Το Πανεπιστήμιο Αθηνών περνάει, αυτές τις εβδομάδες, τη μεγαλύτερη κρίση της ιστορίας του. Για πρώτη φορά έχει σιωπήσει για τόσον καιρό – ούτε στη διάρκεια της Kατοχής, ούτε στη διάρκεια του Eμφυλίου, ούτε στη διάρκεια της δικτατορίας…
Και δυστυχώς η ευθύνη για αυτήν την κατάσταση βαρύνει αποκλειστικά την πολιτεία: την κυβέρνηση, το υπουργείο», σημειώνει μιλώντας στον Δρόμο ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών, Θεοδόσης Πελεγρίνης.
Και καταγγέλλει ότι «τo μέτρο της διαθεσιμότητας είναι σφαγιαστικό, όχι μόνο για τους υπαλλήλους, τους οποίους συμμεριζόμαστε στον αγώνα τους, γιατί οι άνθρωποι αυτοί δίνουν το αίμα τους, αγωνίζονται να σώσουν τις σάρκες τους -αυτό είναι το ανθρώπινο στοιχείο- αλλά κυρίως διότι εάν εφαρμοστεί, το πανεπιστήμιο οδηγείται στο μαρασμό, στην παύση λειτουργίας του ως αξιόπιστου δημόσιου Aνώτατου Eκπαιδευτικού Iδρύματος…».
Σε τι στάδιο βρίσκεται τώρα η αντιπαράθεση της πανεπιστημιακής κοινότητας με την κυβέρνηση;
Έχουμε κάνει έκκληση, όλον αυτόν τον καιρό, να συζητήσουμε, να δούμε πώς θα φύγουμε από το αδιέξοδο. Τόσο εγώ, ως πρύτανης, όσο και η Σύγκλητος, ως το ανώτατο όργανο Διοίκησης, έχουμε δηλώσει τη σταθερή θέση μας, να είναι το πανεπιστήμιο ανοικτό, να γίνονται τα μαθήματα, να είναι ελεύθερο στους φοιτητές, ελεύθερο στους διδάσκοντες, να διακινηθούν ελεύθερα οι ιδέες, σε ομαλές συνθήκες. Έχουμε κατ’ επανάληψη απευθυνθεί στο υπουργείο για να γίνει αυτός ο διάλογος. Αντ’ αυτού, το υπουργείο μας στέλνει τους εισαγγελείς, ακούγονται περίεργες «διαρροές» και απειλές.
Η κατάσταση, δηλαδή, έχει οξυνθεί…
Δεν είναι μόνο το μέτρο, το οποίο είναι παράλογο και εγκληματικό για τη λειτουργία του πανεπιστημίου, αλλά είναι και οι τακτικές που συχνά επιλέγει το υπουργείο. Δηλαδή, τρεις ημέρες πριν από τη 17η Νοέμβρη, ο υπουργός ανακοίνωσε ότι, εάν συνεχίσουν τον αγώνα τους οι διοικητικοί και παρεμποδίζουν την πρόσβαση ανθρώπων στα ιδρύματα, θα καλέσει την αστυνομία… Αυτά, δύο τρεις ημέρες πριν από το Πολυτεχνείο! Τη Δευτέρα, την ώρα που συνεδρίαζαν οι διοικητικοί υπάλληλο, να αποφασίσουν για το μέλλον των κινητοποιήσεών τους και η Σύγκλητος για τη στάση της, κυκλοφόρησε μια έωλη κατάσταση του ΑΣΕΠ που βάζει σε διαθεσιμότητα τους υπαλλήλους. Ξέρουμε όλοι ότι τα στοιχεία πάνω στα οποία στηρίχθηκε αυτή η μοριοδότηση είναι ανακριβή, αυθαίρετα, καθόσον οι διοικητικοί δεν είχαν μπροστά τους τον φάκελο για να δουν τα στοιχεία τα οποία ζητούσε το ΑΣΕΠ. Και ήδη σήμερα (σ.σ. 20 Νοεμβρίου) πληροφορούμαι ότι κατά εκατοντάδες σπεύδουν στο υπουργείο ή στο ΑΣΕΠ, στην αρμόδια υπηρεσία, να υποβάλουν ενστάσεις. Αυτή η κατάσταση δεν ευχαριστεί κανέναν – ούτε εμάς τους διδάσκοντες ούτε τους χιλιάδες των φοιτητών και τις οικογένειές τους.
Επιτρέψτε μου την απλοϊκή ερώτηση: αυτό που πρόκειται να συμβεί, εάν περάσει τελικά το μέτρο της κυβέρνησης, είναι χειρότερο από αυτό που συμβαίνει τώρα;
Ναι, γιατί τώρα υπάρχει η ελπίδα μήπως το μέτρο αυτό δεν εφαρμοστεί. Διότι εάν εφαρμοστεί… Αρκεί να σας πω το εξής: Αυτήν τη στιγμή το Πανεπιστήμιο Αθηνών έχει περί τους 1.300 υπαλλήλους. Εάν εφαρμοστεί το μέτρο της διαθεσιμότητας και όλες τις αποφάσεις του υπουργείου, θα περιοριστούμε σε 300 υπαλλήλους. Και εξηγούμαι: θα φύγουν 500 με τη διαθεσιμότητα, έχει στείλει επιστολές σε 150, νομίζω, διοικητικούς υπαλλήλους που δεν απεγράφησαν.
Τους έχει στείλει στο Πειθαρχικό, με το ερώτημα της απόλυσης. Υπάρχουν 100 διοικητικοί υπάλληλοι που μέχρι τέλος του χρόνου συνταξιοδοτούνται. Μένουν περίπου 500, από τους οποίους σχεδόν οι μισοί ασκούν ερευνητικό έργο, που είναι απαραίτητο για να γίνει η εκπαίδευση. Απομένουν, δηλαδή, 300 υπάλληλοι, για να μπορέσει να λειτουργήσει ένα πανεπιστήμιο που έχει 70.000 ενεργούς φοιτητές, περί τους 2.000 διδάσκοντες, 187 εργαστήρια, 66 κλινικές σε δημόσια νοσοκομεία, 33 βιβλιοθήκες και σπουδαστήρια, 18 μουσεία. Πώς θα μπορέσει να γίνει η εξυπηρέτηση όλων αυτών των δομών;
Πρέπει να σας πω, για να καταλάβετε για τι μεγέθη μιλάμε, στον Eιδικό Λογαριασμό υπηρετούν 80 υπάλληλοι αυτήν τη στιγμή και με δυσκολία βγάζουν το έργο. Τους διώχνει όλους και αφήνει περίπου τρεις ή τέσσερις. Στις οικονομικές υπηρεσίες διώχνει τη διευθύντρια. Ήδη υπάρχει πρόβλημα προσωπικού στις οικονομικές υπηρεσίες. Έχει διώξει ήδη όλους τους φύλακες. Σήμερα πληροφορήθηκα ότι αποπειράθηκαν να βάλουν φωτιά στη Θεολογική Σχολή. Πώς θα λειτουργήσει το πανεπιστήμιο…
Πώς το ερμηνεύετε αυτό, ως αδιαφορία ή ως αδυναμία της συγκυβέρνησης να αντιληφθεί αυτήν την καταστροφή;
Η άποψή μου είναι ότι, ήδη από το 2007, που ήταν ο Γιώργος Παπανδρέου αντιπολίτευση, είχε αποπειραθεί να καταργηθεί το άρθρο 16. Αυτό δεν έγινε τότε. Έχω την εντύπωση ότι μέσα στο μυαλό τους έμεινε η ιδέα αυτή να γίνει ένα ιδιωτικό πανεπιστήμιο. Ο Ν. 4009 και ο 4076, που ψηφίστηκαν το ’11 και το ’12, ουσιαστικά στοχεύουν στην αποδόμηση του δημόσιου πανεπιστημίου, έτσι ώστε να δημιουργηθεί η ανάγκη ενός άλλου ιδιωτικού φορέα.
Προσωπικά, μπορώ να σεβαστώ την άποψη ότι πρέπει να υπάρχουν και ιδιωτικά πανεπιστήμια. Να είναι αξιόπιστα όμως. Διότι, εάν, ο μη γένοιτο, γίνει το Πανεπιστήμιο Αθηνών ιδιωτικό, θα είναι… ΙΕΚ. Και ο απλούστατος λόγος είναι ότι σ’ ένα πανεπιστήμιο όπου ομιλείται η ελληνική γλώσσα, που όσο και αν είμαστε υπερήφανοι για αυτήν, δεν επιτρέπεται στον άλλον απ’ έξω να έρθει να σπουδάσει εδώ. Θα έρθει ο Άγγλος, ο Δανός, ο Σουηδός να σπουδάσει την επιστήμη του στα ελληνικά, μια γλώσσα που δεν ξέρει ή θα κάνουμε αυτά τα αγγλόφωνα πανεπιστήμια που είναι στις βαλκανικές χώρες, που φεύγουνε από εδώ σωρηδόν ή φεύγανε οι φοιτητές και παίρνανε το πτυχίο και το έφερναν εδώ; Η αγωνία μου είναι μήπως την επόμενη ημέρα δεν θα υπάρχει Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Κρατήσατε ώς τώρα μια στάση αξιοπρεπή, με στοιχεία αλληλεγγύης και συμπαράστασης – πολύτιμα στις μέρες μας…
Κάνω αυτό που επιβάλλει το καθήκον μου. Εκλέχθηκα με μεγάλη πλειοψηφία από την κοινότητα για να κρατήσω αυτό το πανεπιστήμιο όρθιο. Και αυτό κάνω. Σας είπα και πριν ότι ο αγώνας των διοικητικών είναι ένας αγώνας αυτόνομος. Αυτοί τον κάνουν και για αυτούς αξίζει κάποιος να πει ότι επί δυόμισι μήνες μέσα σε αυτή την κατάσταση δυστυχίας και της ανέχειας στέκονται όρθιοι. Ώς εκεί όμως. Είναι δικός τους ο αγώνας. Σέβομαι τον αγώνα τους, τον θεωρώ δίκαιο, ο δικός μου όμως αγώνας είναι πώς το πανεπιστήμιο θα μπορέσει να επιβιώσει. Όχι για μένα μόνο ή τον άλφα ή τον βήτα, αλλά για το έθνος συνολικά. Διότι δεν είναι τυχαίο ότι τα δύο μεγάλα πανεπιστήμια αυτήν τη στιγμή που μαστίζονται, το Πολυτεχνείο και το Πανεπιστήμιο Αθηνών, είναι τα μόνα που έχουν τον προσδιορισμό Εθνικό. Για το έθνος παλεύουμε, διότι το πανεπιστήμιο είναι περιουσία της ελληνικής κοινωνίας και η ίδια πρέπει να το διαχειρίζεται, όχι τα συμφέροντα, όχι οι ύπουλες σκέψεις.
Ποια είναι η άποψή σας για την κυβερνητική πολιτική όπως ασκείται, για το είδος δημοκρατίας που ζούμε;
Σας απαντώ με γεγονότα: Ήρθε η πρόσκληση από το υπουργείο, οι διοικητικοί υπάλληλοι να απογραφούν ηλεκτρονικά. Ορισμένοι από αυτούς αποφάσισαν να μην απογραφούν. Εκ των υστέρων έρχεται το κράτος, νομοθετεί να τους τιμωρήσει. Είναι αυτό στοιχείο ευνομούμενης κοινωνίας και δημοκρατίας; Και το Σύνταγμα και οι νόμοι αίρονται. Αυτοί οι άνθρωποι που θέλει να διώξει το υπουργείο δεν πέρασαν -λέει- από το ΑΣΕΠ, αλλά μπήκαν με νόμο. Τον οποίο όρισε η ίδια η κυβέρνηση που υπάρχει τώρα. Η Ν.Δ. υπήρχε και τότε. Ο νόμος Παυλόπουλου αποτελούσε οδηγία από την Ε.Ε., στην οποία όφειλαν να ευθυγραμμισθούν. Αυτό έκανε. Και εγκρίθηκε από το ΑΣΕΠ. Τι ευνομούμενη πολιτεία να συζητάμε και για ποιο πολίτευμα. Όταν οι ίδιοι το έχουμε κουρελιάσει. Όταν λέω οι ίδιοι, εννοώ οι πολιτικοί… Όταν χτιζόταν το πανεπιστήμιο στην οδό Πανεπιστημίου, στάθηκε ο Κολοκοτρώνης με την κάπα του και τον χτυπούσε ο ήλιος… Και είπε τότε την περίφημη φράση: «Αυτό εδώ το κτίριο θα φάει το άλλο», το κτίριο που τότε ήταν παλάτι και τώρα είναι η Βουλή. Συμβαίνει τώρα, δυστυχώς, το αντίθετο. Εκείνο το κτίριο, η Βουλή, με τους νόμους της, πάει να φάει αυτό εδώ το κτίριο, το ιστορικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Υπάρχουν περιθώρια νίκης;
Μα γι αυτό παλεύουμε. Περιθώρια υπάρχουν, αλλά έχω πάντα μπροστά μου, και να μην παρεξηγηθώ, τηρουμένων των αναλογιών, την περίπτωση του Λεωνίδα στους στίχους του Καβάφη, όπου τιμή πρέπει σε αυτούς που μάχονται περιμένοντας να κερδίσουν, μα μεγαλύτερη τιμή πρέπει σε εκείνους που ξέρουν ότι θα χάσουν αλλά παλεύουν.
