του Γιάννη Σχίζα
Από ανακοίνωση πολιτών μαθαίνω ότι ο Δήμαρχος της Ηλιούπολης σκέπτεται να δημιουργήσει ένα νεκροταφείο (ή κοιμητήριο, για τους πλέον αισιόδοξους…) στον Υμηττό. Η υπόθεση μου θυμίζει τα νεκροταφεία Παπάγου, Χολαργού, Βούλας και Γλυκών Νερών, που έχουν χτιστεί σε δασικές εκτάσεις του Υμηττού, τα οποία σε παραπέμπουν στη σκέψη ότι η αποτέφρωση νεκρών είναι μια διαδικασία που εξοικονομεί πολύτιμο χώρο, ιδιαίτερα σε πόλεις με μεγάλες στενότητες όπως η Αθήνα: Χωρίς νεκροταφεία για τους νεκρούς, σώζεις εκτάσεις για τους ζωντανούς…
Σε μια περίοδο όπως η τρέχουσα, είναι επόμενο να κάνουμε τέτοιες σκέψεις και να βλέπουμε τις οικονομικές και χωροταξικές πτυχές του ζητήματος. Ταυτόχρονα όμως υπάρχουν και άλλες πτυχές: Όπως είναι η σημασία της νεκρής ζωής και των μηνυμάτων που εκπέμπει το θέαμά της υπό τη μορφή τάφων και νεκροταφείων. Των μηνυμάτων για την αυθεντική βίωση του παρόντος, για την υπεροχή της αγάπης, για την προσαρμογή μας στη λογική και τη φιλοσοφία του «μέτρου». Γιατί ο θάνατος και μάλιστα σε μια στερεοποιημένη, ταφική μορφή, έχει παιδαγωγική αξία για τους ζωντανούς – ας μην το ξεχνάμε. Επομένως: Όσοι θέλουν να στηρίξουν αυτή την αξία με ταφικό τρόπο, καλό είναι να πάρουν την ευθύνη τους έναντι των ζωντανών του μέλλοντος…
Τα νεκροταφεία ως πομπός μηνυμάτων θα μπορούσαν να υποκατασταθούν μόνο από μια εύχρηστη και απλή φιλοσοφία ζωής, χωρίς τα σανσκριτικά και τις υπερουράνιες πτήσεις της συμβατικής μεταφυσικής φιλοσοφίας. Ο θάνατος είναι μια απώλεια, που προσκομίζει όμως και οφέλη. Και μέσα σε αυτά τα οφέλη θα πρέπει να συνεκτιμήσουμε τις «χορηγίες» των νεκρών σωμάτων: Γιατί τα νεκρά σώματα δεν είναι τελείως νεκρά, αλλά είναι κομιστές και ζωντανών στοιχείων, που μπορούν είτε να δώσουν ζωή σε άλλους ή να κάνουν την «ημι-ζωή» άλλων κανονική ζωή… Με απλά λόγια, υπάρχει η δυνατότητα της χορήγησης οργάνων αντί μιας καταστροφής του σώματος στο ακέραιο – είτε δια της αποτέφρωσης, είτε δια της ταφής… Θα περίμενα λοιπόν από τους αρμόδιους να βάλουν σε πρώτο πλάνο αυτή την ανάγκη, αυτό τον αλτρουισμό ζώντων και μελλοντικών νεκρών. Να προτάξουν την «ανακύκλωση» των νεκρών έναντι της αποτέφρωσης…
Πριν κάμποσο καιρό, σε κάποια τηλεοπτική εκπομπή, μιλούσε η μητέρα ενός πεθαμένου παιδιού, που έδωσε τη καρδιά του για μεταμόσχευση. Η μητέρα θέλησε να συναντήσει τον δέκτη αυτής της προσφοράς, και πράγματι τον συνάντησε: Κολλώντας το αυτί της στο στήθος του παραλήπτη, για να ακροαστεί τη καρδιά του παιδιού της…
