του Ηλία Φιλιππίδη*
1. Η δομή της ελλαδικής κοινωνίας
Με βάση τις γενικές αρχές της κοινωνιολογίας ο κάθε πολίτης, που θέλει να αναγνωρίζεται ως ενεργός σε κάθε κοινωνία, που θέλει να λειτουργεί δημοκρατικά, καλείται να συνειδητοποιήσει, ότι:
α) Ο πολίτης δεν είναι ένα ατομοκεντρικό ον αλλά ένας υπεύθυνος και συνυπεύθυνος κοινωνικός εταίρος. Ο κάθε άνθρωπος ως ιδιώτης λειτουργεί ατομικά αλλά ως πολίτης λειτουργεί συλλογικά τόσο σε κοινωνικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο.
β) Η κοινωνία δεν είναι μία χύμα και επίπεδη κατάσταση αλλά ένα δομημένο σύστημα λειτουργικής λογικής, συνοχής και παραγωγικότητας. Όσο πιο δημοκρατική και προοδευμένη είναι μία κοινωνία, τόσο πιο λειτουργικό, συνεκτικό και παραγωγικό είναι το κοινωνικό σύστημα.
Το κοινωνικό σύστημα διακρίνεται σε τρία επίπεδα:
α) Την Βάση που είναι ο λαός, ως συλλογικότητα πολιτικής βουλήσεως και πολιτισμικής ταυτότητας και οι πολίτες, ως αυτόνομες και υπεύθυνες κοινωνικές μονάδες.
β) Την Μεσοδομή, όπου εδράζεται η θεσμική συγκρότηση και η ηγεσία της κοινωνίας. Στην ελλαδική κοινωνία διακρίνουμε τρεις μορφές ηγεσίας: την πολιτική, την εκκλησιαστική και την διανόηση και οι τρεις είναι προβληματικές και
γ) Την Υπερδομή, όπου εδράζεται το σύστημα αξιακής αναφοράς της κοινωνίας. Εδώ βρίσκονται οι αξίες, οι παραδόσεις και οι αρχές λειτουργίας της θεσμικής συγκροτήσεως της κοινωνίας.
Με βάση την θεωρία της Ελληνολογίας, την οποία έχουμε ιδρύσει, εντάσσουμε στο επίπεδο της Υπερδομής και τον παράγοντα της νοοτροπίας του ελληνικού λαού.
Η νοοτροπία ενός λαού έχει βασικά υποσυνείδητο χαρακτήρα. Άρα ανήκει στο «υπόγειο» μιας κοινωνίας, στο συλλογικό ασυνείδητο ενός λαού.
Από την στιγμή όμως, που η νοοτροπία του λαού επηρεάζει την συμπεριφορά του, τουλάχιστον όσο και οι συνειδητές αξίες του ή και περισσότερο, θα πρέπει, στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού προγράμματος της χώρας και του διαλόγου της διανοήσεως με την κοινωνία, να επανεξετάζεται και επαναπροσδιορίζεται η τριγωνική σχέση αξιών-νοοτροπίας-συμπεριφοράς του λαού (ατομικής, κοινωνικής και πολιτικής), θα πρέπει η νοοτροπία του λαού να προσεγγίζεται ως συστατικό στοιχείο του συστήματος αναφοράς του λαού.
2. Η παθολογία της ελλαδικής κοινωνίας
Η ελλαδική κοινωνία πάσχει. Η Ελλάδα είναι ένας πολυτραυματίας. Πάσχουμε όχι μόνο στους θεσμούς, στον τρόπο που λειτουργούμε ως κοινωνία αλλά και:
α) Στον τρόπο που σκεπτόμαστε, όπου επικρατεί η σύγχυση και η ημιμάθεια, ενώ αυξάνει η αμάθεια για την ιστορία μας και την πνευματική παραγωγή του παρελθόντος, καθώς και το έλλειμμα στρατηγικής για το μέλλον.
β) Στην ψυχολογία μας, όπου σε μεγάλο μέρος του λαού μας κυριαρχεί περισσότερο η απελπισία, η παραίτηση, ο εγκλεισμός στην ατομικότητα μας.
Εντοπίζουμε τις ενδογενείς αιτίες της παθολογίας μας σε τρία σημεία:
α) Στον αρχηγικό, πελατειακό, μεταπρατικό και υποτελή χαρακτήρα του πολιτικού μας συστήματος. Στην πραγματικότητα το πολιτικό μας σύστημα δεν είναι η δημοκρατία αλλά η αρχηγική κομματοκρατία, η οποία υποβάθμισε την χώρα μας ακόμη πιο πολύ, από προτεκτοράτο σε αποικία χρέους.
β) Στην έλλειψη οράματος. Ένας λαός χωρίς συλλογικό εθνικό όραμα είναι, ό,τι ένας άνθρωπος χωρίς βούληση και χωρίς μελλοντική προοπτική.
Το εθνικό όραμα δεν είναι πολυτέλεια αλλά απόλυτη ανάγκη επιβιώσεως, ειδικά σε εποχές διεθνούς εντάσεως. Η ανθρωπότητα έχει περιέλθει σε μία συγκρουσιακή περίοδο γενικευμένου ανταγωνισμού, όπου οι συμμαχίες έχουν αντικατασταθεί από ζώνες επιρροής και όπου δεν υπάρχουν ούτε φίλοι ούτε εχθροί αλλά μόνο συμφέροντα.
Το εθνικό όραμα έχει ως προϋπόθεση ή τουλάχιστον ως βασικό στόχο, την εθνική ανεξαρτησία και την πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική. Δεν υπάρχει περίπτωση κάποιοι να μας αγαπήσουν, είναι δύσκολο να μας φοβηθούν. Αυτό όμως που μπορούμε να πετύχουμε, είναι να μας σέβονται και να τους επιβάλλουμε, να μας θεωρούν απρόβλεπτους και όχι δεδομένους.
Όσο ο Ελληνισμός είχε το όραμα της Μεγάλης Ιδέας μεγαλουργούσε. Με την Μικρασιατική καταστροφή, τον Διχασμό και τα τραγικά μας λάθη χάσαμε την μοναδική ευκαιρία να καταστεί η Ελλάδα η ισχυρότερη δύναμη των Βαλκανίων και της Ανατ. Μεσογείου. Χάσαμε κάτι ακόμη: τον ιστορικό μας βηματισμό. Ακολούθησαν και άλλες τραγωδίες: ο Εμφύλιος, το ξερίζωμα του Ελληνισμού της Κωνσταντινούπολης, Ίμβρου και Τενέδου, η Χούντα, η Τραγωδία της Κύπρου.
Ο Κ. Καραμανλής, ως θεμελιωτής της Μεταπολιτεύσεως, είχε ελπίσει, ότι η «Ευρώπη» και ο εξευρωπαϊσμός της Ελλάδας θα γινόταν η νέα Μεγάλη ιδέα του Ελληνισμού. Το αποτέλεσμα είναι η σημερινή ολική κατάρρευση του ελλαδικού Ελληνισμού. Οπωσδήποτε φταίει η διαφθορά και η ανικανότητα του πολιτικού μας συστήματος. Όμως η μεγάλη απογοήτευση είναι το πάγωμα του ευρωπαϊκού οράματος, η αλλοτρίωσή του από την διεθνή Τραπεζοκρατία και το χειρότερο όλων, η «γερμανοποίηση» της Ευρώπης με την αναβίωση, κατά τον πλέον κυνικό τρόπο, της ναζιστικής πολιτικής του «ζωτικού χώρου».
Γ) Στην απουσία μιας δυναμικής και ελληνοκεντρικής διανοήσεως.
3. Οι προϋποθέσεις του ελληνικού μέλλοντος
Οι βασικές προϋποθέσεις για την εξασφάλιση του ελληνικού μέλλοντος, σύμφωνα με τις αρχές της Ελληνολογίας, είναι:
α) Η συλλογική (εθνική) ταυτότητα του λαού με βάση τον Διαχρονικό ελληνικό πολιτισμό
β) Η ενότητα, η κοινωνική συνοχή και η αλληλεγγύη
γ) Η συλλογική και ατομική αυτοπεποίθηση
δ) Η δημιουργικότητα. Πρέπει να αναβιώσει το πρότυπο του «ελληνικού δαιμονίου» και
ε) Η αναβίωση του αντιστασιακού και αυτόνομου πνεύματος του Ελληνισμού.
Αυτές οι προϋποθέσεις πρέπει να γίνουν κοινή συνείδηση ως όραμα του λαού. Δυστυχώς το πολιτικό σύστημα έχει χάσει όχι μόνο την αξιοπιστία του αλλά και την προοπτική του μέλλοντος. Περιορίζεται στην διαχείριση του παρόντος.
Μόνο εκ των κάτω με καταλύτη τις προτάσεις εκπροσώπων της επιστήμης και του ευρύτερου χώρου της διανοήσεως με ελληνοκεντρική και εθνικο-απελευθερωτική στρατηγική, θα καταστεί δυνατό να διαμορφωθεί ένα αποφασιστικό συλλογικό όραμα για το μέλλον του Ελληνισμού.
Η ανάγκη προωθήσεως της ενημερώσεως, συσπειρώσεώς και εγρηγόρσεως του Ελληνισμού μπορεί να προγραμματισθεί μόνο μέσω μιάς μακροπρόθεσμης παλλαϊκής εκστρατείας με έμπνευση την Φιλική Εταιρεία.
Χρειαζόμαστε μία νέα Φιλική Εταιρεία του πνεύματος, της ποιότητας και του οράματος, ανοικτή και όχι μυστική, με συντονισμό αλλά όχι ηγεσία, η οποία θα έχει αρχή αλλά όχι τέλος. Δηλ. θα διαπαιδαγωγεί τους Έλληνες ηθικά, κοινωνικά, πολιτικά, γεωπολιτικά και εθνικά και θα τους προετοιμάζει, για να αξιωθούν να εορτάσουν όχι μόνο τα 200 αλλά και τα 300 και 400 χρόνια της εθνικής Παλιγγενεσίας, υπό πολύ καλύτερες συνθήκες εννοείται.
Συχνά οι πολιτικές συζητήσεις καταλήγουν σε συμπεράσματα όπως: «Φταίει ο λαός, που ψηφίζει αυτούς τους πολιτικούς» ή «είναι τελικά θέμα παιδείας».
Διαχωρίζουμε τελικά το πολιτικό πρόβλημα της χώρας, που αφορά την εκάστοτε συγκυρία των εκλογών και την τρέχουσα πολιτική κατάσταση της χώρας και το οποίο μπορεί να αντιμετωπισθεί με την δημιουργία νέων ανανεωτικών και ανεξάρτητων κομμάτων, από το πρόβλημα ελλείψεως πολιτικού πολιτισμού, το οποίο είναι διαχρονικό.
Μπορεί τα δύο αυτά προβλήματα να βρίσκονται σε άμεση σχέση αιτίου-αιτιατού αλλά μπορούν να αντιμετωπισθούν αποτελεσματικά μόνο υπό δύο όρους:
α) Των παράλληλων προσπαθειών και των παραλλήλων ταχυτήτων αλλά
β) Με απόλυτη οργανωτική αυτονομία της μίας προσπάθειας από την άλλη.
Η αφύπνιση και η διαπαιδαγώγηση του ελληνικού λαού θα πρέπει να είναι το έργο ενός νέου ελληνικού διαφωτισμού. Με πρωτοβουλία μιάς ομάδας διανοουμένων.
* Ο Ηλίας Φιλιππίδης έχει διατελέσει πανεπιστημιακός κοινωνιολογίας και νομικός, [email protected]
