό και καλούς μισθούς στους ίδιους. Ούτε οι άλλοι εργαζόμενοι ασχολούνταν με τα οικονομικά της εταιρίας, όσο ο μισθός και τα δώρα καταβάλλονταν κανονικά. Και οι συνδικαλιστές που ήξεραν ότι η επιχείρηση ζει με συνεχή δανεισμό, δεν ήθελαν να προκαλέσουν αναστάτωση που μπορεί να κόστιζε τη δουλειά σε κάποιους εργαζόμενους. Εξάλλου, αυτός ο τρόπος αποτελούσε τον κανόνα στην αγορά. Συν τω χρόνω, κανένας δεν έθετε θέμα που ο δανεισμός είχε ξεπεράσει κατά πολύ τις εισπράξεις της επιχείρησης, από το αφεντικό ως το νυχτοφύλακα που κι αυτός είχε ακούσει για τα δάνεια, αλλά δεν ανησυχούσε, αφού κανένας δεν ανησυχούσε, ούτε το αφεντικό, ούτε οι λογιστές, ούτε οι τραπεζίτες, ούτε οι φίλοι πολιτικοί του αφεντικού, ούτε οι συνάδελφοί του στην εταιρία, ούτε οι συνδικαλιστές που τους εκπροσωπούσαν, ούτε καν οι γκρινιάρηδες αριστεροί που δεν σταματούσαν να ζητούν αυξήσεις στους μισθούς.
Μια φορά που ένας βοηθός ρώτησε στο λογιστήριο τι θα γίνει εάν κάποια μέρα οι τράπεζες αρνηθούν να δώσουν νέο δάνειο στην εταιρία, ο αρχιλογιστής, οργανωμένος από παλιά στο κόμμα, τον κατσάδιασε λέγοντάς του ότι τα αφεντικά έχουν λεφτά και πάντα βρίσκουν λεφτά εάν θέλουν, άρα δεν τίθεται τέτοιο ζήτημα και να μην ξαναρωτήσει, γιατί δημιουργεί ανασφάλεια στους εργαζόμενους. Είχε κι ο ίδιος υποβαθμίσει τους κινδύνους από την υπερχρέωση, αφού η χώρα ολόκληρη ήταν υπερχρεωμένη στους διεθνείς τραπεζίτες χωρίς αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομία. Και κανένας αριστερός οικονομολόγος που διδάσκει οικονομικές θεωρίες στα πανεπιστήμια δεν είχε κρούσει κάποιο κώδωνα κινδύνου. Προς τι η ανησυχία, λοιπόν; Έτσι δουλεύει ο καπιταλισμός…
Θυμήθηκα την περίπτωση σε ένα τραπέζι που κάποιος γνωστός οικονομολόγος, τακτικός σε τηλεπαράθυρα, μιλούσε για την κρίση με ύφος εκατό καρδιναλίων. Ρε, σύντροφε, του μπήκα, γιατί δεν μας προειδοποίησες εγκαίρως για την επερχόμενη κρίση; Αυτή δεν είναι η δουλειά σου; Γιατί δεν μας ερμήνευσες εγκαίρως τα νούμερα που είχες στη διάθεσή σου, για το χρέος, για τους τόκους, για τους τοκογλύφους, για την απειλή που συνιστούσε η υπερχρέωση της χώρας; Την καταστροφή ήθελα να προβλέψεις, όχι να μας πεις εκ των υστέρων πόσα ρίχτερ ήταν. Από τους οικονομολόγους, προειδοποίηση για τον ύφαλο που υπάρχει μπροστά θέλουμε, όχι χιλιομασημένες εκ των υστέρων διαπιστώσεις που όλοι πλέον αντιλαμβανόμαστε χωρίς να έχουμε ειδικές γνώσεις. Αποτύχατε, όλοι σας, να διαγνώσετε την αμεσότητα και το μέγεθος του προβλήματος και να ενημερώσετε την κοινωνία, είτε επειδή κανένας σας δεν πήρε χαμπάρι, είτε επειδή κανένας δεν ήθελε να υποστεί την κριτική και το σαρκασμό των συναδέλφων του. Εντάξει; Γι’ αυτό, τώρα, λίγο πιο σεμνά, σε παρακαλώ…
Νιαουρίζων,
Γκαούρ
Υ.Γ. Και μπαμ η Κύπρος! Το πετυχημένο μοντέλο, με τις επενδύσεις, με το φορολογικό παράδεισο, με τις ΑΟΖ και τα πετρέλαια, με το κέρατό τους το τράγιο… Γιατί δεν προειδοποίησε τον κόσμο με καμπάνες το ΑΚΕΛ για το παραφούσκωμα της Κύπρου, για τους κινδύνους, και άφησε τους πολίτες να χαίρονται ξυπόλητοι στ’ αγκάθια; Κράτος εν κράτει, είσαστε, σύντροφε Μήτσο, και δεν πήρατε χαμπάρι;
