Της Ρίας Καλφακάκου*
Ένα από τα προβλήματα της φτωχομάνας-φραπεδομάνας είναι τα τραπεζοκαθίσματα, όπως έχει καθιερωθεί να λέγεται. Όπως πολλά θέματα που αφορούν τους ίδιους πολίτες, σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, το πρόβλημα δεν είναι μονοσήμαντο. Οι ίδιοι άνθρωποι που ως πεζοί θέλουν να έχουν χώρο να κυκλοφορούν στο πεζοδρόμιο, ως οδηγοί παρκάρουν κλείνοντας τη ράμπα για τα καροτσάκια και τα πρωινά θέλουν να πιουν τον καφέ τους έξω στον ήλιο, κι ας κλείσει όλο το πεζοδρόμιο.
Ο χώρος των πεζοδρομίων και πεζόδρομων ανήκει στο δήμο και συγκεκριμένα στην Επιτροπή Ποιότητας Ζωής, που οφείλει να καθορίσει τους κανόνες χρήσης του δημόσιου χώρου, επιτρέποντας την περιορισμένη χρήση του πεζοδρομίου από τους καταστηματάρχες (όχι μόνο καφέ-μπαρ αλλά και μανάβικα και άλλα εμπορικά που εκθέτουν έξω τα προϊόντα τους, όπως τα είδη λαϊκής τέχνης) ώστε να υπάρχει ο απαραίτητος χώρος για την άνετη διέλευση των πεζών και κυρίως ηλικιωμένων, αναπηρικών και παιδικών καροτσιών, νεαρών μητέρων με μικρά παιδιά και άλλων ειδικών χρηστών.
Ζώντας σε μια πόλη με πολλούς μήνες καλοκαιρία, το να υπάρχουν καφέ με τραπεζάκια έξω είναι όχι μόνο αναπόφευκτο, αλλά και επιθυμητό. Το γιατί οι πόλεις μας γέμισαν τσιμέντο και δεν έχουν κηπάκια, αυλές και χώρους πρασίνου ανάμεσα στις πολυκατοικίες, είναι μια παλιά αμαρτωλή ιστορία, δύσκολα πια αναστρέψιμη. Αυτό που απομένει είναι να εφαρμοστεί ο νόμος προστατεύοντας κατά προτεραιότητα τα δικαιώματα των πεζών, που είναι οι βασικοί χρήστες των πεζοδρομίων, και μετά να δοθεί η δυνατότητα ανάπτυξης τραπεζοκαθισμάτων.
Ο δήμος δεν μπορεί παρά να ζητήσει αντίτιμο από τα αντίστοιχα καταστήματα, μια και τους παρέχει δημόσιο χώρο. Εξάλλου αυτά τα χρήματα θα χρησιμοποιηθούν –ή έτσι θα ‘πρεπε– για την επισκευή πεζοδρομίων, κατασκευή ράμπας για ΑΜΕΑ και άλλα έργα για την πόλη.
Τα επιπλέον χρήματα, βεβαίως, που πληρώνει το κατάστημα, χρεώνονται (και συχνά υπερχρεώνονται) στον φραπέ του καταναλωτή, κάνοντας απρόσιτη τη δυνατότητα να καθίσουν για έναν καφέ οι άνθρωποι με χαμηλά εισοδήματα.
Ο δήμος μπορεί να παρέμβει εδώ, δημιουργώντας καφέ σε διάφορα σημεία της πόλης, πάρκα –και όχι μόνον– όπου οι τιμές θα είναι προσιτές. Παράδειγμα, τέτοιο αναψυκτήριο υπάρχει στο πάρκο απέναντι στην ΕΡΤ3, αλλά και αλλού.
Η δημιουργία μιας κουλτούρας όπου κάποια πράγματα –όπως το να μην κλείνουμε τη διάβαση, να μην παρκάρουμε σε πεζόδρομο κ.λπ.– θα θεωρούνται αυτονόητα, είναι μια μακρά διαδικασία που πρέπει να ξεκινήσει σε πολλά επίπεδα: σχολείο, δράσεις δήμων, πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Δυστυχώς δεν γίνεται να περιμένουμε την αλλαγή νοοτροπίας. Πρέπει να υπάρχει συνεχής έλεγχος τήρησης των κανόνων και εδώ σημαντικό ρόλο θα παίξει η επανίδρυση της Δημοτικής Αστυνομίας. Και βέβαια οι παρεμβάσεις των ενεργών πολιτών, διότι το ζητούμενο είναι η ισονομία κα η σωστή χρήση του δημόσιου χώρου από όλους: πεζούς, αυτοκίνητα, καταστηματάρχες.
* Η Ρία Καλφακάκου είναι δημοτική σύμβουλος Θεσσαλονίκης, επικεφαλής της Ανοιχτής Πόλης
