του Αργύρη Πλέσια*
Στην Θράκη ζω εδώ και δεκαετίες καθώς η λειτουργία του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης (ΔΠΘ), αποτέλεσε ένα ισχυρό πόλο που τράβηξε νέους ανθρώπους για να σπουδάσουν. Πολλοί από αυτούς έμειναν μόνιμα είτε στην Κομοτηνή είτε στην Ξάνθη και στη συνέχεια στην Αλεξανδρούπολη-Ορεστιάδα. Η λειτουργία του πόλου αυτού τροφοδότησε την περιοχή με επιστημονικό δυναμικό, με διαφορετικές αντιλήψεις και κουλτούρα, ενίσχυσε ακόμη περισσότερο την πολυπολιτισμικότητα, καλλιέργησε την ανοχή στη διαφορετικότητα. Για όσους βγήκαμε από τα σπλάχνα του δημιούργησε ισχυρά δεσίματα, σχέσεις εκτίμησης και κατανόησης, σχέσεις που ζυμώθηκαν μέσα από τις ιδεολογικές αναζητήσεις, σχέσεις που όταν συναντιόμαστε βγάζουν την αγωνία για την πορεία του τόπου που μας φιλοξένησε και μας φιλοξενεί, αγωνίες για το Πολυτεχνείο που μας σημάδεψε.
ΈΧΟΝΤΑΣ ΜΕΙΝΕΙ συνειδητά στην περιφέρεια, ακολουθώντας την σκέψη και πιστεύοντας στην περιφερειακή ανάπτυξη, τόσο η παρατήρηση όσο και η ώσμωση με τον ντόπιο πληθυσμό είναι επιβεβλημένη. Μένοντας σε μία μικτή θρησκευτικά περιοχή της πόλης μπορείς να παρατηρήσεις και να βιώσεις την ομοιογένεια, την συναντίληψη, τα κοινά προβλήματα του κόσμου ανεξάρτητα από θρησκευτική ή άλλη τοποθέτηση. Ζει κανείς σε ένα κλίμα για το οποίο έχουν γράψει πολλοί συγγραφείς, ότι επικρατούσε στην Μικρά Ασία πριν το ’22, όπου κανείς από τους ντόπιους δεν πρόβλεπε το κακό που ερχότανε.
Παρακολουθώντας την πορεία της περιφέρειας με οικονομικούς όρους, παρατηρείς τον βαθμό της αυξανόμενης υπανάπτυξης καθώς και την απομάκρυνση από τους ρυθμούς της χώρας. Η χώρα όπως και η Ε.Ε. έχει χαράξει μία πολιτική «συνοχής» με στόχο την μείωση των ανισοτήτων και την εξομάλυνση των αντιθέσεων. Είναι αξιοσημείωτο όμως ότι κανένας δεν επισημαίνει την αποτυχία των πολιτικών «συνοχής» καθώς όλοι οι δείκτες παρουσιάζουν αύξηση της απόκλισης από τους μέσους όρους για την πιο καθυστερημένη περιοχή της χώρας.
Η αναγνώριση των προβλημάτων-μειονεκτημάτων της περιοχής σε προηγούμενες δεκαετίες είχε οδηγήσει σε λήψη εκτάκτων μέτρων για την τόνωση της δυναμικής της περιφέρειας.
Η ίδρυση του ΔΠΘ, η θέσπιση των αναπτυξιακών νόμων, η εγκατάσταση παλινοστούντων ήταν μέτρα με τα οποία γινόταν προσπάθεια ανακοπής των ρυθμών υπανάπτυξης με την οικονομική και πληθυσμιακή τόνωση. Οι πολιτικές τόνωσης είχαν πετύχει διαχρονικά ευρείες πολιτικές συγκλίσεις. Τίθεται το εύλογο ερώτημα γιατί με τα παραπάνω μέτρα δεν αποκαταστάθηκε ένα κλίμα τονωτικό της τάσης ανάπτυξης ώστε να επιτρέψει στην περιοχή να οδεύσει στους μέσους όρους της χώρας.
Πέρα από την οικονομική καθυστέρηση της περιφέρειας, δημιουργούνται τον τελευταίο καιρό με αυξανόμενη ένταση, συνθήκες αποσταθεροποίησης δομών και θεσμών. Αυτές οι πολιτικές, ανεξαρτήτως προέλευσης ή επιδιώξεων έχουν σαν αποτέλεσμα την αποσταθεροποίηση και την αύξηση της μειονεκτικότητας της περιοχής. Πολλές φορές μάλιστα αυτές οι πολιτικές χαρακτηρίζονται «προοδευτικές» άγνωστο για ποιον και με ποια κριτήρια. Επισημαίνεται ακόμη ότι η εμφανής έλλειψη σχεδιασμού για την χώρα και η σαφής έλλειψη επιχειρημάτων που αιτιολογούν τις παραπάνω πολιτικές καθιστούν προφανή την εξωγενή παρέμβαση για την εφαρμογή τους
ΈΧΟΝΤΑΣ ΑΝΑΛΥΣΕΙ τα δεδομένα και τις παραμέτρους (το ΤΕΕ έχει κάνει αρκετές έρευνες), αναγνωρίζονται εύκολα τα αίτια της αναποτελεσματικότητας καθώς σε κάθε προσπάθεια τόνωσης αναπτύσσονται πολλές αντίρροπες δράσεις που απαλείφουν την αποτελεσματικότητα τους. Έτσι μετά την θεσμοθέτηση μέτρων βιομηχανικής ανάπτυξης στην Θράκη, θεσμοθετήθηκαν (μετά από πιέσεις) αντίστοιχα μέτρα δίπλα από την Αθήνα κ.λπ.
Η σημερινή αναφορά και η κραυγή οργής επισημαίνει μία νέα επιδρομή της Πολιτείας στην αποδόμηση ενός άλλου ισχυρού πλεονεκτήματος ανάπτυξης που είναι η λειτουργία του ΔΠΘ. Το ΔΠΘ έχει αναδειχθεί σε ένα από τα μεγαλύτερα ΑΕΙ της χώρας για το οποίο το μέλλον είναι δυσοίωνο καθώς οι αποφάσεις της Πολιτείας και ειδικότερα του υπουργού λαμβάνονται ώστε να απαλειφθεί το όποιο πλεονέκτημα έχει το ΔΠΘ και η περιοχή.
Πέρα από την οικονομική καθυστέρηση της περιφέρειας, δημιουργούνται τον τελευταίο καιρό με αυξανόμενη ένταση, συνθήκες αποσταθεροποίησης δομών και θεσμών. Παρεμβάσεις στην παιδεία με την εισαγωγή αμφιλεγόμενων μέτρων με την γλώσσα, παρεμβάσεις σε θεσμικά ζητήματα ακυρώνουν ορθές πολιτικές που ακολουθήθηκαν (ποσόστωση στα πανεπιστήμια) για την ομογενοποίηση του πληθυσμού. Οι παραπάνω πολιτικές, ανεξαρτήτως προέλευσης ή επιδιώξεων έχουν σαν αποτέλεσμα την αποσταθεροποίηση και την αύξηση της μειονεκτικότητας της περιοχής. Πολλές φορές μάλιστα αυτές οι πολιτικές χαρακτηρίζονται «προοδευτικές» άγνωστο για ποιον και με ποια κριτήρια. Επισημαίνεται ακόμη ότι η εμφανής έλλειψη σχεδιασμού για την χώρα και η σαφής έλλειψη επιχειρημάτων που αιτιολογούν τις παραπάνω πολιτικές καθιστούν προφανή την εξωγενή παρέμβαση για την εφαρμογή τους. Είναι επίσης προφανές ότι όσο πιο αδύναμη είναι η χώρα τόσο μεγαλύτερη ισχύ έχουν αυτές οι παρεμβάσεις. Η έλλειψη ενιαίας εθνικής πολιτικής με συναντίληψη ήταν και είναι ένα από τα μειονεκτήματα της χώρας και αυτό το μειονέκτημα έχει το κόστος του
ΟΙ ΠΑΡΑΠΑΝΩ επισημάνσεις γίνονται γιατί μετά την δρομολόγηση των εξελίξεων – «λύσεων» με τα Σκόπια, άλλη μία «αδύναμη» περιοχή είναι η Θράκη για την οποία έχω εκφράσει επανειλημμένα φόβους και επιφυλάξεις, ιδιαίτερα σε περιόδους που αυξάνονται η εσωτερική αντιπαλότητα και ο διχασμός της χώρας. Η κατανομή του κόστους των όποιων ανακατατάξεων είναι επίσης μία παράμετρος που δεν πρέπει να διαφεύγει ιδιαίτερα από τους πολίτες της Θράκης καθώς οι νέες γεωπολιτικές τοποθετήσεις και οι “όποιες αλλαγές”, θα θίξουν κυρίως αυτούς ανεξάρτητα από την ομάδα στην οποία ανήκουν. Εξάλλου η ιστορία συνήθως επαναλαμβάνεται και όφελος από την επανάληψη έχουν όσοι έχουν μνήμη και γνωρίζουν ιστορία.
* Ο Αργύρης Πλέσιας είναι Πολιτικός Μηχανικός Mc στην Ξάνθη
