Σκηνοθετεί, διδάσκει και υποδύεται φέτος ο γνωστός ηθοποιός
Συνέντευξη στην Αθηνά Τέσκου
Ο κ. Σαντεπίζ ή Πος κατά κόσμον Ταξιάρχης Χάνος, μιλά στον Δρόμο της Αριστεράς για την φετινή του πολύπλευρη παρουσία στο ΚΘΒΕ. Τον συναντάμε σ’ ένα τριπλό ρόλο, αυτό του πρωταγωνιστή στην παράσταση Ψύλλοι στ’ αυτιά, του σκηνοθέτη της παράστασης Ταξιδεύοντας με τον ΠΑΟΚ και του καθηγητή στη Δραματική Σχολή του Κρατικού θεάτρου.
Πως βιώνετε αυτόν τον «τριπλό ρόλο» φέτος στο ΚΘΒΕ; Του ηθοποιού, του σκηνοθέτη και του καθηγητή. Είναι για εσάς μια μορφή ολοκλήρωσης;
Αν γίνεται, μετά από τριάντα χρόνια έχει κάποιο νόημα. Το ερώτημα έχει ένα χρόνο μέσα του. Ο χρόνος αυτός δεν διδάσκεται πουθενά. Είναι μια βιωματική λειτουργία. Είναι μια κατεύθυνση που σε ολοκληρώνει αλλά δε σταματάει εκεί. Γιατί αυτό πρέπει να σου ανοίγει καινούργιους ορίζοντες. Δεν πρέπει να είναι κατάληξη. Αν το δεις σαν κατάληξη έχεις πεθάνει. Στους μαθητές σου πρέπει να λες ευχαριστώ γιατί ξαναμαθαίνεις καινούργια πράγματα. Σαν ηθοποιός πρέπει να είσαι εκεί ψυχικά, σωματικά, πνευματικά για να περάσει καλά το κοινό και ως σκηνοθέτης θα πρέπει να μάθεις να συνεργάζεσαι και να διαβάζεις τα έργα. Θέλει ένα κόπο, με την καλή έννοια, να ταξιδέψεις μέσα απ’ αυτό που θέλει να πει ο ποιητής. Άρα όλα σου ξανανοίγουν έναν νέο κύκλο.
Από την πλευρά του δασκάλου που έρχεστε καθημερινά σε επαφή με νέους ανθρώπους, θεωρείτε πως το θέατρο, η τέχνη και ο πολιτισμός γενικότερα μπορούν να συμβάλουν στην αναζήτηση της νεολαίας προς μια άλλη κατεύθυνση;
Πάντα υπάρχουν δύο όψεις. Χρειάζεται μια αιώρηση στα πράγματα. Να σηκώνεσαι ψηλά, να κοιτάς και να συνεχίζεις. Δεν είναι θέμα μόδας. Είναι θέμα προσωπικό πια. Είναι θέμα των νέων ανθρώπων, της οικογένειας τους, του πολιτισμού που φέρει ένας τόπος, της πολιτισμικής υπόστασης μιας χώρας. Να μάθεις να συνδιαλέγεσαι μέσα από την τέχνη. Γιατί τέχνη δεν είναι μόνο το θέατρο. Είναι ένας τρόπος να επεμβαίνεις στα πράγματα. Είναι μια πολιτική πράξη. Αν λοιπόν, σήμερα οι νέοι δεν επεμβαίνουν στη ζωή τους και δεν παίρνουν την ζωή στα χέρια τους και την αφήνουν σε εμάς τους μεγαλύτερους, τότε κάποια ευθύνη έχουν. Πρέπει να υπάρξει μια σύγκρουση. Η σύγκρουση γενεών είναι αναπόφευκτη απλά δεν πρέπει να γίνεται με βία, αλλά στις αλάνες του πνεύματος, των θεάτρων, των συναυλιών, στις μουσικές, στις φιλοσοφίες, στις πανεπιστημιακές σχολές. Με αφορμή την οικονομική κρίση έχει υπάρξει μια ντεκαντάνς. Ας ελπίσουμε ότι δεν υπάρχει παρακάτω και κάτι θα γεννηθεί καινούριο. Όχι, ως μόδα αλλά ως μια ανάγκη των νέων να υπάρξουν και έτσι. Διότι πια έχουμε καταλήξει να υπακούμε σε κάποιες αγορές, σε κάποια funds. Είναι κάτι τρελό.
Οι Ψύλλοι στ’ αυτιά είναι αδιαμφισβήτητα μια από τις πιο κλασσικές κωμωδίες. Θεωρείτε πως η κωμωδία ως είδος έχει «θεραπευτικές ιδιότητες» ειδικά στις σημερινές δύσκολες συνθήκες;
Αν δεν υπήρχε η κωμωδία θα έπρεπε να την εφεύρουμε. Αν δεν υπήρχε η τραγωδία θα έπρεπε να την εφεύρουμε. Ο άνθρωπος δεν ζει χωρίς την κωμωδία ή την τραγωδία, την τέχνη, την έκφραση, την διασκέδαση.
Την διασκέδαση με την αρχαιοελληνική έννοια. Αυτό που σε χαλαρώνει. Το «διασκεδάζω» είναι διαλύομαι για να ενωθώ ως σύνολο με άλλους ανθρώπους. Αυτό δεν μπορεί να συντελεστεί από μόνο του. Όταν γελάς με άλλους ανθρώπους συντονίζεται κάτι. Συντονίζεται ένα κέντρο του σώματος που είναι το διάφραγμα. Και αρχίζουν και αναπνέουν οι άνθρωποι μαζί. Είναι δηλαδή μια ανάγκη του ανθρώπου μέσα από το γέλιο και το κλάμα (γιατί στο ίδιο κέντρο του σώματος είναι) να χαλαρώσουν αυτά τα σημεία μετά το σφίξιμο της ζωής, της καθημερινότητας και της βλακείας που μας δέρνει. Χρειάζεται αυτό το πράγμα να λειτουργήσει. Για να λειτουργήσει χρειάζεται να το τσιγκλήσεις. Η κωμωδία, το θέατρο, η τέχνη πρέπει να τσιγκλήσουν αυτά τα κέντρα για να χαλαρώσουν και να συντονίζονται οι άνθρωποι έστω για πέντε, δέκα λεπτά, όσο διαρκεί το έργο. Δε φτάνει όμως. Αυτή είναι η έναρξη αλλά είναι αναγκαία. Δε γίνεται διαφορετικά. Αν δεν γελάσουν οι άνθρωποι ή δεν κλάψουν είναι άρρωστοι. Βαριά κιόλας.
Παρότι το έργο γράφτηκε το 1907 διατηρεί ακόμη και έναν ολόκληρο αιώνα μετά, κάποια στοιχεία διαχρονικά. Ήταν ο Φεντώ μια ιδιοφυία ή οι άνθρωποι επαναλαμβάνουν τα ίδια λάθη;
Ο Φεντώ ήταν μια ιδιοφυία που τα έβλεπε όλα γύρω του. Όλα αυτά που βλέπουμε και εμείς αλλά δεν τους δίνουμε σημασία, τα συγκέντρωσε και τα έκανε ένα ποίημα, δηλαδή ένα θεατρικό έργο. Ένα κλασσικό έργο πια γιατί παίζεται σε όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου. Η φάρσα ως είδος κωμωδίας διδάσκεται πλέον. Ο τρόπος που έχει συλλάβει αυτή την λειτουργία του ανθρώπου με τα θανάσιμα αμαρτήματά του, με τη ζήλια και τις παρεξηγήσεις που μπορεί να δημιουργήσει, είναι μοναδικός. Άρα είναι ένας μεγάλος μάστορας που έπιασε το θέμα του ανθρώπου διαχρονικά πάνω σε αυτά τα θέματα και τα έκανε ένα είδος πολύ ωραίο που το έχουμε ανάγκη.
Πριν λίγο καιρό, ορκίστηκε υπουργός Πολιτισμού η κ. Λυδία Κονιόρδου. Ποιες είναι οι προσδοκίες σας;
Έχουμε συνεργαστεί. Είναι μια υπέροχη ηθοποιός και άψογη καλλιτέχνης. Θέλω να πιστεύω πως θα πετύχει στο έργο της. Από κει και πέρα δεν εξαρτάται μόνο από σένα. Πρέπει να ασκηθείς με άλλους τρόπους μέσα στον πολιτικό βίο. Οι αρχαίοι Έλληνες έλεγαν «αρχή άνδρα δείκνυσι », θα φανεί στο χειροκρότημα που λέμε και στο θέατρο.
